Λάμπρου Κ. Σκόντζου
Θεολόγου – Καθηγητοῦ
Μία ἄλλη σημαντικὴ μορφὴ τῆς Ἐκκλησίας μας τιμᾶται ἰδιαίτερα αὐτὴ τὴν ἱερὴ περίοδο. Ἡ Ε΄ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν εἶναι ἀφιερωμένη στὴν ἁγία Μαρία τὴν Αἰγυπτία, ἡ ὁποία κατέστη, καὶ εἶναι, συνώνυμη μὲ τὴ συντριβὴ καὶ τὴ μετάνοια. Τὸ ἱερὸ συναξάρι της ἀναφέρει πὼς ἔζησε τὸν 6ο μ.Χ αἰῶνα. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια τῆς Αἰγύπτου καὶ ἀσκοῦσε τὸ ἐπαίσχυντο ἐπάγγελμα τῆς πορνείας ἀπὸ τὰ δώδεκα κιόλας χρόνια της. Ἦταν δὲ τόσο πωρωμένη στὴν ἁμαρτία ὥστε ὁ ἐπαγγελματισμὸς εἶχε δευτερεύουσα σημασία. Ἀσκοῦσε τὴν πορνεία κυρίως γιὰ ἡδονιστικὴ ἀπόλαυση, σὲ τέτοια ἠθικὴ κατάπτωση εἶχε περιέλθει!
Ἀναζητοῦσε συνεχῶς πορνικοὺς πελάτες στὰ μεγάλα λιμάνια καὶ τὶς πολυπληθεῖς πόλεις. Κάποτε πληροφορήθηκε πὼς στὴν Ἱερουσαλὴμ συγκεντρωνόταν πολὺς κόσμος. Σκέφτηκε πὼς ἂν μετέβαινε ἐκεῖ θὰ ἔβρισκε πελάτες. Ἔτσι ἀποφάσισε νὰ ταξιδέψει στὴν Παλαιστίνη. Βρῆκε κάποιο πλοῖο, πλήρωσε τὸ ναῦλο μὲ τὸ κορμί της καὶ ἔφτασε στὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ ὁδηγήθηκε στὸν πανίερο ναὸ τῆς Ἀναστάσεως. Ἐπιχείρησε νὰ εἰσέλθει στὸν ἱερὸ αὐτὸ χῶρο, μήπως καὶ ἔβρισκε ἐκεῖ ἐραστές. Μέχρι ἐκεῖ εἶχε φτάσει ὁ πορνικός της παραλογισμός.
Ὅμως μία ἀόρατη δύναμη τὴν ἐμπόδιζε νὰ εἰσέλθει στὸ ναό. Ὅσο καὶ ἂν προσπαθοῦσε δὲ μποροῦσε νὰ μπεῖ. Τέσσερις φορὲς ἀπωθήθηκε μυστηριωδῶς. Ἀπόρησε καὶ ἄρχισε γιὰ πρώτη φορὰ στὴ ζωή της νὰ προβληματίζεται. Μία μυστικὴ φωνὴ ἀκούστηκε στὴν ψυχή της, ἡ ὁποία ξύπνησε τὴ ναρκωμένη ἀπὸ τὴν ἁμαρτία συνείδησή της. Κατάλαβε πὼς αὐτὸ ποὺ ἐπιχειροῦσε ἦταν φρικτὴ ἱεροσυλία καὶ ἀνείπωτη ἀσέβεια. Προσπαθοῦσε νὰ βεβηλώσει τὸν ἅγιο τόπο, ποὺ σταυρώθηκε, τάφηκε καὶ ἀνέστη ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Καυτὰ δάκρυα μετάνοιας ἄρχισαν νὰ κυλοῦν ἀπὸ τὰ πρώην λάγνα μάτια της. Εἶναι ὁλοφάνερο πὼς ἐκεῖ τὴν ὁδήγησε ἡ θεία πρόνοια νὰ σωθεῖ, διότι ἡ ψυχή της, παρ’ ὅλη τὴν πώρωσή της, ἦταν δεκτικὴ στὴ μετάνοια καὶ τὴ σωτηρία. Ἐν ριπῇ ὀφθαλμοῦ ἄλλαξε γνώμη. Ἤθελε νὰ εἰσέλθει στὸν ναό, ὄχι πιὰ νὰ συναντήσει πορνικοὺς ἐραστές, ἀλλὰ γιὰ νὰ συναντήσει τὸν Νυμφίο τῆς ταλαίπωρης καὶ βασανισμένης ψυχῆς της, τὸν Σωτῆρα Χριστό. Παρακαλοῦσε νὰ παραμερισθεῖ τὸ ἀόρατο ἐμπόδιο καὶ νὰ μπεῖ, νὰ προσκυνήσει τὸν Πανάγιο Τάφο τοῦ Κυρίου. Ἔτσι καὶ ἔγινε. Ὁ Θεὸς τῆς ἐπέτρεψε νὰ μπεῖ καὶ νὰ προσκυνήσει.
Αὐτὴ ἦταν μία νέα ἀφετηρία γιὰ τὴ ζωή της. Ἔφυγε εὐθύς γιὰ τὴν ἔρημο τῆς Ἰουδαίας. Πέταξε τὰ προκλητικὰ πολυτελῆ ἐνδύματα καὶ ντύθηκε τραχὺ ἀσκητικὸ σάκο. Ἀπαρνήθηκε τὶς ἀπολαύσεις τῆς ζωῆς καὶ ἀκολούθησε τὸν βίο τῆς ἄσκησης. Κατόρθωσε νὰ ἀνέλθει σὲ ὕψη ἁγιότητας. Τὸ πρώην ἁμαρτωλὸ σαρκίο της ἔγινε πλέον θεοφόρο σκήνωμα, κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἁγία Μαρία ἡ Αἰγυπτία εἶναι ἕνα καλὸ ζωντανὸ παράδειγμα εἰλικρινοῦς μετάνοιας, ἡ ὁποία δείχνει τὸν δρόμο τῆς μεταμέλειας σὲ κάθε πιστό. Ἀποδεικνύει περίτρανα πὼς ὁ κάθε ἄνθρωπος, ὅσο ἁμαρτωλὸς καὶ ἂν εἶναι, εἶναι καλεσμένος γιὰ σωτηρία, φτάνει νὰ μετανοήσει εἰλικρινά. Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ εἰδοποιὸς διαφορὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ ἀπὸ τὰ ἄλλα θρησκεύματα. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ σεπτὴ καὶ ἁγία μορφὴ τῆς ἁγίας Μαρίας προβάλλεται καὶ τιμᾶται αὐτὴ τὴν κατ’ ἐξοχὴν περίοδο τῆς μετάνοιας γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας.
Συμπερασματικὰ τονίζουμε τὴ μεγάλη σημασία ποὺ δίνει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία στὴν ἱερὴ περίοδο τοῦ Τριωδίου καὶ ἰδιαίτερα τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Μέσα στὸ κατανυκτικὸ κλίμα τῶν ἡμερῶν καὶ μὲ βοηθητικὸ μέσο τὶς ὑπέροχες ἱερὲς ἀκολουθίες, καλεῖται ὁ πιστὸς νὰ ἀνακτήσει τὴ χαμένη αὐτοσυνειδησία του, ὥστε νὰ συναισθανθεῖ τὴν οἰκτρὴ κατάσταση τῆς ἁμαρτωλότητας, ἡ ὁποία τὸν κρατᾶ δέσμιο καὶ μακριὰ ἀπὸ τὴν ἁγιαστικὴ καὶ σωστικὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. Καλεῖται νὰ πάρει τὴ μεγάλη ἀπόφαση καὶ νὰ ἀφήσει τὸ ζοφερὸ καὶ δυσώδη βοῦρκο τῆς ἁμαρτίας καὶ νὰ κινήσει γιὰ τὸ καθάριο φῶς τοῦ οὐρανοῦ. Νὰ βαδίσει τὴν οὐρανοδρόμο ἀτραπό, ἡ ὁποία περνᾶ ἀπαραίτητα μέσα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, διότι μέσα σὲ αὐτὴ ἐπιτελεῖται ἡ κάθαρση καὶ πραγματώνεται ἡ ἐν Χριστῷ τελείωση. Μόνο ἔτσι καθαρμένοι θὰ μπορέσουμε νὰ ἑορτάσουμε πραγματικὰ τὴ λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μὲ τὴν ποιητικὴ προτροπὴ τοῦ ὑμνογράφου τοῦ Πάσχα: «Καθαρθῶμεν τὰς αἰσθήσεις καὶ ὀψόμεθα τῷ ἀπροσίτῳ φωτὶ τῆς ἀναστάσεως».
Τὴν ἁγία περίοδο τοῦ Τριωδίου καθίσταται πράξη στὴν Ἐκκλησία μας ἡ σωτήρια προτροπὴ τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρὸς τοὺς πιστούς: «Μὴ καθεύδομεν ὡς οἱ λοιποί, ἀλλὰ γρηγορῶμεν καὶ νήφωμεν. Οἱ γὰρ καθεύδοντες νυκτὸς καθεύδουσι, καὶ οἱ μεθυσκόμενοι νυκτὸς μεθύουσιν· ἡμεῖς δὲ ἡμέρας ὄντες νήφωμεν, ἐνδυσάμενοι θώρακα πίστεως καὶ ἀγάπης καὶ περικεφαλαίαν ἐλπίδα σωτηρίας· ὅτι οὐκ ἔθετο ἡμᾶς ὁ Θεὸς εἰς ὀργήν, ἀλλ’ εἰς περιποίησιν σωτηρίας διὰ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἀποθανόντος ὑπὲρ ἡμῶν» (Α΄ Θεσ.5,6-10).