Νικόλαος Διάκος
Οἰκονομολόγος – Κατηχητής
8/8/2016
Ὁ Αἴσωπος (620 – 564 π.Χ.) εἶναι γνωστός σὲ ὅλο τὸν κόσμο γιὰ τοὺς Μύθους ποὺ συνέγραψε. Ἀνὰ τοὺς αἰῶνες, μεταφράσεις τῶν Μύθων τοῦ Αἰσώπου ἔχουν γίνει στὶς περισσότερες γλῶσσες· μεταξὺ ἄλλων, σὲ ὅλες τὶς εὐρωπαϊκές, στὰ κινεζικά, ἰαπωνικά, νεπαλέζικα κ.ἄ.
Μύθοι τοῦ Αἰσώπου. Μετάφραση στὴ γλῶσσα τοῦ Νεπάλ (Πηγή Wikipedia)
Ἀετὸς καὶ ἀλώπηξ, Ἀνθρακεὺς καὶ γναφεύς, Βάτραχοι αἰτοῦντες βασιλέα, Γεωργὸς καὶ ὄφις καὶ πάρα πολλοὶ ἄλλοι ἐκ τῶν μύθων του ἔχουν κοσμήσει σχολικὰ καὶ λοιπὰ ἐπιμορφωτικὰ βιβλία σὲ ὅλες τὶς χῶρες ποὺ ἐκτίμησαν τὸν ἑλληνικὸ πολιτισμό.
Αὐτὸ ὀφείλεται στὸ ὑψηλὸ διδακτικὸ καὶ παιδαγωγικὸ περιεχόμενό τους, τὸ ὁποῖο συνδυάζεται μὲ ἕνα χαριτωμένο ὗφος γραφῆς καὶ διήγησης, μαζὶ μὲ τὴν τόσο χαρακτηριστικὴ κατακλεῖδα τοῦ κάθε μύθου, «ὁ μῦθος δηλοῖ…», ὅπου ὁ Αἴσωπος δίνει μία σαφῆ ἑρμηνεία – ἐξήγηση τοῦ περιεχομένου του.
Ὅμως ἐκτὸς ἀπὸ τοὺς Μύθους, γιὰ τοὺς ὁποίους ἔγινε τόσο διάσημος, ὁ Αἴσωπος συνέλεξε καὶ Παροιμίες, ἀρχαῖες ἑλληνικὲς παροιμίες, κάτι ποὺ δὲν εἶναι εὑρέως γνωστό.
Ἀνατρέχοντας στὸ ἔργο του, Aesopus Proverbia, ποὺ περιέχει ὁ Θησαυρὸς τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας (TLG), ἐπιλέξαμε ἐνδεικτικά λίγες ἀπὸ αὐτὲς τὶς παροιμίες καὶ τὶς παρουσιάζουμε στὸν παρακάτω Πίνακα σὲ ἀντιστοίχιση μὲ νεοελληνικές.
Ὅπως μπορεῖ νὰ διαπιστώσει κάθε ἐνδιαφερόμενος, οἱ ἀρχαιοελληνικὲς παροιμίες, ἔχουν πολὺ μεγάλη ὁμοιότητα μὲ τὶς νεοελληνικὲς, που γνωρίζει πολὺ καλὰ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς στὸν 21ο αἰώνα!
Ὁ Πίνακας, βέβαια, δὲν εἶναι ἐξαντλητικός· στὸ παραπάνω ἔργο τοῦ Αἰσώπου, ὅπως καὶ στὸ Aesopus Paroemiae, περιλαμβάνονται πάνω ἀπὸ διακόσιες ἀρχαῖες παροιμίες, τόσο ὅμοιες, ὅσο καὶ διαφορετικές ἀπὸ τὴ νέα γλῶσσα.
Στὴ συνέχεια, παραθέτουμε τὶς παροιμίες. Δίπλα σὲ κάθε ἀρχαία εἶναι μία ἀντίστοιχη παροιμία τῆς νέας ἑλληνικῆς, γνωστὴ σὲ ὅλους μας!
| ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΙΜΙΑ* | ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΙΜΙΑ |
| 1. Ἀεὶ τὰ πέρυσι καλά | Κάθε πέρυσι καὶ καλύτερα |
| 2. Χωλῷ παροικήσας ὑποσκάζειν μάθοις | Ἄν κοιμηθείς με στραβό, θ’ ἀλλοιθωρίσεις |
| 3. Λόγος καλὸς ὀστοῦν κατεάξει | Ἡ γλῶσσα κόκκαλα… τσακίζει |
| ¸4. Ὁ πέπερι ἔχων καὶ εἰς φακὸν βάλλει | Ὅποιος ἔχει πιπέρι, βάζει καὶ στὰ λάχανα |
| 5. Πηγῆς ἐξ ἧς οὐ πίνω ξηρανθείη | Ἀπὸ πίτα ποὺ δὲν τρώω, τί μὲ νιάζει κι ἄν καεῖ |
| 6. Δευτέρα φύσις συνήθεια | Ἡ συνήθεια εἶναι δευτέρα φύσις |
| 7. Τὸ ταχὺ χάριν ἔχει | Τὸ γοργὸ καὶ χάριν ἔχει |
| 8. Τὰ νυκτερινὰ ἔργα ἐν ἡμέρᾳ εὐκαταγέλαστα | Τῆς νύχτας τὰ καμώματα τὰ βλέπ’ ἡ μέρα καὶ γελᾶ |
| 9. Τοὺς φίλους ἔχε μετὰ τῶν ἐλαττωμάτων | Ἔχε τοὺς φίλους μὲ τὰ ἐλαττώματά τους |
ΠΙΝΑΚΑΣ – * Ἐνδεικτικὴ σταχυολόγηση ἀπὸ Αἰσώπου Παροιμίες (Aesopus Proverbia)
(Πηγή TLG – University of California, Irvine)
Ἀπὸ τὶς ἐπιλεγμένες παροιμίες,
- σὲ ἄλλες παρατηροῦμε νοηματική ὁμοιότητα (στίς 1, 2, 4, 5 καί 8), καθὼς στοὺς αἰῶνες ποὺ πέρασαν, ὁ ἀνώνυμος παροιμιαστὴς φιλοτιμήθηκε νὰ τὶς προσαρμόσει γλωσσικὰ στὴ νεοελληνική, ἔτσι ὥστε νὰ διατηρηθοῦν σὲ καθημερινὴ χρήση καὶ νὰ ἐξακολουθήσουν νὰ εἶναι κτῆμα τοῦ διαχρονικοῦ Ἑλληνισμοῦ,
- σὲ ἄλλες, διαπιστώνουμε ἐπιπρόσθετα καί λεκτικὴ ὁμοιότητα (στὶς 6, 7 καί 9). Τέλος,
- ἡ Νο 3 ἔχει ἐμφανῆ ὁμοιότητα, ἄν καὶ στὴ νέα ἔχει ἐπισυμβεῖ, γιὰ ἄγνωστους λόγους, ἀντιστροφὴ νοήματος!
Τὸ συμπέρασμα ποὺ προκύπτει ἀβίαστα εἶναι ἡ διαχρονικὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀρχαίου καὶ νέου.
Ἡ διαχρονικὴ αὐτὴ συνέχεια τεκμηριώνεται ἀδέκαστα, σὲ πεῖσμα καὶ σὲ ἔλεγχο, ὅσων φωνῶν προσπαθοῦν νὰ πείσουν γιὰ τὸ ἀντίθετο…
Τὸ ντοκουμέντο αὐτὸ θὰ ὤφειλε, κατὰ τὴν ταπεινή μας ἄποψη, νὰ βρίσκεται σὲ κάθε ἐκπαιδευτικὴ βαθμίδα καὶ νὰ διδάσκεται στὰ σχολεῖα, γιὰ νὰ μαθαίνουν τὰ παιδιά μας τὴν καταγωγή τους μὲ ἀποδείξεις.