ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ
Ἀσπίδα στὸ ἔμφραγμα τὸ ἐλαιόλαδο.
Περιέχει σπουδαῖα θρεπτικὰ συστατικά, μὲ εὐεργετικὴ δράση στὴν καρδιά, στὰ ἀγγεῖα, στὸ δέρμα καὶ στὸ πεπτικό. Ὡστόσο, πρόσφατα οἱ ἐπιστήμονες ἀπομόνωσαν ἀπὸ τὴν ἐλιὰ μία οὐσία, τὴν «ἐλευρωπαΐνη». Οἱ λέξεις περιγράφουν δύσκολα τὴν ἀξία τοῦ ἐλαιολάδου. Ἡ ὀσμή, ἡ γεύση καὶ τὸ χρῶμα του εἶναι δῶρα στὶς ἀνθρώπινες αἰσθήσεις. Τὸ δέλεαρ. Οἱ οὐσίες ποὺ περιέχει εἶναι δῶρα στὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμό. Τὸ ἐλαιόλαδο βρίσκεται στὸ τραπέζι μας πολλοὺς αἰῶνες, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ σήμερα γίνονται γνωστὲς νέες πτυχὲς τῆς προσφορᾶς του στὴν ὑγεία.
Ὁμάδα Ἑλλήνων ἐπιστημόνων, ὑπὸ τὸν καθηγητὴ Καρδιολογίας κ. Δημήτρη Κρεμαστινό, ἔχουν ἐπιβεβαιώσει τὸν καθοριστικὸ ρόλο τῆς οὐσίας «ἐλευρωπαΐνη», ἡ ὁποία περιέχεται στὸν καρπὸ καὶ στὰ φύλλα τῆς ἐλιᾶς. «Κάθε φυτικὸ λάδι, ἀπὸ ὁποιοδήποτε φυτὸ κι ἂν προέρχεται, περιέχει συστατικὰ τὰ ὁποῖα χαρακτηρίζονται ἰατρικὰ ὡς ἀντιοξειδωτικὲς οὐσίες», σημειώνει ὁ κ. Κρεμαστινός, γιὰ νὰ ἐξηγήσει: «Εἶναι οὐσίες οἱ ὁποῖες ἀντιστρατεύονται τὴν καταστροφὴ τῆς ἀρτηρίας ἐσωτερικά, πολεμοῦν δηλαδὴ τὴν ἀθηροσκλήρυνση. Ἂν αὐτὸ τὸ ἐπεκτείνουμε, σημαίνει ὅτι ἐλαττώνουν τὰ ἐγκεφαλικὰ καὶ καρδιακὰ ἐπεισόδια». Σύμφωνα μὲ τὸν καθηγητή, τὸ ἐλαιόλαδο συμπληρώνει τὸν ὀργανισμὸ ἀπὸ πλευρᾶς θερμίδων, ρίχνοντας τὴν χοληστερίνη, περισσότερο ἀπὸ ἄλλες φυτικὲς στερόλες ποὺ περιέχονται στὰ τρόφιμα. Προσθέτει, ὅμως, θερμίδες καὶ μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει σὲ παχυσαρκία. Ἡ ἀπομόνωση, λοιπόν, τῶν οὐσιῶν, τὶς ὁποῖες μπορεῖ κανεὶς νὰ λαμβάνει χωρὶς νὰ αὐξάνει τὸ βάρος του, εἶναι σημαντική. Οἱ μελέτες ποὺ ἔχουν γίνει τὰ τελευταῖα χρόνια ἀπὸ τὴν πανεπιστημιακὴ ὁμάδα τοῦ νοσοκομείου «Ἀττικόν», ὁδήγησαν στὴν ἀπομόνωση ἀπὸ τὴν ἐλιὰ μίας οὐσίας ἡ ὁποία λέγεται «ἐλευρωπαΐνη». Χωρὶς νὰ αὐξάνει τὸ σωματικὸ βάρος -τονίζει ὁ κ. Κρεμαστινὸς- δίνει πολλαπλάσια δύναμη ἀπ᾽ ὅ,τι τὸ ἴδιο τὸ ἐλαιόλαδο. Πρέπει νὰ καταναλώσεις πολὺ μεγάλη ποσότητα ἐλαιολάδου προκειμένου νὰ ἔχεις τὸ ἴδιο ἀποτέλεσμα ποὺ ἔχεις μὲ δύο γραμμάρια τῆς συγκεκριμένης οὐσίας. Στὰ πειραματόζωα ποὺ χρησιμοποιήθηκε ἔδειξε ὅτι προστατεύει σημαντικά. Ἕνα πειραματόζωο ποὺ λάμβανε τὴ συγκεκριμένη οὐσία καὶ τοῦ προκαλούσαμε πειραματικὸ ἔμφραγμα, ἡ ἔνταση τοῦ ἐμφράγματος ἦταν τὸ ἕνα τρίτο τῆς ἔντασης ποὺ προκαλοῦνταν σὲ ἄλλο πειραματόζωο ποὺ δὲν λάμβανε τὴν οὐσία.
Μὲ ἁπλὰ λόγια, ἡ οὐσία προστατεύει τὶς ἀρτηρίες ἀπὸ τὸ νὰ πάθουν ἔμφραγμα καὶ ἂν ἐκδηλωθεῖ ἔμφραγμα, δημιουργοῦνται συνθῆκες προετοιμασίας τοῦ μυοκαρδίου νὰ -ὑποδεχθεῖ- τὸ ἔμφραγμα (preconditioning). Ἔτσι, καταστρέφεται ἕνα μικρότερο μέρος τῆς καρδιᾶς, ἀκόμη κι ἂν ἐκδηλωθεῖ ἔμφραγμα.
Ἡ «ἐλευρωπαΐνη», ποὺ περιέχεται στὴν ἴδια τὴν ἐλιά, ἀλλὰ κυρίως στὰ φύλλα καὶ στὸ κουκούτσι της, δημιουργεῖ αὐτὸ τὸ ἀναμφισβήτητο πλεονέκτημα. Οἱ μελέτες αὐτὲς ἔχουν κριθεῖ καὶ δημοσιευθεῖ σὲ μεγάλα διεθνῆ ἐπιστημονικὰ περιοδικὰ καὶ ἀναμένεται καὶ ἡ τρίτη φάση τῶν δοκιμῶν στὸν ἄνθρωπο.
Λιπαρὰ ὀξέα. Δῶρο… ἀπὸ καρδιᾶς.
«Ἀσπίδα» γιὰ τὴν καρδιὰ εἶναι τὰ λιπαρὰ ὀξέα ποὺ περιέχονται στὸ ἐλαιόλαδο. Τὸ λινελαϊκὸ καὶ τὸ ἀμλινολενικὸ εἶναι ἀπαραίτητα στὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμὸ καὶ δὲν μποροῦν νὰ βιοσυντεθοῦν ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Συμβάλλουν στὴ βιοσύνθεση σειρᾶς οὐσιῶν (προσταγλαδίνες, προστακυκλίνες, θρομβοξάνες), ἡ παρουσία τῶν ὁποίων μειώνει τὸν κίνδυνο παθήσεων τοῦ καρδιαγγειακοῦ. Ἡ ὑψηλὴ βιολογικὴ ἀξία τοῦ ἐλαιολάδου ἀποδίδεται στὴν καλὴ σχέση τῶν κορεσμένων καὶ τῶν μονοακόρεστων λιπαρῶν ὀξέων, μεταξὺ τῆς βιταμίνης Ε καὶ τῶν πολυακόρεστων λιπαρῶν ὀξέων, καὶ στὴν παρουσία φυσικῶν ἀντιοξειδωτικῶν οὐσιῶν.
ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΟΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ
Γνωστὰ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα τὰ ὀφέλη στὴν ὑγεία.
Τὸ ἐλαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς θρεπτικὸ συστατικό, φάρμακο, φορέας φαρμάκων καὶ καλλυντικό. Πρὶν ἀπὸ ἕναν αἰώνα, διαπιστώθηκε ὅτι ἡ προσθήκη ἐλαιολάδου στὸ γεῦμα βοηθᾶ στὴν μείωση τῶν γαστρικῶν ὑγρῶν, μειώνει τὴν δυσπεψία, ἐνῷ μειώνει καὶ τὸν πόνο, ὅταν χορηγεῖται μαζὶ μὲ χυμὸ ἀπὸ πορτοκάλι. Νεώτερες μελέτες ἔχουν δείξει τὴν θεραπευτική του δράση στὸ ἕλκος τοῦ δωδεκαδακτύλου καὶ στὴν βελτίωση τῆς κινητικότητας τοῦ παχέος ἐντέρου. Ἡ ἀντικατάσταση στὸ διαιτολόγιο τοῦ ζωϊκοῦ λίπους μὲ ἐλαιόλαδο, μειώνει κατὰ 33,4% τὰ περιστατικὰ ἕλκους. Ἀπὸ πολὺ παλαιά, τὸ ἐλαιόλαδο χρησιμοποιήθηκε σὲ τοπικὲς ἐφαρμογὲς κατὰ τῶν παθήσεων τοῦ δέρματος, μὲ ἱκανοποιητικὰ ἀποτελέσματα. Ἡ δράση του αὐτὴ ἀποδίδεται στὴν βιταμίνη Ε. Ἑλληνικὲς μελέτες τῆς δεκαετίας τοῦ ᾿80, ἔδειξαν ὅτι τὸ ἐλαιόλαδο μπορεῖ νὰ προλάβει ὁρισμένες ἀσθένειες τοῦ ἥπατος καὶ παρουσιάζει ἀξιόλογη εὐεργετικὴ δράση στὴ θεραπεία τοῦ διαβήτη. Ἐξ αἰτίας τῆς μεγάλης του περιεκτικότητας σὲ μονοακόρεστο ἐλαϊκὸ ὀξύ, προστατεύει τὸν ὀργανισμὸ ἀπὸ τὴν δημιουργία θρομβώσεων. Ἐπιδρᾶ εὐνοϊκὰ καὶ στὴν ἀνάπτυξη τοῦ κεντρικοῦ νευρικοῦ συστήματος, στὴ δομὴ τῶν ὀστῶν, τοῦ ἐγκεφάλου, τοῦ ἀγγειακοῦ συστήματος καὶ στὴν κανονικὴ ἀνάπτυξη τῶν παιδιῶν.
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ
«Καιρὸς νὰ δείξουμε τὴ διατροφική μας ἀνωτερότητα μὲ τὴν μεσογειακὴ δίαιτα».
Ἡ μεσογειακὴ διατροφὴ ἀποτελεῖ τὸ πρότυπο μοντέλο διεθνῶς. Σειρὰ ἐρευνῶν ἔχει δείξει ὅτι υἱοθετώντας τὴν συγκεκριμένη διατροφή, ἐπιτυγχάνεται πρόληψη κατὰ διαφόρων παθήσεων καὶ μακροζωΐα. Τὸ ἐλαιόλαδο ἀποτελεῖ τὸν πυρήνα τῆς μεσογειακῆς δίαιτας, σημειώνει ὁ κλινικὸς διαιτολόγος-διατροφολόγος κ. Ἀναστάσιος Παπαλαζάρου. Ἡ προσφορά του στὴ διατροφή, τονίζει, εἶναι σημαντική, καθὼς ἡ περιεκτικότητα τῆς ἐλιᾶς σὲ μονοακόρεστα, βιταμίνη Ε καὶ ἄλλα ἀντιοξειδωτικὰ τὴν καθιστοῦν τροφὴ ὑψηλότατης θρεπτικῆς ἀξίας. Ἡ ἀξία της ἔχει διαπιστωθεῖ, ἐνῷ βρίσκονται σὲ ἐξέλιξη πολλὲς ἐπιστημονικὲς μελέτες διεθνῶς, προκειμένου νὰ ἀναδειχθοῦν κι ἄλλες πτυχές της:
«Κάθε νέα ἔρευνα, δὲν εἶναι τίποτε παραπάνω ἀπὸ ἕνα ἁπλὸ λιθαράκι στὴν τεράστια ἀξία τοῦ ἐλαιολάδου, ἄρα καὶ τῆς μεσογειακῆς δίαιτας.
Χαρακτηριστικά
Μὲ αὐτὰ τὰ δεδομένα, εἶναι καιρὸς νὰ δείξουμε ὡς λαὸς τὴ διατροφική μας ἀνωτερότητα, υἱοθετώντας τὴν μεσογειακὴ δίαιτα καὶ ἀπομακρύνοντας τὰ δυτικὰ πρότυπα διατροφῆς». Σύμφωνα μὲ τὸν κ. Παπαλαζάρου, τὰ ὀργανοληπτικὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ ἐλαιολάδου (ὀσμή, γεύση, χρῶμα) σχετίζονται μὲ τὴν παρουσία περισσοτέρων ἀπὸ 30 φαινολικῶν ἑνώσεων, μὲ βασικότερες τὴν ἐλευρωπαΐνη, τὴν ὑδροξυτυρουσόλη καὶ τὴν τυρουσόλη. Οἱ ἑνώσεις αὐτὲς παρουσιάζουν ἰσχυρὴ ἀντιοξειδωτική, ἀντιθρομβωτικὴ καὶ ἀντιβακτηριδιακὴ δράση, ἀνάγοντας τὸ ἐλαιόλαδο σὲ κάτι παραπάνω ἀπὸ ἕνα ἁπλὸ τρόφιμο. Πρόσφατη μελέτη ἔδειξε ὅτι ἡ ἐλευρωπαΐνη αὐξάνει τὴν κινητικότητα ἑνὸς ἐνζύμου (πεπσίνη), τὸ ὁποῖο προκαλεῖ τὴν πέψη τῆς πρωτεΐνης. Ὁ κ. Παπαλαζάρου ἐξηγεῖ τί σημαίνει πρακτικὰ αὐτό: Ἡ πρωτεΐνη τῆς φέτας στὴν παραδοσιακὴ χωριάτικη σαλάτα μεταβολίζεται καλύτερα μὲ τὴν παρουσία τοῦ ἐλαιόλαδου.
Ἐνδεδειγμένη εἶναι ἡ προσθήκη ἐλαιολάδου σὲ σαλάτες μὲ τόνο, κοτόπουλο καὶ ἄλλες πρωτεϊνοῦχες πηγές. Τὸ ἐλαιόλαδο ἀντέχει περισσότερο στὶς ὑψηλὲς θερμοκρασίες ἀπὸ ὅ,τι τὰ σπορέλαια καὶ συνεπῶς πρέπει νὰ προτιμᾶται καὶ στὸ μαγείρεμα.
Ἂν τὰ ἀποτελέσματα τῆς ἔρευνας τῶν Ἰταλῶν ἐρευνητῶν ἐπιβεβαιωθοῦν, τότε ψήνοντας ἢ τηγανίζοντας μία μπριζόλα, δημιουργοῦμε τὶς καλύτερες προϋποθέσεις γιὰ τὸ πεπτικό μας νὰ ὑποδεχτεῖ, νὰ διασπάσει καὶ νὰ ἀπορροφήσει τὶς πρωτεΐνες τοῦ γεύματος. Τηγανίζοντας μὲ ἐλαιόλαδο μία μπριζόλα μεταφέρονται στὸ τρόφιμο συστατικά του μέσου παρασκευῆς. Μὲ ἄλλα λόγια, ἡ τηγανητὴ μπριζόλα περιέχει περισσότερα ἀντιοξειδωτικὰ συστατικὰ ἀπὸ τὴν ψητὴ καὶ ἔχει τὶς καταλληλότερες προϋποθέσεις γιὰ νὰ μεταβολιστεῖ καλύτερα.
ΤΕΡΑΣΤΙΑ Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ
Πρῶτο σὲ προτίμηση τὸ ἑλληνικὸ ἐλαιόλαδο.
Ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα εἶναι γνωστὴ ἡ εὐεργετικὴ δράση τοῦ ἐλαιολάδου στὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμό. Ὅπως ἐπισημαίνουν οἱ εἰδικοὶ τοῦ Ἑνιαίου Φορέα Ἐλέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), ἐλαιόλαδο χαρακτηρίζεται τὸ ἔλαιο ποὺ λαμβάνεται ἀπὸ τὸν καρπὸ τῆς ἐλιᾶς τῆς εὐρωπαϊκῆς (olea europea), μὲ μέσα ἀποκλειστικὰ μηχανικὰ καὶ μεθόδους ἢ ἐπεξεργασίες ὁπωσδήποτε φυσικὲς καὶ σὲ θερμοκρασίες ποὺ δὲν προκαλοῦν ἀλλοίωσή του. Χαρακτηριστικὸ τῆς ἀξίας ποὺ ἔχει ὡς προϊὸν εἶναι ὅτι τὸ 80% τῆς παραγομένης ποσότητας καταναλώνεται στὶς χῶρες ὅπου παράγεται. Σὲ αὐτὸ συντελεῖ ἡ μακραίωνη συνήθεια στὰ ἰδιαίτερα ὀργανοληπτικὰ χαρακτηριστικά του καὶ ἡ ἀποδοχὴ τῆς ὑψηλῆς διαιτητικῆς του ἀξίας. Ἡ Ἑλλάδα εἶναι ἡ τρίτη παγκοσμίως σὲ παραγωγὴ ἐλαιόλαδου, καλύπτοντας περίπου τὸ 16% τῆς παραγωγῆς, ἐνῷ τὸ ἑλληνικὸ ἐλαιόλαδο ἔχει τὴν μεγαλύτερη κατανάλωση διεθνῶς. Τὸ ἐλαιόλαδο εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ φυτικὰ ἔλαια, τὰ ὁποῖα μποροῦν νὰ καταναλωθοῦν ἀμέσως μετὰ τὴν παραλαβή τους, χωρὶς καμμία ἐπεξεργασία. Στὴν μορφὴ αὐτή, ἐξ ἄλλου, διατηρεῖ τὰ σπουδαῖα συστατικά του. Ἡ ἀφομοίωσή του ἀπὸ τὸν ἀνθρώπινο ὀργανισμὸ εἶναι πολὺ μεγάλη (σχεδὸν ἰδανικὴ) καὶ -σύμφωνα μὲ μελέτες- μπορεῖ νὰ φτάσει στὸ 98%. Ἡ ὑψηλή του ἀφομοίωση διευκολύνει τὴν ἀπορρόφηση τῶν λιποδιαλυτῶν βιταμινῶν, τὶς ὁποῖες περιέχει. Μελέτες ἔχουν δείξει ὅτι βοηθᾶ καὶ στὴν πέψη ἄλλων λιπαρῶν ὑλῶν, διευκολύνοντας τὶς ἐκκρίσεις τοῦ πεπτικοῦ συστήματος καὶ τῆς χολῆς καὶ διεγείροντας τὸ ἔνζυμο παγκρεατικὴ λιπάση. Τὸ ἐλαιόλαδο εὐνοεῖ, ἐπίσης, τὸν μεταβολισμὸ τῆς ἐνδογενοῦς χοληστερόλης. Οἱ καλές του πεπτικὲς ἰδιότητες ἀποδίδονται στὴν ἐξισορροπημένη χημική του σύνθεση καὶ στὶς καλὲς ὀργανοληπτικὲς ἱκανότητες.
Ἐφημ. «ΕΘΝΟΣ»