Ο Ναός και οι Πιστοί – Επισκόπου Διονυσίου Λ. Ψαριανού

Εὐχαριστοῦμέν σοι καὶ ὑπὲρ τῆς Λειτουργίας ταύτης,

ἥν ἐκ τῶν χειρῶν ἡμῶν δέξασθαι κατηξίωσας.

Σ’ εὐχαριστοῦμε καὶ γι’ αὐτὴν ἐδῶ τή Λειτουργίᾳ,

ποῦ μᾶς ἔκρινες ἀξίους νὰ δεχθῆς ἀπὸ τὰ χέρια μας.

Ἐπάνω στή γῆ κάθε μέρα γίνεται ἕνα ἔργο· εἶναι τό πιό μεγάλο, τό πιό σπουδαῖο καί τό πιό ἱερό ἔργο, πού μποροῦν νά κάμουν οἱ ἄνθρωποι. Εἶναι ἡ θεία Λειτουργία, ἡ συνέχιση τοῦ μυστικοῦ δείπνου πού ἔκαμε ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τούς μαθητές του. Οἱ ἄνθρωποι μποροῦν νά κάμουν πολλά καί μεγάλα ἔργα, μά τίποτε περισσότερο καί πιό σπουδαῖο ἀπό τή θεία Λειτουργία. Αὐτό εἶναι ἕνα μοναδικό προνόμιο, πού ἔδωκε ὁ Θεός στούς ἀνθρώπους, γιατί οὔτε οἱ Ἄγγελοι μποροῦν νά τελέσουν τή θεία Λειτουργία. Στή θεία Λειτουργία οἱ Ἄγγελοι συνεργάζονται μέ τούς Ἀνθρώπους, καθώς τό ἀκοῦμε στό τροπάριο τοῦ ἁγίου Σπυρίδωνα «καί ἐν τῷ μέλπειν τάς ἁγίας σου εὐχάς, ἀγγέλους ἔσχες συλλειτουργοῦντάς σοι», κι ὅταν ἔκανες τή θεία Λειτουργία, οἱ ἄγγελοι συλλειτουργοῦσαν μαζί σου. Πραγματικά σ’ αὐτό πού μέ τά χέρια τοῦ ἱερέα γίνεται ἐπάνω στήν ἁγία Τράπεζα, καθώς γράφει ὁ ἀπόστολος Πέτρος, «ἐπιθυμοῦσιν ἄγγελοι παρακύψαι», οἱ ἄγγελοι ἐπιθυμοῦν νά σκύψουν καί νά δοῦν.

*

Λειτουργία θά πῆ δημόσιο ἔργο, ἔργο δηλαδή γιά τό λαό, τό λαό τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται γιά ὅλο τόν κόσμο, ἀλλά τελεῖ τή θεία Λειτουργία μόνο γιά τούς πιστούς, «Ὑπέρ τῶν εὐσεβῶν καί ὀρθοδόξων χριστιανῶν». Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, καί ἑπομένως ἡ θεία Λειτουργία, σάν δημόσιο ἔργο, γίνεται γιά τό λαό τοῦ Θεοῦ ἀπό τόν ἴδιο τό λαό. Γιατί δέν λειτουργοῦν μόνοι τους οὔτε μυστικά οἱ ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά κάθε φορά ὁ λαός τοῦ Θεοῦ μέ τούς ἱερεῖς του τελοῦν τή θεία Λειτουργία. Ὅταν λέμε λαός τοῦ Θεοῦ, δέν ἐννοοῦμε χωριστά τούς λαϊκούς ἀπό τους κληρικούς, ἀλλά καί τούς λαϊκούς καί τούς κληρικούς· ὅλοι μαζί καί λαϊκοί καί κληρικοί εἴμαστε ὁ λαός τοῦ Θεοῦ.

Δέν εἶναι εὔκολο νά ποῦμε τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία,τό καταλαβαίνομε ὅμως καί τό ζοῦμε αὐτό τό πρᾶγμα, ὅταν τελοῦμε τή θεία Λειτουργία. Ὅταν εἴμαστε μέσα στό ναό καί γίνεται ἡ θεία Λειτουργία, ἐμεῖς δέν παρακολουθοῦμε ἁπλῶς σάν θεατές ὅ,τι γίνεται, ἀλλά εἴμαστε ἐμεῖς ὅλοι πού λειτουργοῦμε. ’Ἐμεῖς εἴμαστε ὁ λαός τοῦ Θεοῦ, κι ἐμεῖς τελοῦμε τή θεία Λειτουργία, μέ τούς λειτουργούς τῆς Ἐκκλησίας, πού μέ τή χειροτονία ἔχουν τή χάρη τῆς ἱερωσύνης. Γι’ αὐτό ὅλες οἱ εὐχές κι ὅλοι οἱ ὕμνοι τῆς θείας Λειτουργίας εἶναι γραμμένοι ἔτσι, πού νά φαίνεται πώς δέν λειτουργεῖ μόνος ὁ ἱερέας, ἀλλά ὅλοι οἱ χριστιανοί πού εἶναι μέσα στό ναό. «Τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν» λέει ὁ διάκονος καί «Πρόσχωμεν», καί τό λέει γιά ὅλο τό λαό,γιατί ὅλοι εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία κι ὅλοι μαζί τελοῦμε θεία Λειτουργία.

Κάθε φορά πού μαζευόμαστε στό ναό λέμε πώς ἔχομε σύναξη, καί σύναξη θά πῆ, ὄχι ὅτι πᾶμε στήν Ἐκκλησία, ἀλλά ὅτι συναζόμαστε γιά νά γίνωμε ἡ Ἐκκλησία· ἡ σύναξή μας αὐτή δείχνει πώς εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία. Μά ἀκόμα πολύ περισσότερο εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία, ὄχι μόνο ὅταν συναζώμαστε, ἀλλά ὅταν μαζί μέ τόν ἱερέα τελοῦμε τή θεία Λειτουργία. Στή θεία Λειτουργία φαίνεται τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἡ λειτουργική σύναξη εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Ἡ θεία Λειτουργία εἶναι τό κέντρο ὅλων τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, πού γίνονται ἀπό τήν Ἐκκλησία μέσα στό ναό. Πάντα μέ τήν παρουσία μεταξύ μας τοῦ ἱερέα, γιατί χωρίς ἱερέα καί χωρίς θεία Λειτουργία δέν εἴμαστε Ἐκκλησία, ἀλλά μιά ἁπλή συγκέντρωση, σάν ἐκεῖνες πού κάνουν τά σωματεῖα καί οἱ σύλλογοι. Ἐκκλησία θά πῆ ὁ λαός, ὁ ἱερέας καί ἡ ἁγία Τράπεζα, δηλαδή ἡ θεία Λειτουργία. Ἡ θεία Λειτουργία δέν εἶναι βέβαια κάτι πού τό σκέφτηκαν οἱ ἄνθρωποι, ἀλλά εἶναι τό μεγάλο καί θειότατο Μυστήριο, πού τό ἵδρυσε καί τό σύστησε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Γιά νά τό ποῦμε καλύτερα, ὁ Ἰησοῦς Χριστός ἵδρυσε τό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καί ἡ Ἐκκλησία τελεῖ τή θεία Λειτουργία, συνεχίζοντας τό μεγάλο καί θειότατο Μυστήριο. Γι’ αὐτό ἡ θεία Λειτουργία λέγεται καί θεία Εὐχαριστία κι εἶναι τό ἴδιο πρᾶγμα, ἡ ἱερή δηλαδή καί ἁγία τελετή τῆς Ἐκκλησίας, στήν ὁποία συνεχίζεται ἀναίμακτα ἡ θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.

 

*Η Θεία Λειτουργία, Εκδόσεις Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1996