OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Από τον Βασίλειο Χ. Στεργιούλη
Πάνε χρόνια από τότε. Από μια προσκυνηματική επίσκεψη μου στο «Περιβόλι της Παναγιάς» μας, το Άγιον Όρος.
Βρισκόμουν στο ονομαστό μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας. Το αρχαιότερο και μεγαλύτερο σε έκταση από όλα τα ιερά καθιδρύματα της Αθωνικής μοναστηριούπολης.
Η ώρα θα ήταν τέσσερις το πρωί. Στο Καθολικό, τον κεντρικό ναό του μοναστηριού, που έκτισε ο ιδρυτής του Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, ετελείτο αργά η ιερή ακολουθία του Όρθρου. Ο ναός έμοιαζε με σχεδία που λικνίζεται ευχάριστα από την θαλάσσια αύρα.
Στεκόμουν στο γεροντικό στασίδι που είναι κάτω απ’ την τοιχογραφία του δεύτερου κτίτορα του μοναστηριού αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή. Στο απέναντι γεροντικό στασίδι, κάτω απ’ την τοιχογραφία του άλλου, του πρώτου κτίτορα του μοναστηριού Νικηφόρου Φωκά, στεκόταν ο εκ Καρδιτσομαγούλας καταγόμενος Λαυριώτης ιερομόναχος π. Βασίλειος.
Η νύχτα παραχωρούσε σιγά-σιγά τη θέση της στην ημέρα. Ήταν ευδιάκριτο από τα τζάμια των παραθύρων του πανύψηλου τρούλου του καθολικού καθώς γίνονταν όλο και πιο φωτεινά. Έμοιαζε να συντονίζεται ευχάριστα το ξημέρωμα με την ορθρινή εκκλησιαστική ακολουθία. Δημιουργούσε ένα αίσθημα ψυχικής ευφορίας, ανείπωτης χαράς και συγκίνησης. Ιδίως κατά την εκφώνηση του λειτουργού ιερέως «υπέρ των κτιτόρων της ιεράς ημών μονής Νικηφόρου και Ιωάννου των αειμνήστων βασιλέων». Δεν σου έκανε διάθεση ν’ αποχωριστείς εκείνη την ώρα τον ιστορικό ναό με τις αυστηρές μορφές των αγίων στις τοιχογραφίες, έργα του μεγάλου αγιογράφου Θεοφάνη, κυριώτερου εκπροσώπου της Κρητικής Σχολής στο Βυζάντιο. Έμοιαζαν σαν νάταν ζωντανές.
Όμως η ανάγκη να είμαστε, όπως είχαμε συμφωνήσει από την προηγούμενη μέρα, πριν την ανατολή του ηλίου στο μακρινό παραθαλάσσιο παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου της περιοχής Βελλά προς τέλεση της θείας Λειτουργίας, μας ανάγκασε να αφήσουμε την υπέροχη λειτουργική ατμόσφαιρα του Καθολικού.
Ακολουθώντας τον π. Βασίλειο ένας ακόμη μοναχός, καταγόμενος από τη Λάρισα, και δύο λαϊκοί, προσκυνήσαμε την τεράστια θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Οικονόμισας. Κατόπιν τον τάφο του ιδρυτού του μοναστηριού και του αγιορειτικού μοναχισμού Αγίου Αθανασίου του Αθωνίτου, που στην κοίμησή του, 5 Ιουλίου του έτους 1981, μυρόβλησε κι έτρεχαν μοναχοί και λαϊκοί προσκυνητές να λάβουν μύρο για ευλογία και αγιασμό. Επιβιβαστήκαμε σε αυτοκίνητο και αναχωρήσαμε για το παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου στην τοποθεσία «Βελλάς». Βρίσκεται βορείως του μοναστηριού, σε απόσταση μιας ώρας με τα πόδια. Με το αυτοκίνητο δεν υπερβαίνει το τέταρτο της ώρας. Την ονομασία «Βελλάς» το παρεκκλήσι και όλη η περιοχή την οφείλουν στον Επίσκοπο Βελλάς Παρθένιο, που έκτισε το παρεκκλήσι το 1644.
Φτάνοντας στη μεγάλη ρεματιά που τα νερά της καταλήγουν στην θαλάσσια περιοχή του γραφικού ναΐσκου, θαυμάσαμε τα πανύψηλα δένδρα και πιο κάτω όλη την περιοχή με την αμμουδερή παραλία, το γραφικό εξωκκλήσι και το μεγάλο τοξοτό γεφύρι , χαρακτηριστικό γνώρισμά της. Το γραφικό εκκλησάκι είναι τόσο σιμά στη θάλασσα, ώστε τον χειμώνα τα κύματα σπάνε στις κόγχες του ιερού του.
Είχε φέξει για καλά όταν φθάσαμε, αλλά ο ήλιος δεν είχε στείλει ακόμη τις ζωογόνες ακτίνες του στη γη. Δεν είχε προβάλλει η ροδοδάκτυλος αυγή κατά τον ποιητή για να χρωματίσει σαν καλός κολορίστας ζωγράφος το απαλό πράσινο του βουνού και το γλυκό μπλε της ήρεμης θάλασσας με την κατάλευκη αμμουδερή παραλία και το ονομαστό τοξοτό γεφύρι του παλιού μονοπατιού. Του μονοπατιού που σήμερα είναι σε αχρησία.
Οι δύο λαϊκοί και ο συνοδός μας Λαυριώτης μοναχός, απολαμβάναμε το εντυπωσιακό τοπίο, ενώ ο γέροντας Ιερομόναχος εισήλθε στον γραφικό ναΐσκο προκειμένου να «πάρει καιρό». Να ετοιμάσει τα της θείας μυσταγωγίας. Βρισκόταν στον χώρο της Προσκομιδής.
Εκεί που ανέμελα απολαμβάναμε τις φυσικές χαρές της περιοχής, τον ακούμε να μας καλεί έντονα: «Κοιτάξτε, κοιτάξτε»! Παραξενεμένοι τρέξαμε μέσα στο εκκλησάκι, για να δούμε τι συμβαίνει.
Σαν φτάσαμε εκεί, μας εξήγησε «Κοιτάξτε ανατολή ηλίου». Και δεν είχε άδικο. Ήταν όντως ένα εκπληκτικό θέαμα. Συγκίνησε ακόμη και εκείνον που χρόνια τώρα ζει στον αλιερκή Άθωνα. Μείναμε ατενίζοντάς το για λίγο με θαυμασμό απ’ το μικρό στενόμακρο παραθυράκι της Προσκομιδής. Κι ύστερα βγήκαμε έξω, για να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του.
Ολοπόρφυρος ο ήλιος, το άστρο της ημέρας. Φαινόταν να προβάλλει σταδιακά μέσ’ απ’ τη θάλασσα, σαν πυρακτωμένη σφαίρα κάνοντας ολόλαμπρη τη φύση και χρωματίζοντας εξαίσια βουνό, θάλασσα, αμμώδη παραλία και τα γύρω κτίσματα. Η θέα του μου θύμισε την έκφραση του ψαλμωδού. «Εξελεύσεται ως γίγας δραμείν οδόν αυτού».
Ο ήλιος είναι ανεξάντλητη πηγή ενέργειας. Χωρίς αυτόν δεν θα υπήρχε ζωή πάνω στη γη. Όλες οι γεννήτριες του κόσμου δεν θα μπορούσαν ν’ αντικαταστήσουν τη δική του ευεργεσία. Το φως, τη θερμότητα, τη ζωογόνο δράση του.
Η εξαίσια θέα του μας συνείχε και σ’ όλη τη διαδρομή της επιστροφής μας στο με-γάλο καστρόχτιστο μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας. Σαν φθάσαμε όμως σ’ αυτό, δεν υ-πήρχε κίνηση, παρότι φιλοξενούνταν από την πρηγούμενη εκατό προσκυνητές, εκτός των πενήντα περίπου εκεί ασκούμενων μοναχών. Είχε τελειώσει η θεία Λειτουργία στο Καθολικό και βρίσκονταν όλοι την μεγάλη κοινοβιακή τράπεζα για φαγητό. Η τράπεζα στο Άγιον Όρος ακολουθεί μετά την θεία Λειτουργία. Αποτελεί, λένε, την τελευταία πράξη της. Και γίνεται στη διάρκειά της ανάγνωση του συναξαρίου της ημέρας ή άλλου πατερικού κειμένου, ώστε η απόλαυση της υλικής τροφής να μην μειώνει τη πνευματική πανδαισία της θείας Λειτουργίας. Αναφέρεται μάλιστα η περίπτωση μοναχού που κατά την πανήγυρη του μοναστηριού έριχνε νερό στο φαγητό του, για να μην μειώνει η τέρψη του λάρυγγα την ψυχική ευφορία της λατρείας.
Στην τράπεζα οδηγηθήκαμε αμέσως και εμείς. Και από εκεί στα δωμάτια μας για ανάπαυση. Πήγαμε χαρούμενοι συζητώντας το εξαίσιο θέαμα. Κι από τότε ως σήμερα ανεξάλειπτη παραμένει εντός μου η υπέροχη εκείνη εικόνα της ανατολής του ηλίου απ’ την αγιορείτικη περιοχή του Βελλά. Μου θυμίζει την εκκλησιαστική υμνωδία που ονομάζει τον Χριστό «Ήλιον της δικαιοσύνης», που φώτισε τα σκοτάδια της ειδωλολατρικής πλάνης. Θεό Δημιουργό του φυσικού ηλίου και όλων των ηλικιακών συστημάτων. Τα δημιούργησε, τα συγκρατεί και τα συντηρεί. Αν πάψει η στοργική Του πρόνοια, «το παν απόλλυται».
Πόσο δίκαιο, σκέπτομαι κάθε φορά που θυμάμαι το εκπληκτικό αυτό θέαμα, πώς έχει ο νομπελίστας ποιητής μας που προσευχητικά απευθύνεται στον Ήλιο της δικαιοσύνης Χριστό και στην Παναγία Μητέρα Του, την «Μυρσίνη Δοξαστική», ζητώντας Τους να μην λησμονούν τη χώρα μας: «Της δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ, και Συ Μυρσίνη Δοξαστική, μη παρακαλώ Σας, μη λησμονάτε τη χώρα μου».
Αυτός, «Ο εν υψηλός κατοίκων και επιβλέπων αβύσσους», του Οποίου την «εντός του ταπεινού σπηλαίου» Γέννηση γιορτάζει στην καρδιά του χειμώνα η χριστιανική ανθρωπότητα, και η Παναγία Μητέρα Του, η «Βασίλισσα του κόσμου και Δέσποινα τ’ ουρανού» ας είναι πάντα η μόνη ελπίδα, καταφυγή και προστασία μας.