ΟΙ ΝΕΟΙ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ*

2 Απριλίου 2013 σε ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

Αἰμίλιου Χουρμούζιου

 (…) Θὰ γνω­ρί­σω­με τὸν ἑ­αυ­τό μας, ἂν γνω­ρί­σο­με τὴ ρί­ζα μας. Στοὺς και­ρούς μας, ἡ γνω­ρι­μί­α μὲ τὸ πα­ρελ­θὸν καὶ ἡ ψύ­χραι­μη ἀ­ξι­ο­λό­γη­σή του, δὲν  ἔ­χει τὸ στε­νὸ ἐν­δι­α­φέ­ρον τῆς ἁ­πλῆς ἱ­στο­ρι­κῆς ἐ­νη­με­ρώ­σε­ως. Δὲν ἀ­νή­κει πιὰ τὸ κα­θῆ­κον αὐ­τὸ στὸν κύ­κλο τῆς μορ­φώ­σε­ως. Ἀ­νή­κει στὶς ἀ­ξι­ώ­σεις τῆς ἐ­θνι­κῆς ζω­ῆς. Καὶ σὰν τέ­τοι­ο ἐ­πι­στρα­τεύ­ει τὸ χρέ­ος ὄ­χι μό­νον τῶν νέ­ων μὲ πνευ­μα­τι­κὰ ἐν­δι­α­φέ­ρον­τα, ἀλ­λὰ καὶ τῶν νέ­ων μὲ τὰ ἐν­δι­α­φέ­ρον­τα τῆς ζω­ῆς στὴ γε­νι­κή τους ἔκ­φρα­ση.

Ἔ­τσι ξα­να­γυ­ρί­ζου­με στὸ πρό­βλη­μα καὶ στὸ ἐ­ρώ­τη­μα πού ἔ­χει τε­θῆ: Σύν­δε­ση ἢ ἀ­πο­σύν­δε­ση μὲ τὴν πα­ρά­δο­ση;

Καὶ βέ­βαι­α σύν­δε­ση. Ἀλ­λὰ σύν­δε­ση ὄ­χι τε­χνη­τὴ καὶ ἐ­πι­πό­λαι­α. Οὔ­τε σύν­δε­ση ποὺ θὰ εἶ­χε τὸ νό­η­μα τῆς ἐ­πι­στρο­φῆς. Οὔ­τε σύν­δε­ση ποὺ θὰ ὕ­ψω­νε φρά­κτες στὴν πλα­τειὰ ἐ­πι­κοι­νω­νί­α μὲ τὸ Εὐ­ρω­πα­ϊ­κὸ πνεῦ­μα. Σύν­δε­ση ὀρ­γα­νι­κὴ γιὰ νὰ ἀ­πο­κα­τα­στή­σου­με τὴν ἐ­πα­φή μας μὲ τὶς πη­γὲς τῆς Νε­ο­ελ­λη­νι­κῆς πνευ­μα­τι­κό­τη­τας καὶ τὶς ἠ­θι­κὲς ἀ­ξί­ες τῆς νέ­ας ἑλ­λη­νι­κῆς ζω­ῆς, ὥ­στε νὰ μπο­ροῦ­με τὶς ἀ­ξί­ες αὐ­τὲς νὰ τὶς χρη­σι­μο­ποι­ή­σο­με σὰν ζύ­μη στὸν ἐ­θνι­κό μας χα­ρα­κτή­ρα. Ὄ­χι ἀν­τι­γρα­φὴ τῶν πα­λι­ῶν τρό­πων, ἀλ­λὰ δρα­στη­ρι­ο­ποί­η­ση τῶν στοι­χεί­ων ἐ­κεί­νων ποὺ θὰ μᾶς βο­η­θή­σουν νὰ ἀν­τι­με­τω­πί­σο­με τὶς νέ­ες ὄ­ψεις τῆς ζω­ῆς. Καὶ γιὰ νὰ γυ­ρί­σο­με στὰ πνευ­μα­τι­κά μας ἐν­δι­α­φέ­ρον­τα: Ὁ Δέ­κα­το Ἔ­να­τος Ἑλ­λη­νι­κὸς αἰ­ώ­νας ὑ­πῆρ­ξε ὁ κορ­μὸς τῆς πνευ­μα­τι­κῆς μας ζω­ῆς, κορ­μὸς ἴ­σως ἀ­δύ­να­τος σὲ πολ­λά, κα­χε­κτι­κὸς λό­γῳ τῆς ἐ­πι­πο­λαί­ας μι­μή­σε­ως τῶν ἀλ­λο­δα­πῶν προ­τύ­πων, πα­ρὰ τὶς βα­ρυ­σή­μαν­τες κα­τα­βο­λές, ποὺ βρῆ­κε ὅ­μως πολ­λὴν θα­λε­ρό­τη­τα στὶς πρῶ­τες δε­κα­ε­τί­ες τοῦ εἰ­κο­στοῦ. Αὐ­τὴ τὴν πνευ­μα­τι­κὴ εἰ­σφο­ρὰ πρέ­πει νὰ τὴν γνω­ρί­σο­με καὶ ν᾿ ἀ­ξι­ο­ποι­ή­σο­με ἀ­πὸ αὐ­τὴν ὅ,τι εἶ­ναι δυ­να­τὸ νὰ ἀ­ξι­ο­ποι­η­θῆ. Ἔ­τσι θ᾿ ἀ­πο­κτή­σο­με κά­ποι­ο στε­ρε­ὸ βά­θρο γιὰ νὰ κοι­τᾶ­με ἀ­πὸ τὸ ἑλ­λη­νι­κό μας πα­ρά­θυ­ρο πρὸς τοὺς ξέ­νους εὑρεῖς ὁ­ρί­ζον­τες. Ἔ­τσι θὰ ἔ­χο­με τὰ δι­κά μας θε­μέ­λια, τὶς δι­κές μας ρί­ζες, γιὰ νὰ μὴ μα­ϊ­μου­δί­ζου­με ἀ­νό­η­τα. Θὰ μπο­ροῦ­με νὰ δε­χό­μα­στε τό­τε τὴν κα­τα­βο­λὴ τῆς ξέ­νης ἐμ­πει­ρί­ας καὶ νὰ μπο­λι­ά­ζου­με ἀ­πὸ δαύ­την τὸ δι­κό μας πνευ­μα­τι­κὸ δέν­δρο μὲ ὅ,τι μπο­ροῦν οἱ δι­κοί του χυ­μοὶ νὰ θρέ­ψουν καὶ νὰ γο­νι­μο­ποι­ή­σουν. Καὶ ἔ­τσι θὰ μπο­ρέ­σου­με ἀ­κό­μη ν᾿ ἀ­πο­κτή­σο­με τὴ συ­νεί­δη­ση τῶν ἐ­θνι­κῶν μας δυ­να­το­τή­των, χω­ρὶς νὰ τρο­μά­ζου­με γιὰ τὴν κα­θυ­στέ­ρη­σή μας, ποὺ κά­ποι­οι νέ­οι μας θε­ω­ροῦν ἀ­νε­πα­νόρ­θω­τη–ἢ ἂν δὲν τὴν θε­ω­ροῦν, ὁ­πλι­σμέ­νοι ὡς εἶ­ναι μὲ τὴν προ­πέ­τεια τῆς νε­ό­τη­τας, τὴν δι­α­λα­λοῦν μὲ τὰ πνευ­μα­τι­κά τους ἐ­πι­τεύγ­μα­τα.

Μπο­ρεῖ, ὅ­μως, ἡ ἀ­να­σύν­δε­ση αὐ­τὴ τῆς νέ­ας γε­νε­ᾶς μὲ τὴ Νε­ο­ελ­λη­νι­κὴ πα­ρά­δο­ση νὰ ἔ­χη κά­ποι­αν ἐ­πιρ­ρο­ὴ καὶ στὴν ἐ­θνι­κή της κρί­ση πού τὴν τα­λαι­πω­ρεῖ; Πι­στεύ­ω πὼς μπο­ρεῖ. Καὶ ἀ­πὸ ὅ­σα ἔ­γρα­ψα πιὸ πά­νω τὸ συμ­πέ­ρα­σμα τοῦ­το προ­κύ­πτει. Ὅ­μως τὸ θέ­μα θὰ δι­εκ­δι­κοῦ­σε πλα­τύ­τε­ρη ἀ­νά­πτυ­ξη. Καὶ θὰ δο­θῆ ἡ εὐ­και­ρί­α μί­αν ἄλ­λη φο­ρά. Γιὰ τὴ στή­λη πο­λὺ πα­ρα­μέ­λη­σε τὰ κύ­ριά της ἔρ­γα.

*ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ‘Ἐρῶ’ , Δ΄ ΤΕΥΧΟΣ, ΟΚΤ.-ΔΕΚ. 2010