Από τον Βασίλειο Χ. Στεργιούλη
Eύσημη η πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Σαρακοστής. Η ονομαζόμενη Κυριακή της Ορθοδοξίας. Διακηρύσσει τη νίκη της ορθής πίστης και λατρείας ενάντια στις κάθε είδους αιρέσεις και θρησκευτικές ετεροδιδασκαλίες, οι οποίες παρερμηνεύουν την Αλήθεια και Αποκάλυψη του Θεού και διαστρέφουν και νοθεύουν το αληθινό νόημα και περιεχόμενο του Ευαγγελίου.
Δεν υπήρχε εξ υπαρχής ο όρος Ορθοδοξία. Επιβλήθηκε μετά την εμφάνιση των αιρέσεων προς διάκριση του γνησίου και αληθινού από το ψευδές και νοθευμένο. Της γνήσιας και αληθινής χριστιανικής πίστης και Εκκλησίας από τη νοθεία των αιρέσεων. Όπως συμβαίνει για παράδειγμα στο εμπόριο. Πολλοί πωλούν ένα προϊόν. Κάποιος όμως τονίζει πως το δικό του είναι αγνό, γνήσιο. Δεν είναι νοθευμένο.
Ορθοδοξία λοιπόν είναι, η ορθή δόξα και δοξασία, η ορθή δηλαδή πίστη. Αλλά και η ορθή δοξολογία. Η ορθή λατρεία του Θεού. Και αποδεικνύεται περίτρανα η αλήθεια αυτή από το γεγονός ότι και στις ημέρες μας η ορθοδοξία αναδεικνύει Αγίους: (Άγιος Παΐσιος, Άγιος Πορφύριος, Άγιος Ιάκωβος Ευβοίας, Άγιος Αμφιλόχιος). Η Ορθοδοξία είναι το εργαστήριο της αγιότητος.
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας συνδέεται με την αναστήλωση των αγίων εικόνων. Γι΄ αυτό την ημέρα αυτή γίνεται λιτάνευση των εικόνων στους ναούς και διαβάζεται το «Συνοδικόν». Η απόφαση δηλαδή της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία μνημονεύει με ευλάβεια και σεμνή περηφάνια τους αγωνιστάς και υπερμάχους της ορθοδόξου πίστεως και καταδικάζει τους αιρετικούς και τις διδασκαλίες τους.
Η λιτάνευση αυτή καθιερώθηκε στις 11 Μαρτίου 843, όταν η αυτοκράτειρα Θεοδώρα ανόρθωσε (αναγνώρισε) την Εβδόμη Οικουμενική Σύνοδο του έτους 787 και ανεστήλωσε τις εικόνες, τις οποίες είχε πολεμήσει με μανία ο σύζυγός της αυτοκράτορας Θεόφιλος. Τότε θεσπίστηκε ο εορτασμός της Κυριακής της Ορθοδοξίας ως νίκη της Εκκλησίας ενάντια σε όλες τις αιρέσεις.
Υπήρξε μεγάλη η αναστάτωση που προκάλεσε στην Εκκλησία η Εικονομαχία, η οποία κράτησε περισσότερο από εκατό χρόνια (726-893). Και απείλησε σοβαρά το χριστιανικό οικοδόμημα.
Επηρεασμένοι από το ανεικονικό πνεύμα και ιδιαίτερα το μουσουλμανικό οι εικονομάχοι , αρνούνταν την προσκύνηση των εικόνων. Αρχικά του Χριστού και στη συνέχεια της Παναγίας και των Αγίων. Τις θεωρούσαν είδωλα. Δεν έκαναν την διάκριση ότι το είδωλο είναι παράσταση φανταστικού προσώπου, ενώ η εικόνα είναι παράσταση υπαρκτού προσώπου.
Η εικόνα του Θεανθρώπου Χριστού δεν είναι είδωλο, γιατί ο Χριστός είναι υπαρκτό πρόσωπο .Ως Θεός βέβαια είναι αόρατος και παντελώς ανείκαστος. Αλλά ως άνθρωπος «επί της γης ώφθη και τοις ανθρώποις συνανεστράφη»(Βαρ. 3,37 ). Έγινε ορατός και περιγραπτός. Συνεπώς προσκυνούντες την εικόνα Του, προσκυνούμε το «εκτύπωμα της σαρκός αυτού», που είναι «εικών του Θεού του αοράτου»(Κολ. 1,13). Αυτό το εκτύπωμα αποτυπώνουμε στο χαρτί ή στο ξύλο κ.α. Όποιος δεν προσκυνεί την εικόνα του Χριστού, αρνείται την ενανθρώπηση Του. Την σάρκωση του Θεού.
Προσκυνούντες τις εικόνες «ου την ύλην, αλλά τω εικονιζομένω προσκυνούμεν». Δεν προσκυνούμε δηλαδή τα υλικά στοιχεία από τα οποία αποτελούνται, αλλά τα εικονιζόμενα πρόσωπα.
Εξ άλλου η προσκύνηση των αγίων εικόνων δεν είναι απόλυτη και λατρευτική, αλλά σχετική και τιμητική. Απόλυτη τιμή και λατρεία αρμόζει μόνον στο Θεό. Στους Αγίους αποδίδουμε προσκύνηση σχετική ή τιμητική, η οποία «επί το πρωτότυπον διαβαίνει» κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό. Δεν τους τιμούμε τους Αγίους ως θεούς, αλλά «ως φίλους Θεού και κληρονόμους» Αυτού.
‘Εχει εύστοχα ειπωθεί πως μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις. Έχει αισθητική και καλλιτεχνική αξία. Στολίζει έξοχα τους τοίχους των ναών, των οικιών, των εξωκκλησίων και των προσκυνηταρίων. Αλλά έχει και διδακτική και παιδαγωγική αξία. Διδάσκει ιδίως ο μυστικός κόσμος της βυζαντινής εικόνας με την αφαιρετική του ικανότητα και δύναμη. Διδάσκει τις αλήθειες της Ορθοδοξίας, τα μυστήρια του Θεού. Εμπνέει ηρωικό φρόνημα αντιμετώπισης των πειρασμών και των δυσκολιών της ζωής. Διευκολύνει την προσευχητική διάθεση και την ανύψωση της ψυχής στον Θεό καθώς αισθητοποιεί τα υπεραισθητά. Φέρει τον ουρανό στη γη.
*
Μας αξιώνει και πάλι ο Θεός να εορτάσουμε την Κυριακή της Ορθοδοξίας. Αλλά ο εορτασμός της γίνεται μέσα σε ένα αντιπνευματικό και υλιστικό πνεύμα. Σε ένα κλίμα αθεΐας, που λυσσομανεί και πάλι κατά των εικόνων. Επιδιώκει με την τροποποίηση του Συντάγματος να καταστήσει ουδετερόθρησκο το κράτος μας – για πρώτη φορά στην ιστορία – και να κατεβάσει τις εικόνες από τα σχολεία, τα δικαστήρια και τα δημόσια εν γένει καταστήματα.
Το αξιοπερίεργο δε είναι ότι η βέβηλη αυτή ανατροπή πάει να επιβληθεί, όχι με δημοψήφισμα, όπως αρμόζει σε μια ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία, αλλά με την … οριακή βουλευτική πλειοψηφία. Με τις ψήφους μόλις 151 πρόθυμων βουλευτών! Πόσο αλήθεια συμβατή είναι αυτή η μεθόδευση με την θέληση του πιστού λαού, που αποτελεί την συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών της χώρας;
Ώρα ευθύνης πλέον για τον καθένα και για όλους μας. Αλλά και για τη Διοικούσα Εκκλησία. Για να μην περάσουν τα ολέθρια σχέδια των πονηρών δυνάμεων. Αλλά να παραμείνει το κράτος μας Ελληνορθόδοξο, όπως το οραματίσθηκαν και το έστησαν οι αείμνηστοι πρόγονοί μας. Για να
παραμείνουν στη δημόσια ζωή μας, οι άγιες εικόνες και να μας δείχνουν τον δρόμο της αγιότητας. Για να αναστηλωθεί και λάμψει η αμαυρωθείσα εικόνα του Θεού στις καρδιές των ανθρώπων.
Καλή Σαρακοστή και Καλή Ανάσταση.