Γράφει η αποσπασμένη εκπαιδευτικός στο ΤΕΓ Πρετόρια, κα Ελένη Κωλέττη
Η Ελλάδα είναι μια χώρα γεμάτη υπέροχες παραδόσεις, ήθη και έθιμα, που υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ένα από τα παλαιότερα έθιμα της Ελλάδας που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα είναι το έθιμο της κυρα – Σαρακοστής. Η
μορφή της συμβολίζει τη νηστεία και την κατάνυξη των ημερών. Αποτελεί ουσιαστικά ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο για την περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Από πολύ παλιά υπάρχει η συνήθεια να νηστεύουμε, για να μιμηθούμε τη νηστεία που έκανε ο Χριστός στην έρημο. Μεγάλη ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της και αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα.
Επειδή παλιά δεν είχαν τα σημερινά ημερολόγια για να μετρούν το πέρασμα της νηστείας, έφτιαχναν ένα μετρητάρι και το κρεμούσαν στον τοίχο. Έπαιρναν δηλαδή ένα χαρτί και ζωγράφιζαν τη Σαρακοστή σαν μια γυναίκα με εφτά πόδια, γιατί τόσες είναι και οι εβδομάδες της νηστείας μέχρι τη Μεγάλη εβδομάδα. Κάθε Σάββατο της έκοβαν ένα πόδι. Το τελευταίο πόδι το κόβανε το Μεγάλο Σάββατο. Δεν της έβαζαν στόμα, γιατί αντιπροσώπευε τη νηστεία. Τα χέρια της ήταν σταυρωμένα, επειδή προσευχόταν. Επίσης έφτιαχναν την κυρα-Σαρακοστή με ζυμάρι και να την έψηναν. Την έφτιαχναν με πολύ αλάτι, για να μη χαλάσει μέχρι να περάσουν οι σαράντα εννέα μέρες της νηστείας και γι’ αυτό δεν την έτρωγαν!
Αυτή την κυρα-Σαρακοστή φτιάξαμε και στο σχολείο μας και αποτέλεσε αντικείμενο χαράς και δημιουργικής μάθησης τόσο για τους μικρότερους όσο και για μεγαλύτερους μαθητές μας. Οι μαθητές του νηπιαγωγείου ασχολήθηκαν με τα χρώματα, τα μέρη του σώματος, τους αριθμούς αλλά και τον συμβολισμό της. Χρωμάτισε κάθε παιδί τη δική του κυρά – Σαρακοστή και την πήρε μαζί του. Στα μεγαλύτερα παιδιά δόθηκε η κυρά-Σαρακοστή σε χαρτί, καθώς επίσης και οι στίχοι που έλεγαν μαμάδες και παιδιά, όταν μαζί στην κουζίνα ζύμωναν και έπλαθαν την «Κυρά Σαρακοστή» και εξηγούν τον συμβολισμό της. Αποτέλεσε αντικείμενο παραγωγής προφορικού λόγου, καθώς κλήθηκαν να περιγράψουν την εικόνα και κατανόησης γραπτού, αλλά κυρίως ήρθαν σε επαφή με ένα από τα παλαιότερα έθιμα της Ελλάδας που σχετίζονται με τη γιορτή του Πάσχα και την πολιτιστική κληρονομιά μας.
Η κυρά Σαρακοστή
Την κυρά Σαρακοστή
που’ ναι έθιμο παλιό
οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν
με αλεύρι και νερό.
Για στολίδι της φορούσαν
στο κεφάλι ένα σταυρό
μα το στόμα της ξεχνούσαν
γιατί νήστευε καιρό.
Και τις μέρες τις μετρούσαν
με τα πόδια της τα επτά
κόβαν ένα τη βδομάδα
μέχρι να ρθει η Πασχαλιά.
Την κυρά Σαρακοστή
Όλοι φτιάξτε την μαζί
Με αλεύρι και νερό
Έτοιμη είναι στο λεπτό!
Πόδια πρέπει να έχει εφτά
Τις εβδομάδες να μετρά!
Στόμα δεν έχει! Ξέρεις γιατί;
Κάνει νηστεία αυστηρή
Μέχρι του Πάσχα την Κυριακή.