Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Μόνον τα έθνη που δε λησμονούν συνεχίζουν να έχουν ιστορία. Αυτό τόνισε στο λόγο που εκφώνησε στην Ιερά Μονή της Αγίας Λαύρας, κοιτίδα της εθνικής μας ελευθερίας, ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος στις 15 Μαΐου 1949, επί κυβερνήσεως Θεμ. Σοφούλη, όταν ήταν Υπουργός Παιδείας. Σημειώνεται ότι ο λόγος του ήταν στα πλαίσια της αναστήλωσης της Μονής. Την είχαν πυρπολήσει οι Ναζιστές Γερμανοί στις 14 Δεκεμβρίου 1943 και είχαν δολοφονήσει όσους βρήκαν εντός αυτής, κληρικούς και λαϊκούς.
Ο Κων. Τσάτσος με την ευκαιρία που βρισκόταν στη Μονή της Αγίας Λαύρας μαζί με πλήθος Ελλήνων από διάφορα διαμερίσματα της χώρας, ζήτησε να θεωρηθεί η συγκέντρωση στον ιερό αυτό χώρο «ως ο συμβολισμός της συνεχούς συσπειρώσεως του έθνους περί τας ιεράς του αναμνήσεις, περί τα ιδανικά του, περί την σημαία της ελευθερίας, την οποίαν σε αυτή τη Μονή ανεπέτασε και την οποία ουδέποτε υπέστειλε αν και πλησσόμενον από τους ορμητικωτέρους ανέμους».
Ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι φορείς αυτής της μνήμης και της συσπειρώσεως των Ελλήνων περί τα ιδανικά τους είναι οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων. Και εξήγησε ότι «ο πραγματικός Έλλην εκπαιδευτικός, μάλιστα κατά τας κρισίμους αυτάς ώρας, δεν έχει αποστολήν την τυπικώς ευσυνείδητον μετάδοσιν των γραμματικών γνώσεων του αναλυτικού προγράμματος. Οφείλει να μεταδώση εις τα πνευματικά του τέκνα ολόκληρον την ελληνικότητα της ψυχής του, όλον την ηθικόν θησαυρόν που εκλείει η έννοια της Ελλάδος».
Ο λόγος του Κων. Τσάτσου εκφωνείται όταν δεν είχε λήξει ο εμφύλιος και, όπως σημειώνει, όταν: « εδοκιμάσθη σκληρότατα ο ηθικός και εθνικός κόσμος της νεότητος». Γι’ αυτό και καλεί τους εκπαιδευτικούς να μεταδώσουν στους μαθητές τους «την αγάπη της Ελληνικής πατρίδος και την πίστη στην πολιτική και πνευματική ελευθερία, να ξυπνήσουν στις ψυχές τους τη φυσική ροπή προς το θείον και να τους πλουτίσουν με τις περίλαμπρες παραδόσεις της Εκκλησίας μας».
Ο λόγος του Κων. Τσάτσου στην Αγία Λαύρα περιλαμβάνεται στο μόλις κυκλοφορηθέν βιβλίο « Ο Κωνσταντίνος Τσάτσος για τον Ελληνισμό και την Εθνεγερσία» (Εκδ. Εταιρείας Φίλων Κωνσταντίνου και Ιωάννας Τσάτσου, Αθήνα 2021, σε επιμέλεια Λίνου Γ. Μπενάκη και Κώστα Δ. Γαρίτση», το οποίο εξεδόθη στο τυπογραφείο της Βουλής των Ελλήνων, με την ευγενή πρωτοβουλία και απόφαση του Προέδρου της Βουλής Κωνσταντίνου Τασούλα.
Η εποχή έχει αλλάξει, όμως ο λόγος του Κων. Τσάτσου παραμένει επίκαιρος. Η νεολαία δέχεται πολύ ισχυρές πιέσεις για να χάσει την εθνική της ταυτότητα και να στερηθεί της ιστορικής της μνήμης και ο ρόλος του Υπουργείου Παιδείας και των δασκάλων του Έθνους είναι κρίσιμος, όπως ήταν το 1821 και το 1949. Παλαιότερα οι ολοκληρωτικές ιδεολογίες απείλησαν την ελευθερία και την υπόσταση των Ελλήνων. Σήμερα η παγκοσμιοποίηση και ο εθνομηδενισμός απειλούν την ύπαρξή μας. Ο Κων. Τσάτσος καλεί τους εκπαιδευτικούς και όλους μας να αντισταθούμε.