ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ
«οὐ γάρ ἵνα ἄλλοις ἄνεσις, ὑμῖν δέ θλίψις,
ἀλλ’ ἐξ ἰσότητος ἐν τῷ νῦν καιρῷ
τό ὑμῶν περίσσευμα εἰς τό ἐκείνων ὑστέρημα»
(Β΄Κόρ. Η΄13)
Οἱ ἐπιπτώσεις τῆς διεθνοῦς οἰκονομικῆς κρίσης πού ξέσπασε τό 2008 ἔγιναν ἔντονα αἰσθητές στή χώρα μας τό 2009 μέ τήν ἐπιδείνωση τῶν βασικῶν δεικτῶν τῆς οἰκονομίας (μείωση τοῦ Ἀκαθάριστου Ἐγχώριου Προϊόντος, αὔξηση τοῦ δημόσιου ἐλλείμματος καί χρέους κ.λπ.).
Προκειμένου νά μειωθεῖ τό δημόσιο ἔλλειμμα νομοθετήθηκαν καί ἐφαρμόζονται τό2010 μέτραπρωτοφανοῦς λιτότητας (δραστική περικοπῆ μισθῶν, ἐπιδομάτων καί συντάξεων, μεγάλη αὔξηση τῶν ἔμμεσων φόρων πού πλήττουν κυρίως τούς οἰκονομικά ἀδύνατους κ.λπ.
Τά μέτρα αὐτά ἔχουν πλήξει περισσότερο τούς ἄνεργους, τούς χαμηλόμισθους καί χαμηλοσυνταξιούχους καθώς καί τίς οἰκογένειες μέ παιδιά μέ χαμηλά καί μεσαία εἰσοδήματα –καί πολύ περισσότερο τίς τρίτεκνες καί τίς πολύτεκνες οἰκογένειες μέ τέτοια εἰσοδήματα– δηλαδή τή μεγάλη πλειονότητα τῶν οἰκογενειῶν τῆς χώρας, ἐξαιτίας τοῦ γεγονότος ὅτι τά μέτρα πού προαναφέρθηκαν δέν ἔλαβαν ὑπόψη τήν οἰκογενειακή κατάσταση τῶν νοικοκυριῶν (τό μόνο κριτήριο τῶν περικοπῶν ἦταν τό ὕψος τοῦ εἰσοδήματος ἤ τῆς σύνταξης).
Ὅλοι ὅσοι προαναφέρθηκαν, ὅπως δείχνουν καί οἱ σχετικές δημοσκοπήσεις, ἀντιμετωπίζουν ἤδη σοβαρά οἰκονομικά προβλήματα. Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι ἔχει αὐξηθεῖ ὁ ἀριθμός τῶν ἀτόμων πού στεροῦνται ἀκόμα καί τροφῆς καί καταφεύγουν στά συσσίτια πού ὀργανώνουν οἱ ἐνορίες καί οἱ δῆμοι. Τραγικό εἶναι τό γεγονός ὅτι ὑπάρχουν ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι ψάχνουν στά σκουπίδια γιά φαγητό καί ὅταν βροῦν κάτι τό τρῶνε.
Σύμφωνα μέ τίς προβλέψεις τόσο τῆς κυβέρνησης ὅσο καί τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν ἡ κατάσταση θά χειροτερεύσει τό 2011 (συνέχιση τῆς ὕφεσης, αὔξηση τῆς ἀνεργίας, παραπέρα μείωση τῆς ἀγοραστικῆς δύναμης τῶν νοικοκυριῶν), δεδομένου ὅτι τό ἔτος αὐτό ἀπό τή μία μεριά δέν πρόκειται νά δοθεῖ καμμιά αὔξηση μισθῶν καί συντάξεων καί ἀπό τήν ἄλλη δέν ἀποκλείεται νά ληφθοῦν πρόσθετα μέτρα.
Παρόλο ὅτι, λόγῳ τῶν δεσμεύσεων πού ἔχουν ἀναληφθεῖ ἔναντι τῶν δανειστῶν τῆς χώρας, δέν ὑπάρχουν πολλά περιθώρια ἀλλαγῶν στήν ἐφαρμοζόμενη οἰκονομική καί κοινωνική πολιτική, ὑπάρχει πάντοτε ἡ δυνατότητα ἀναδιανομῆς τοῦ μειωμένου εἰσοδήματος, δεδομένου ὅτι στή χώρα μας ὑπῆρχαν καί πρίν ἀπό τήν κρίση μεγάλες οἰκονομικές ἀνισότητες οἱ ὁποῖες αὐξήθηκαν ἐξαιτίας τῆς κρίσης καί τῶν μέτρων πού ἔχουν ληφθεῖ. Μπορεῖ, δηλαδή, νά ἐπιβληθεῖ μία εἰδική φορολογία κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης σέ ὅσους ἔχουν ὑψηλά εἰσοδήματα καί μεγάλη ἀκίνητη περιουσία, τό προϊόν της ὁποίας δέν θά πάει στή μείωση τοῦ δημόσιου ἐλλείμματος, ἀλλά γιά τήν ἀνακούφιση ἐκείνων πού ἀντιμετωπίζουν τά σοβαρότερα προβλήματα καί ἰδιαίτερα τίς φτωχές οἰκογένειες μέ παιδιά.
Ἡ ἐπιβολή τῆς φορολογίας αὐτῆς εἶναι ἁπλῶς θέμα πολιτικῆς βούλησης, ἡ ὁποία, ὅμως μπορεῖ νά μήν ὑπάρξει, μέ συνέπεια τά προβλήματα, πού θά ἀντιμετωπίσουν ὅλοι ὅσοι πλήττονται ἀπό τήν οἰκονομική κρίση καί τά μέτρα, νά ἐπιδεινωθοῦν, καί ἰδιαίτερά τους χειμερινούς μῆνες (στούς ὁποίους δέν θά ὑπάρχει ὁ 14ος μισθός τούς δημόσιους ὑπαλλήλους καί ἡ 14η σύνταξη γιά ὅλους τους συνταξιούχους) καί στούς ἀμέσως ἑπόμενους (χωρίς δῶρο τοῦ Πάσχα καί καλοκαιρινῶν διακοπῶν). Τήν ἔλλειψη κρατικῆς φροντίδας πρέπει νά ἀναπληρώσει ἡ κοινωνική ἀλληλεγγύη, ἔστω καί κατά ἕνα βαθμό, δηλαδή ἤ ἔμπρακτη ἀγάπη πρός τούς συνανθρώπους μας.
Εἶναι εὐτύχημα ὅτι ὁ θεσμός τῆς οἰκογένειας στή χώρα μας –παρά τά πλήγματα πού ἔχει δεχτεῖ ἐξαιτίας τῶν νέων συνθηκῶν διαβίωσης, τῶν νέων προτύπων πού προβάλλονται ἀπό τά μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης καί τῆς μίμησης ξενόφερτων συνηθειών– ἐξακολουθεῖ νά ἀποτελεῖ τό βασικό ἀποκούμπι τῶν μελῶν ἐκείνων πού ἀντιμετωπίζουν δυσκολίες. Φυσικά ἀναφερόμαστε στίς οἰκογένειες πού ἔχουν ἱκανοποιητικά εἰσοδήματα. Οἱ οἰκογένειες αὐτές βοηθοῦν τά ἄνεργα παιδιά τους ἤ ἀκόμα καί τά παιδιά τους πού ἔχουν κάνει οἰκογένειες ἀλλά δέν ἔχουν τό εἰσόδημα πού ἀπαιτεῖται γιά νά καλύψουν τίς ἀνάγκες τους.
Τά ἄτομα, ὅμως, καί οἱ οἰκογένειες πού δέν ἔχουν τό ἀποκούμπι τῶν οἰκογενειῶν τῶν γονέων τους (καί, πού, δυστυχῶς, δέν ἔχουν καί καμμιά βοήθεια ἀπό τό κράτος γιά τούς λόγους πού προαναφέρθηκαν) ἀντιμετώπιζαν καί πρίν ἀπό τήν κρίση σοβαρά προβλήματα. Τά προβλήματα αὐτά ὀξύνθηκαν ἐξαιτίας τῆς οἰκονομικῆς κρίσης καί τῶν μέτρων πού προαναφέρθηκαν.
Ὁρισμένα ἀπό τά προβλήματα αὐτά (δυστυχῶς, ὄχι ὅλα, ἐξαιτίας τῆς ἔλλειψης τῶν ἀναγκαίων μέσων) ἀντιμετωπίζονταν πρίν ἀπό τήν κρίση, πάλι ὡς ἕνα βαθμό, ἀπό τίς ἐνορίες, τά διάφορα φιλανθρωπικά σωματεῖα καθώς καί ἄλλες μή κυβερνητικές ὀργανώσεις. Ἡ κρίση, ὅμως, ἔχει ὀξύνει τά προβλήματα καί ὅλοι αὐτοί οἱ φορεῖς καλοῦνται σήμερα νά ἐντείνουν τίς προσπάθειές τους γιά τήν κάλυψη τῶν αὐξημένων ἀναγκῶν. Γιά τό σκοπό αὐτό θά πρέπει νά ἐνισχυθοῦν τόσο μέ περισσότερους ἐθελοντές ὅσο καί μέ μεγαλύτερες προσφορές ἀπό ἐκείνους πού τίς βοηθοῦσαν οἰκονομικᾶ καθώς καί ἀπό ἄλλους οἱ ὁποῖοι ἔχουν τήν οἰκονομική δυνατότητα, ἀλλά μέχρι τώρα δέν τίς βοηθοῦσαν.
Ἐκτός, ὅμως, ἀπό τίς ἐνορίες καί ὀργανώσεις πού ὑπάρχουν καί ἐπιτελοῦν σημαντικό ἔργο, ὑπάρχει πάντοτε ἡ δυνατότητα σέ ἐπίπεδο γειτονιῶν, νά ὀργανωθοῦν ὁμάδες κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης, οἱ ὁποῖες θά παρέχουν τήν ὅποια βοήθεια ἔχουν τή δυνατότητα νά προσφέρουν σέ γείτονές τους πού ἀντιμετωπίζουν προβλήματα καί οἱ ὁποῖοι δέν βοηθοῦνται ἀπό κανένα.
Εἶναι αὐτονόητο ὅτι ὅλοι ὅσοι ἔχουν τήν οἰκονομική δυνατότητα καί γνωρίζουν ἀνθρώπους πού βρίσκονται σέ δύσκολη οἰκονομική κατάσταση καί δέν τούς συμπαραστέκεται κανείς, μποροῦν καί σέ ἀτομική βάση νά τούς βοηθήσουν. Αὐτό μπορεῖ νά γίνει μέσῳ μελῶν τῶν φορέων πού προαναφέρθηκαν ἤ ἄλλων προσώπων ἀπολύτου ἐμπιστοσύνης.
Μέ δεδομένο τό μέγεθος τῶν οἰκονομικῶν προβλημάτων τῆς χώρας καί τοῦ μεγάλου χρονικοῦ διαστήματος πού θά ἀπαιτηθεῖ γιά τήν ἐπίλυσή τους (ἄν καί ἐφόσον ἐφαρμοστεῖ μία σωστή πολιτική), τά ὅσα προαναφέρθηκαν πρέπει νά ἐφαρμοστοῦν γιά πολλά χρόνια, προκειμένου τά ἄτομα καί οἱ οἰκογένειες μέ παιδιά πού βρίσκονται σέ δύσκολη οἰκονομική κατάσταση νά μπορέσουν νά ἀντιμετωπίσουν τά καθημερινά τούς προβλήματα καί νά ζήσουν μία ἀξιοπρεπῆ ζωή. Χρειάζεται, δηλαδή, μία δικαιότερη κατανομή τοῦ εἰσοδήματος καί τοῦ πλούτου, τήν ὁποία, μέ βάση τό Σύνταγμα, ἔχουν ὑποχρέωση νά ὑλοποιήσουν οἱ ἑκάστοτε κυβερνήσεις. Στό βαθμό, ὅμως, πού αὐτές δέν ἀνταποκρίνονται στήν ὑποχρέωσή τους αὐτή, ὅλοι οἱ πολίτες, πού ἔχουν τήν οἰκονομική δυνατότητα, πρέπει νά βοηθήσουν –μέ ὅποιο τρόπο ἐκεῖνοι κρίνουν πρόσφορο– τούς συνανθρώπους μας οἱ ὁποῖο ἀδυνατοῦν νά καλύψουν τίς βασικές τους ἀνάγκες.
*ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , Δ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΟΚΤ.-ΔΕΚ. 2010