Αὐτοί οἱ στίχοι τοῦ Ὀδυσσέα Ἐλύτη στό «Ἄξιόν Ἐστι» μέ τούς ὁποίους θέλει ἴσως νά ὁρίση τούς ἐπί κεφαλῆς τῆς λογοτεχνίας μας καί πνευματικούς του προγόνους, τοποθετοῦν τόν Παπαδιαμάντη στήν πρώτη θέση στά νεοελληνικά γράμματα, θέση στήν ὁποία τόν τοποθέτησε ἡ ἴδια ἡ ἐποχή του…
Ἐσχάτως ἐν μέσῃ καί βαθυτάτῃ κρίσει, βρεθήκαμε οἱ Νεοέλληνες ἐνώπιον ἑνός νέου προβλήματος. Κάποιες φωνές, μέσα ἀπό τήν Ἐκκλησία, ζητοῦν ἐπιμόνως καί ἐπειγόντως νά τελῆται ἡ θεία Λειτουργία στήν καθομιλουμένη γλῶσσα. Πιστεύουν μᾶλλον πώς ἄν αὐτό συμβῆ, θά γεμίσουν οἱ ναοί ἀπό κόσμο καί ἰδιαίτερα ἀπό νέους ἀνθρώπους.
Ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης, «ἡ κορυφή τῶν κορυφῶν» κατά τόν Κωνσταντῖνο Καβάφη, «ὁ πρίγκηψ τῶν Ἑλλήνων διηγηματογράφων» κατά τόν Νιρβάνα, «ὁ μεγαλύτερος Ἕλλην ποιητής» ὅπως τόν ἀποκαλεῖ ὁ Μαλακάσης, «ἡ μεγάλη μουσική φύση» κατά τόν Σπῦρο Μελᾶ,…