ἀρχιμ. Ἰακώβου Κανάκη
Εἶναι πολλά ὅσα μπορεῖ κάποιος νά πεῖ γιά τήν Παναγία. Ταυτόχρονα ὅμως ὅσα καί νά πεῖς γιά τό τίμιο Πρόσωπό της εἶναι λίγα καί πενιχρά. Ἡ Ἐκκλησία τῆς προσέφερε τιμητικά ὅλον τόν μήνα Αὐγούστου γι’ αὐτό καί ὀνομάζεται «ὁ μήνας τῆς Παναγίας». Ἔτσι ἔχουμε τήν εὐκαιρία νά καταθέτουμε σέ Αὐτή εὐχές καί ὕμνους στήν λατρεία, τραγούδια καί χορούς στίς παραδόσεις μας, πού μιλοῦν γιά ἐκείνη καί τά μεγαλεῖα πού μᾶς προσέφερε. Ποιός νά διηγηθεῖ ἀλήθεια ἐπαρκῶς καί ἐπάξια ὅλα αὐτά ποῦ μᾶς δώρισε μέ τήν καταφατική της ἀπάντηση στόν ἀρχαγγελικό χαιρετισμό; Εἶπε «γένοιτο» καί ὅλος ὁ κόσμος ἄλλαξε!
Ἅς ἀναφέρουμε ὅμως καί ἐφέτος δύο λόγια γιά τό πάνσεπτο πρόσωπό της.
Θά δανειστοῦμε καί θά διατυπώσουμε μέ ἁπλότητα ὅσα ἕνας ἁγιορείτης ἅγιος ἀναφέρει γιά Αὐτήν.
Τό πρῶτο ἀφορᾶ σέ αὐτό πού συχνά λέμε στούς ναούς μας, ὅταν ψάλλουμε. Δηλώνουμε ὅτι εἶναι «…τιμιωτέρα τῶν Χερουβείμ καί ἐνδοξοτέρα ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ…». Γιατί ἡ Παναγία χαρακτηρίζεται μέ αὐτόν τόν τρόπο; Γιατί ἡ ἀγάπη τῆς Παναγίας γιά τό Χριστό ἦταν πιό ἰσχυρή καί «φλογωτέρα» τῆς ἀγάπης τῶν Σεραφείμ καί Χερουβείμ. Μάλιστα αὐτές οἱ ἐπουράνιες δυνάμεις «ἐκπλήττονται διά Αὐτήν». Δέν μποροῦμε νά συλλάβουμε τήν ἀγάπη αὐτή τῆς Παναγίας πρός τόν Υἱό της, ἀλλά καί πρός κάθε ἄνθρωπο. Ἀδύνατο νά κατανοήσουμε τήν ὀδύνη τῆς κατά τήν στιγμή τῆς Σταυρώσεως. Ἀδύνατο ὅμως ἐπίσης, νά ἐννοήσουμε καί τήν χαρά της μέ τό γεγονός τῆς Ἀναστάσεως. Γι’ αὐτά ἡ Παναγία εἶναι καί ὁμολογεῖται ὡς «τιμιωτέρα καί ἐνδοξοτέρα».
Τό δεύτερο σημαντικό γιά τήν Παναγία εἶναι αὐτό πού καί πάλι ἀναφέρει ὁ ἀθωνίτης ἅγιος. «Ἡ Παναγία εἶναι τό πολύτιμο δῶρο τοῦ Θεοῦ στούς ἀνθρώπους». Αὐτήν πρόσφερε σέ ἐμᾶς ἤδη ἀπό τήν στιγμή τῆς Σταυρώσεώς Του. Εἶπε, ἀπευθυνόμενος στόν εὐαγγελιστή καί ἀγαπημένο μαθητή Τοῦ Ἰωάννη: «ἰδού ἡ μήτηρ σου…». Τήν στιγμή αὐτή, ὁ Ἰωάννης ἐκπροσωπεῖ ὅλο το ἀνθρώπινο γένος, τούς ἀνθρώπους ὅλων των ἐποχῶν, πού πλέον θά συνδεθοῦν «χριστολογικῶς» μέ τήν Θεοτόκο. Ὁ Χριστός μᾶς χάρισε τήν μητέρα του, ἡ ὁποία εἶναι χαρά καί παρηγοριά σέ πολλούς καί γιά πολλά, σέ ὅλους ὅσοι τήν ζητοῦν. Εἶναι μεγάλο δῶρο αὐτό, γιατί πλέον εἶναι πολύ κοντά μας, ἀφοῦ ὡς κατά φύσιν ἄνθρωπος γνωρίζει τήν ἀνθρώπινη φύση, μέ τήν σημείωση ὅτι ἡ ἴδια δέν ἁμάρτησε κατά τούς Πατέρες μᾶς ποτέ, οὔτε καί κατά τόν λογισμό.
Ἡ παρουσία τῆς ἀσφαλῶς καί ἔχει εὐεργετήσει τό γένος τῶν Ἑλλήνων, ἀλλά μέ τήν προστασία τῆς ξεπερνᾶ κάθε ἀνθρώπινο ὅριο καί ἀγκαλιάζει ὅλους τους λαούς τῆς γῆς, κάθε ἄνθρωπο. Ζεῖ στόν οὐρανό, βλέπει τήν δόξα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά δέν λησμονεῖ κανέναν ἐπάνω ἐδῶ στήν δυσκολεμένη γῆ μας καί ἰδίως δέν ξεχνᾶ ὅσους τήν ἔχουν ἰδιαιτέρως ἀνάγκη.
Τέλος, ἅς ἀναφέρουμε αὐτήν τήν φοβερή ἐμπειρία πού ἔζησε ὁ ἅγιος Σιλουανός γιά νά διδαχθοῦμε. Ἅς ἀκούσουμε αὐτόν τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, πού ἀξιώθηκε νά ἀκούσει τήν φωνή της. Ἀναφέρει ὅτι τόν ἐπισκέφθηκε καί τόν νουθέτησε νά μήν ἁμαρτάνει. Εἶπε ἀκριβῶς: «Δέν εἶναι ἀρεστόν εἰς ἐμέ νά βλέπω τά ἔργα σου». Δέν μοῦ ἀρέσουν αὐτά πού κάνεις. Αὐτή ἡ χροιά τῆς φωνῆς τῆς Θεομήτορος τόν συνόδευε πάντα, σέ ὅλη του τήν ζωή. Πέρασαν λέει σαράντα χρόνια, ἀλλά δέν ξέχασα αὐτήν τήν ἐλεγκτική, ἀλλά συνάμα καί γλυκιά φωνή.
Ἔχει ρόλο καί λόγο ἡ Παναγία στήν ζωή μας. Ἡ ψυχή πού ὑγιαίνει πνευματικά νιώθει νά ἕλκεται πρός Αὐτήν διά τῆς ἀγάπης. Καί γιά ὅσους τήν ἀγαποῦν, μόνο ἡ ἐπίκληση τοῦ ὀνόματός της γλυκαίνει τήν καρδιά!