Η Αγία μας Εκκλησία καλεί όλους τους Χριστιανούς, αυτήν την ευλογημένη περίοδο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, σε μια προσπάθεια νηστείας και πνευματικής προκοπής.
Ορισμένοι βέβαια μένουν μόνον στο πρώτο, δηλαδή στη νηστεία των τροφών, και δυστυχώς περνά τούτη η περίοδος χωρίς κάποιο πνευματικό όφελος. Από την άλλη, η νηστεία των τροφών μόνο, δεν είναι αυτοσκοπός.
Διαβάζουμε στο ιδιόμελο των αποστίχων του εσπερινού της Καθαράς Δευτέρας, το πρώτο ιδιόμελο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τα εξής:
Νηστεύσωμεν νηστείαν δεκτήν, εὐάρεστον τῷ Κυρίῳ, ἀληθὴς νηστεία, ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις, ἐγκράτεια γλώσσης, θυμοῦ ἀποχή, ἐπιθυμιῶν χωρισμός, καταλαλιᾶς, ψεύδους, καὶ ἐπιορκίας· ἡ τούτων ἔνδεια, νηστεία ἐστίν, ἀληθὴς καὶ εὐπρόσδεκτος.
Με δυο λόγια, η αληθινή νηστεία, την οποία ο Κύριος δέχεται με ευχαρίστηση από τους Χριστιανούς, είναι ἡ τῶν κακῶν ἀλλοτρίωσις. Η απαλλαγή μας δηλαδή από κάθε αμαρτωλό πάθος. Δε μένει όμως μονάχα σε αυτήν τη γενική προτροπή ο ιερός συγγραφέας αυτού του κατανυκτικού ύμνου, αλλά «χωρίζει» την αλλοτρίωση των παθών μας, σε έξι επιμέρους στάδια:
ἐγκράτεια γλώσσης,
θυμοῦ ἀποχή,
ἐπιθυμιῶν χωρισμός,
καταλαλιᾶς (αποφυγή),
ψεύδους (υπερνίκηση),
καὶ ἐπιορκίας (ή ασυνέπειας, κατάργηση)
Σκεπτόμενοι ότι η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή αποτελείται από έξι εβδομάδες, θα μπορούσαμε να θέσουμε στον εαυτό μας από ένα πνευματικό αγώνισμα για την κάθε εβδομάδα, σύμφωνα με το παραπάνω ιδιόμελο.
Έτσι την πρώτη εβδομάδα των Νηστειών, να προσπαθήσουμε στην εγκράτεια γλώσσης. Να μη πολυλογούμε, να μην αργολογούμε, να μην κατακρίνουμε, να μην κουτσομπολεύουμε. Τα απολύτως απαραίτητα να λέμε, και φυσικά, όσο γίνεται περισσότερη προσευχή.
Τη δεύτερη εβδομάδα των Νηστειών, θα προσπαθήσουμε να απέχουμε από το θυμό. Θα βρεθούν άνθρωποι οι οποίοι θα μας νευριάσουν, στη δουλειά μας, στο οικογενειακό περιβάλλον, ακόμα και στην Εκκλησία. Εμείς να προσπαθήσουμε με πραότητα να αντιμετωπίσουμε το κάθε τι.
Την τρίτη εβδομάδα, να κάνουμε έντονο αγώνα να χωριστούμε από τις επιθυμίες μας. Να προσπαθήσουμε να αποφεύγουμε κάθε κακή επιθυμία, ακόμα και με τη σκέψη μας. Αυτό απαιτεί να πολεμούμε τους κακούς λογισμούς. Καθώς επίσης, να αποφεύγουμε την περιέργεια και όσες άλλες κακές αφορμές, θα μας προκαλέσουν κακές επιθυμίες.
Την επόμενη εβδομάδα, την τέταρτη των Νηστειών, ο Χριστιανός καλείται να δουλέψει επάνω σε ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, στην αποφυγή της καταλαλιάς και της κατακρίσεως. Ο Μέγας Βασίλειος ορίζει την κατάκριση ως «το να λέγει κανείς κάτι εις βάρος απόντων προσώπων, με σκοπό να τους διαβάλει και να τους συκοφαντεί, έστω κι αν αυτά που λέγονται είναι αληθή. Οι Πατέρες λένε ότι αποφεύγουμε την κατάκριση του αδελφού μας, όταν θα βάλουμε έναν καλό λογισμό για εκείνον. Αυτό ας προσπαθήσουμε τούτη την εβδομάδα.
Την πέμπτη εβδομάδα, καλούμαστε να υπερνικήσουμε το πάθος που λέγεται ψεύδος,ένα πολύ συνηθισμένο αμάρτημα μεταξύ των Χριστιανών. Ας αναλογιστούμε ότι ο πρώτος ο οποίος είπε ψέματα ήταν ο διάβολος (για αυτό αποκαλείται και πατήρ του ψεύδους), όταν συκοφάντησε το Θεό και εξαπάτησε τον άνθρωπο στον Παράδεισο. Και ας θυμόμαστε πάντοτε ότι όποιος λέει την αλήθεια, έχει το Θεό βοήθεια, που λέει και ο θυμόσοφος λαός.
Την τελευταία εβδομάδα των Νηστειών, την έκτη, την εβδομάδα πριν του Λαζάρου, καλούμαστε όλοι μας να ολοκληρώσουμε αυτόν τον πνευματικό αγώνα, με τηνκατάργηση της ασυνέπειας και της επιορκίας. ΠΡΟΣΟΧΗ: μήπως παραβαίνουμε κάποιες υποσχέσεις μας προς το Θεό. Όπως όταν βαπτιστήκαμε. Πόσα υποσχέθηκε ο ανάδοχος για εμάς. Αλλά και μετά την εξομολόγηση. Πόσα αμαρτήματα εξομολογούμαστε και υποσχόμαστε στο Θεό ότι δε θα τα ξανακάνουμε. Αλλά και πάλι πέφτουμε σε αυτά.
Αλλά και στους ανθρώπους. Πολλές φορές ευρισκόμαστε ασυνεπείς έναντι των όσων τους υποσχεθήκαμε. Ας έχουμε όλοι στο μυαλό μας την εξής φράση: μη δίνεις ποτέ υποσχέσεις, τις οποίες δεν μπορείς να τηρήσεις…
Όλοι έχουμε ελαττώματα. Ας τα εντοπίσουμε. Ας τα πολεμήσουμε. Και αν ακόμα δεν τα εξαλείψουμε παντελώς, ας ελπίσουμε ότι με τη βοήθεια του Αγίου Τριαδικού Θεού, αυτή την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, θα έχουμε κάνει ένα βήμα προς το Θεό…
Καλό στάδιο σε όλους μας.
Π.Β.