– Πᾶμε τώρα σέ μία ἀκόμη ἐνδιαφέρουσα συνέντευξη καί καλημερίζω στήν ἐκπομπή τόν κ. Ἀπόστολο Χατζητόλιο, Καθηγητή τῆς Ἱατρικῆς Σχολῆς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καί Διευθυντή τῆς Α΄ Προπαιδευτικῆς Παθολογικῆς Κλινικῆς στό Νοσοκομεῖο ΑΧΕΠΑ.
Καλή σας μέρα κ. Καθηγητά, τί κάνετε, πῶς εἶσθε;
– Καλημέρα σας.
– Χριστός Ἀνέστη! Χρόνια πολλά!
– Ἀληθῶς Ἀνέστη!
Εὐχαριστῶ γιά τήν πρόσκληση καί νά σᾶς συγχαρῶ γιά τήν ἐνδιαφέρουσα ἐκπομπή σας.
– Να’ σθε καλά κι ἐγώ εὐχαριστῶ πού ἀνταποκριθήκατε στήν πρόσκλησή μου.
– Τούς χαιρετισμούς μου καί στόν φίλο συνάδελφο κ. Τιτόπουλο πού προηγήθηκε ἐάν ἀκούει.
-Ἦταν πρίν ἀπό λίγο, τόν εἴχαμε τηλεφωνικά. Μᾶς ἔδωσε τό ἰατρικό σκέλος τῆς ὅλης ἱστορίας. Δέν μπορῶ νά μήν σᾶς ρωτήσω κι ἐσᾶς ὅμως, πῶς βλέπετε αὐτήν τήν ἀντίδραση τοῦ κόσμου, ὁ ὁποῖος εἶναι ὅπως ὁ καταπιεσμένος ἀπό κάτι, βγάζει μία ἀντίδραση ὅλο αὐτό τό διάστημα πού καταπιέστηκε καί θέλουμε ὅλοι νά βγοῦμε ἔξω, νά ξεχυθοῦμε κατά χιλιάδες στούς δρόμους, οἱ νέοι νά κάνουν ὑπαίθρια πάρτι μέ ποτά, ἄς τό ποῦμε, χθές στήν Ἁγία Παρασκευή μαζεύθηκαν 300 ἄτομα. Πῶς τό χαρακτηρίζετε ὅλο αὐτό τό πρᾶγμα πού συμβαίνει πλέον μέ τήν ἐπιστροφή μας στήν καθημερινότητα;
– Κοιτάξτε, εἶναι ἐν μέρει ἑπόμενο. Συνδέεται ἴσως καί μέ αὐτά πού θά ποῦμε καί παρακάτω. Δηλαδή, ἕνας λαός ὁ ὁποῖος ἄγεται καί φέρεται, ἄγεται καί φέρεται σέ συνθῆκες καταναγκασμοῦ χωρίς νά ὑπάρχει κάποια λογική στά μέτρα πού ἔχουν ληφθεῖ, μέ ἀποτέλεσμα μόλις τά μέτρα αὐτά λήξουν, νά ὑπάρχει ἐπίσης μία ἄτακτη ἀντίδραση. Δηλαδή δέν ὑπάρχει τάξη, πειθαρχία συνειδητή, ἐνσυνείδητη, μέ βάση δηλαδή αὐτό πού πράγματι πιστεύει ὁ λαός, πού πρέπει νά πιστέψει ὁ λαός, ὁ κόσμος, ὅτι εἶναι χρήσιμο ὡς μέτρο, ἀλλά τό θεωρεῖ ὡς μέτρο ὑπερβολικό, καταναγκασμοῦ, κι ὡς ἐκ τούτου μόλις ἀρθεῖ αὐτό τό μέτρο, ἀμέσως μετά ξεχύνεται μέ ἄτακτο τρόπο πρός τήν ἀντίθετη κατεύθυνση.
– Ἡ ἀντίδραση, λοιπόν, πού λέμε…
– Αὐτό λοιπόν, εἶναι λάθος. Ὅπως λάθος ἦταν ἡ ἀπόλυτη ἀπαγόρευση, ἐνῶ θά μποροῦσε νά γίνεται με τάξη, δηλαδή τό νά εἶναι κανείς μέ τάξη στούς δρόμους. Ἔβγαιναν οὔτως ἤ ἄλλως γιατί ἔλεγαν· θά βγάλω βόλτα τόν σκύλο, ἤ θά βγῶ νά κάνω ἄσκηση. Αὐτό λοιπόν, ἔπρεπε νά εἶχε περάσει γενικῶς, ὅτι καί ἰατρικῶς ὁ καθαρός ἀέρας, ὁ ἥλιος, μέ τήν λήψη συγκεκριμένων μέτρων προστασίας, δηλαδή τοῦ νά μήν συνωστίζεται κανείς καί ἐφόσον ὑπάρχει μία εὐαισθησία τοῦ ὀργανισμοῦ νά λαμβάνει τίς ἐπιπλέον προφυλάξεις του καί νά φοράει καί μάσκα! Δηλαδή ἐγώ σᾶς λέω ἕνα ἁπλό. Ἔχει κάποιος μία ἀλλεργική ρινίτιδα, γιά παράδειγμα, δέν χρειάζεται λοιπόν νά εἶναι μόνο ἡ προστασία ἀπό τήν μετάδοση τοῦ συγκεκριμένου ἰοῦ. Δηλαδή ἔχει κάποιος μία εὐαισθησία στό ἀνώτερο ἀναπνευστικό, θά μποροῦσε νά φοράει μία μασκούλα χάρτινη ἀπό αὐτές τίς ἁπλές προστατευόμενος κι ἀπό τήν ρύπανση τοῦ περιβάλλοντος, γιά τήν ὁποία δέν μᾶς λένε τίποτε οἱ διάφοροι ἐνδιαφερόμενοι μονόπλευρα γιά τόν κορωνοϊό! Εἶναι γνωστή ἡ ρύπανση τοῦ περιβάλλοντος μέ τά λεωφορεῖα τοῦ ΟΑΣΘ νά βγάζουν καπνό ἀπό πίσω τους, ντουμάνια καπνό…ποῦ εἶναι αὐτοί οἱ ἐνδιαφερόμενοι; Ποῦ εἶναι αὐτοί οἱ περιβαλλοντολόγοι;
Θέλω νά σᾶς πῶ ὅτι κι αὐτό εἶναι λίγο ἑπόμενο. Ὅταν ὁδηγεῖς ἕναν κόσμο, ἕναν λαό, σέ μία συμπεριφορά ὑποτακτικοῦ, μόλις φύγει ὁ βούρδουλας, ἀμέσως, ἐπειδή δέν εἶναι ἐνσυνείδητη ἡ συμπεριφορά του προηγουμένως, ὁδηγεῖται καί σέ μία μπαχαλοειδή συμπεριφορά! Αὐτό εἶναι.
– Μάλιστα. Αὐτό ἔτσι τό ἑρμηνεύετε κι ἐνδεχομένως ἔτσι νά εἶναι τά πράγματα. Τώρα, θεωρεῖτε λοιπόν ὅτι δέν ἦταν ἐνσυνείδητο ὅλο αὐτό καί κρατῶ αὐτό πού εἴπατε ὅτι ἦταν ὑπερβολικός καταναγκασμός σέ κάποιες περιπτώσεις.
– Ἀκριβῶς.
– Σέ μία τέτοια περίπτωση, θέλω νά τήν συζητήσουμε, διότι διάβασα ὅτι πήρατε πολύ καθαρά θέση στό συγκεκριμένο θέμα, θέλω νά τό καταστήσετε πιό συγκεκριμένο αὐτό στούς ἀκροατές καί ἀκροάτριες τῆς ἐκπομπῆς, εἶναι τά ὅσα ἔγιναν μέ τό κλείσιμο τῶν Ἐκκλησιῶν, καί σάν γιατρός καί σάν ἐνεργός πολίτης, θέλω τήν ἄποψή σας. Αὐτό κατά τήν ἄποψή σας ἦταν ὑπερβολικό; Καί ἐπίσης, τά ὅσα βγῆκαν πρός τά ἔξω γιά τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, διότι ἐμένα μοῦ δόθηκε ἡ ἐντύπωση ὅτι, αὐτό τουλάχιστον βγῆκε πρός τά ἔξω, ὅτι μέ τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας ὑπάρχει κίνδυνος μετάδοσης τοῦ ἰοῦ. Θέλω τήν ἄποψή σας καί γιά τό ἕνα καί γιά τό ἄλλο καί γιά τίς κλειστές Ἐκκλησίες, οἱ ὁποῖες παραμένουν κλειστές ὅσον ἀφορᾶ τά Μυστήρια. 17 Μαΐου θά ἀνοίξουν οἱ Ἐκκλησίες. Ἄνοιξαν κάτω ἀπό κάποιες προϋποθέσεις ἀπό τήν περασμένη Δευτέρα γιά ἕνα κεράκι πού μποροῦμε νά ἀνάψουμε ὅσοι θέλουμε καί γιά νά παραμείνουμε ὅσοι θέλουμε λίγα λεπτά μέσα στούς Ναούς, ὅση ὥρα εἶναι ἀνοιχτοί οἱ Ναοί καί 17 Μαΐου θά ἔχουμε τήν ἐπιστροφή καί περιμένουμε τά μέτρα.
– Κοιτάξτε, γι’ αὐτό εἶπα ὅτι συνδέεται μέ τό προηγούμενο. Συνδέεται μέ τό προηγούμενο μέ τήν ἔννοια τοῦ ἄσπρου-μαύρου. Ἡ συμπεριφορά πού ὑπῆρξε γιά τήν ἀντιμετώπιση αὐτῆς τῆς ἐπιδημίας ἦταν τῆς λογικῆς τοῦ ἄσπρου-μαύρου καί τῆς λογικῆς τοῦ καταναγκασμοῦ, ὄχι τοῦ πειθαναγκασμοῦ ἔστω. Δηλαδή, νά ὑπάρχει μία πειθαρχία, νά πεισθεῖ ὁ ἄλλος ὅτι θά πρέπει νά ἀναγκασθεῖ νά κάνει κάποια πράγματα. Τά ἴδια πράγματα ἔγιναν στίς Ἐκκλησίες. Οἱ Ἐκκλησίες ἔκλεισαν, κατά τήν γνώμη μου, χωρίς λόγο, διότι θά ἔπρεπε τουλάχιστον νά ἐφαρμοσθεῖ στίς Ἐκκλησίες, αὐτό πού ἐφαρμόσθηκε στά σοῦπερ μάρκετς. Νά ἀνοίγουν, νά ὑπάρχει μία εὐταξία ὥστε νά μήν ὑπάρχει συνωστισμός. Μιά πού ἀναφέρατε πρίν για συνωστισμό χθές σέ πάρτι, μήπως καί ὅσο καιρό ὑπῆρχε ἡ ἀπαγόρευση, πήγατε σέ καμιά λαϊκή ἀγορά νά βλέπατε τί συνωστισμός ὑπῆρχε;
– Ὑπῆρξε! Τό εἶπα, τό ἔγραψα κιόλας!
– Τό γράψατε. Ἐδῶ, λοιπόν, οἱ Ἐκκλησίες ἔκλεισαν ἐνῶ θά ἔπρεπε νά ληφθοῦν τά ἰατρικῶς ἐνδεδειγμένα μέτρα γιά τήν μή μετάδοση μιᾶς μεταδοτικῆς ἀσθένειας, ἡ ὁποία μεταδίδεται ἀπ’ τό ἀναπνευστικό. Ποιά ἦταν αὐτά;
Ὁ καλός ἀερισμός τῶν Ἐκκλησιῶν, ἡ περιορισμένη προσέλευση μέ τήν εὐθύνη τοῦ Ἱερέως σέ συνεννόηση μέ τούς ἐνορίτες ὥστε νά μοιράζεται ὁ κόσμος, καί μάλιστα στήν μεγαλύτερη γιορτή τῆς Χριστιανοσύνης ἔκλεισαν τίς Ἐκκλησίες…, νά εἶναι λοιπόν, ἀνοιχτές, καλά ἀεριζόμενες ὅσες μποροῦν νά ἀερισθοῦν. Ἄς ἔκλειναν αὐτές πού εἶναι ὑπόγειες καί δέν μποροῦν νά ἀερισθοῦν, αὐτές πού εἶναι πολύ μικρές κι ἀναγκαστικά θά ὑπῆρχε συνωστισμός τοῦ κόσμου. Ἀλλά μεγάλες Ἐκκλησίες οἱ ὁποῖες ἔχουν παράθυρα γύρω-γύρω καί τά ὁποῖα θά μποροῦσαν νά εἶναι ἀνοιχτά. Γιά τόν ὁποιονδήποτε ἐρχόταν καί κρύωνε θά μποροῦσε νά φοράει τό παλτό του μέσα στήν Ἐκκλησία, αὐτό θά ἦταν κι ἕνα μήνυμα γιά κάποιον πού ἦταν εὐαίσθητος νά μήν προσερχόταν γιατί θά κρύωνε. Λοιπόν, καλά ἀεριζόμενες Ἐκκλησίες, μάσκες στήν εἴσοδο ὥστε νά φορέσει ο καθένας, οἱ νεωκόροι στήν εἴσοδο ὥστε νά ἐπιτρέπουν τόσο κόσμο, ὅπως γινόταν στά σοῦπερ-μάρκετς, ὅσο θά ἔχει προϋπολογισθεῖ νά ὑπάρχει μέσα καί κανονικά οἱ Λειτουργίες! Κανονικότατα οἱ Λειτουργίες! Τό Πάσχα νά μήν ἔχουμε Λειτουργίες; Ἔστω, ἐάν ὑπῆρχε τόσο μεγάλη προσέλευση θά μποροῦσαν νά μοιρασθοῦν κιόλας οἱ πιστοί. Νά ποῦνε, ἐγώ θά πάω τήν Μεγάλη Τετάρτη, ἐσύ θά πᾶς τήν Μεγάλη Πέμπτη, ὁ ἄλλος θά πάει τήν Μεγάλη Παρασκευή, ὁ ἄλλος θά πάει τό Μεγάλο Σάββατο, μέ εὐθύνη τοῦ Ἱερέως, τοῦ Ἐνοριακοῦ Συμβουλίου ἐκεῖ, τῶν Ἐπιτρόπων κ.λ.π.!
Μποροῦσαν νά ληφθοῦν, ἑπομένως, μέτρα, μποροῦσαν πολύ καλά νά ληφθοῦν μέτρα, ὅπως καί ἀπ’ ὅ,τι γνωρίζω καί σέ κάποιες Ἐκκλησίες πού δειλά-δειλά λειτούργησαν, ἔστω, σέ συνεννόηση μέ κάποιους πιστούς, ὑπῆρξαν αὐτά τά μέτρα μέ ἀπόλυτη ἐπιτυχία!
– Αὐτά πού ἐνδεχομένως γίνουν μετά τίς 17 Μαΐου, διότι αὐτά πού μᾶς εἴπατε τά διαβάζουμε θά γίνουν μετά τίς 17 Μαΐου.
– Ναί. Δέν ὑπῆρχε ὅμως κανένας λόγος νά κλείσουν οἱ Ἐκκλησίες. Λοιπόν, οἱ Ἐκκλησίες ἔκλεισαν καί πᾶμε στήν Μετάληψη, κάτι ἀκόμη χειρότερο ἀπό αὐτό πού ρωτήσατε! Δηλαδή, ἔκλεισαν οἱ Ἐκκλησίες, ἐνῶ θά μποροῦσαν λαμβανομένων μέτρων ὑγιεινῆς, ὅπως σᾶς εἶπα, νά μήν κλείσουν, ὅπως ἔγινε καί σέ ἄλλες χῶρες πού δέν ἔκλεισαν! Φθάσαμε στό σημεῖο ἐδῶ νά ἀπαγορεύσουν καί τά μεγάφωνα μέ τήν προσέλευση κόσμου ἀπέξω. Πού θα μποροῦσε, ἄς ποῦμε, ὁ αὔλειος χῶρος νά μοιρασθεῖ ἔστω, δηλαδή νά γίνει μία διαγράμμιση καί νά ποῦνε ὅτι στέκεται ἕνας ἄνθρωπος ἀνά 2, 3 μέτρα. Αὐτό, εἰδικά σέ Ἐκκλησίες οἱ ὁποῖες ἔχουν τεράστιο περιβάλλοντα χῶρο ἔξω, θά μποροῦσε ἄνετα νά γίνει! Καί φθάσαμε καί στό σημεῖο, τό ἐκπληκτικό σημεῖο ἀναίρεσης τῆς Πίστεως, ἡ ὁποία δέν ξέρω ἐάν εἶναι ἀφελής ἤ ἐσκεμμένη, γιατί μπορεῖ νά εἶναι κι ἐσκεμμένη, τῆς ἀπαγόρευσης τῆς Μετάληψης! Καί μάλιστα, στό σημεῖο, κάποιοι οἱ ὁποῖοι «συνελήφθησαν», τό βάζω σέ εἰσαγωγικά, νά μεταλαμβάνουν, νά ὁδηγηθοῦν καί στόν Εἰσαγγελέα!
Τί εἶναι αὐτό τό πρᾶγμα; Ὅταν τό Πάσχα ὁ πιστός προσέρχεται στήν Ἐκκλησία γιά ν’ ἀκούσει τό· «θανάτῳ θάνατον πατῆσας», ὅταν προσέρχεται ὅλο τόν χρόνο στήν Ἐκκλησία καί μεταλαμβάνει Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ «εἰς ἴασιν ψυχῆς καί σώματος», αὐτό δέν ἀνατρέπει αὐτήν τήν βασική, τήν θεμελιώδη λογική τῆς Χριστιανοσύνης καί εἰδικότερα τῆς Ὀρθοδοξίας μας; Μά, ἐάν ἦταν νά κολλήσει κανείς ἀπό τήν Μετάληψη, περιμέναμε τόν κορονοϊό γιά νά κολλήσει; Τό γεγονός ὅτι μεταλαμβάνουν πενῆντα ἄτομα καί μετά ὁ Ἱερέας πίνει τό ὑπόλοιπο ἀπό τό Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ, ἀπό τό Ποτήρι τῆς Θείας Μεταλήψεως, αὐτό δέν θά ὁδηγοῦσε σέ περιστατικά μολύνσεων, τά ὁποῖα θά εἶχαν ἀνακοινωθεῖ κιόλας; Τέτοια περιστατικά δέν ἔχουν ἀνακοινωθεῖ. Ξέρετε ἐσεῖς ἄν αὔριο φύγει ὁ κορωνοϊός, ἄν ὁ διπλανός σας πού μεταλαμβάνει ἔχει φυματίωση γιά παράδειγμα, μιά πού εἴχαμε τόν διαπρεπή φίλο μας τόν κ. Τιτόπουλο τόν πνευμονολόγο προηγουμένως; Λοιπόν, ξέρετε ἄν ἔχει φυματίωση; Ξέρετε ἄν ἔχει ἡπατίτιδα; Πῶς τότε κάποιος πάει καί μεταλαμβάνει ἀπό τό ἴδιο Ποτήριον; Πάει καί μεταλαμβάνει διότι εἶναι πεπεισμένος, πιστεύει ὅτι μεταλαμβάνει «εἰς ἴασιν ψυχῆς καί σώματος» καί ὄχι εἰς πιθανότητα νοσήσεως καί μεταδόσεως νόσου! Πάει διότι μεταλαμβάνει ὄχι κρασί καί ψωμί, οἶνο καί ἄρτο, ἀλλά μεταλαμβάνει αὐτό πού ἔχει στήν Θεία Λειτουργία μετατραπεῖ ὡς ἐκ θαύματος σέ «Σῶμα καί Αἶμα Χριστοῦ»!
Ἄν λοιπόν, βάλουμε τήν ἀμφιβολία στόν κόσμο ὅτι μπορεῖ νά κολλήσει ἀπό τήν Θεία Μετάληψη, τότε, δέν θά μεταλάβει κανείς ποτέ, γιατί δέν ὑπάρχει μόνο κορωνοϊός.
– Αὐτό ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω, μέ προλάβατε κύριε Καθηγητά. Ἐπειδή εἶναι πολύ σημαντικά αὐτά πού λέτε καί τά λέει ἕνας διαπρεπής ἐπιστήμονας. Ἕνας ἄνθρωπος πού ἔχει ἀφιερώσει ὅλη του τήν ζωή, ὅπως ἐσεῖς, στά ἰατρικά καί ἔχει θεσμική ἰδιότητα αὐτήν τήν στιγμή, γιατί ἔχετε κι ἄλλες ἰδιότητες. Εἶπα μόνο τίς βασικές, ὅτι εἶσθε Καθηγητής στό Πανεπιστήμιο στήν Ἰατρική Σχολή καί Διευθυντής τῆς Πανεπιστημιακῆς Παθολογικῆς Κλινικής τοῦ ΑΧΕΠΑ. Ἔχετε κι ἄλλες ἰδιότητες. Ὅταν τά λέτε, λοιπόν, αὐτά ἐσεῖς, ἐκφράζετε βέβαια μία προσωπική ἄποψη, ἀλλά ὅπως καί νά ἔχει, μία ἄποψη πού ἔχει βαρύτητα διότι τά λέει ἕνας γιατρός, ἕνας ἐπιστήμονας! Δέν τά λέει ἕνας Θεολόγος ἤ ἕνας δημοσιογράφος. Καί αὐτό ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω. Δηλαδή ὅταν τελειώσει ὁ κορωνοϊός καί μείνει αὐτή ἡ ὑποψία, ὅτι ἀπό τό Ποτήριο αὐτό τῆς Θείας Μεταλήψεως πού κοινωνεῖ ὁ κόσμος, ὅτι μπορεῖ νά ὑπάρχει ἐπικινδυνότητα μετάδοσης καί ἄλλων νοσημάτων, γιατί δέν θά τελειώσουν τά νοσήματα μέ τόν κορονοϊό, θά συνεχίσουν νά ὑφίστανται, ἐσεῖς τά ξέρετε πολύ καλύτερα ἀπό μένα, λοιπόν, ἄρα στήν οὐσία τίθεται ἐν ἀμφιβόλῳ ὅλο τό Μυστήριο! Καί μάλιστα κάποιοι Θεολόγοι, ἐπειδή προχώρησαν καί λίγο παραπάνω, προχωρημένη σάν σκέψη, ἀλλά εἶμαι ὑποχρεωμένος νά τήν ἐκθέσω, ἔβαλαν καί θέμα ἀλλαγῆς τοῦ τρόπου τῆς Θείας Εὐχαριστίας, πού εἶναι πολύ σοβαρό θέμα αὐτό, ἔτσι; Πάρα πολύ σοβαρό θέμα καί νομίζω ὅτι θά συζητηθεῖ κι αὐτό πολύ τό προσεχές διάστημα. Δέν ξέρω, ἔτσι θέλω λίγο νά τά συνοψίσετε ὅλα καί νά καταλήξετε σ’ αὐτό πού ἔχετε νά πεῖτε ὁλοκληρώνοντας τήν Συνέντευξή μας.
– Κοιτάξτε, ὅλες αὐτές οἱ ἀπόψεις πού ἐκφράζονται ἀπό διαφόρους ὁδηγοῦν στήν ὑπόνοια ὅτι αὐτά δέν εἶναι τυχαῖα! Εἶναι ἀκριβῶς πράξεις, κινήσεις, ρυθμίσεις οἱ ὁποῖες ἀποσκοποῦν στήν ὑπονόμευση τοῦ φρονήματος τοῦ λαοῦ, τοῦ Ὀρθόδοξου Ἑλληνοχριστιανικοῦ φρονήματος! Ἡ λογική τοῦ νά μή μεταλαμβάνουμε ἀπό τό ἴδιο Ποτήριο ἔρχεται κόντρα στήν Ἐκκλησιαστική λογική. Γιατί ἡ Ἐκκλησία αὐτό ἀκριβῶς σημαίνει, Ἐκκλησία σημαίνει ὁ ἕνας δίπλα στόν ἄλλο. Ἐκκλησία σημαίνει ἡ κοινή μας ἀναφορά στό Θεῖο. Καί ἐν πάση περιπτώσει καί ἐπιστημονικά, ὅπως σᾶς εἶπα προηγουμένως, πέραν δηλαδή τῆς θεολογικῆς ἀπόψεως, καί ἐπιστημονικά δέν ὑπάρχει κανένα στοιχεῖο τό ὁποῖο θά εἶχε κατά κόρον «ἀξιοποιηθεῖ»…ἀπό τούς ἀντίθετους καί τούς ἀντίχριστους, θά εἶχε κατά κόρον «ἀξιοποιηθεῖ»…ἐάν ὑπῆρχε μετάδοσις τόσα χρόνια, ὄχι τόσα χρόνια, ΑΙΩΝΕΣ ΤΩΡΑ μετάδοσις νόσων μέσῳ τῆς Θείας Κοινωνίας! Ἄν ὑπῆρχε, αὐτά θά εἶχαν βγεῖ καί θά εἶχαν «ἀξιοποιηθεῖ»…, θά εἶχαν γίνει μελέτες, πού ἀντίθετα, ὑπάρχουν δημοσιεύσεις ἐπιστημονικές μέ ἀνασκοπήσεις, οἱ ὁποῖες λένε ὅτι δέν ὑπῆρξαν περιστατικά μετάδοσης νοσημάτων μέσῳ τῆς Θείας Κοινωνίας!
– Μάλιστα. Σᾶς εὐχαριστῶ πάρα πολύ γιά τήν συνομιλία. Θά τά ξαναποῦμε ὅποτε ἐπιθυμεῖτε. Θά ξανασυζητήσουμε.
– Εὐχαριστῶ κι ἐγώ γιά τήν εὐκαιρία πού μοῦ δώσατε νά ἐνημερώσουμε τόν κόσμο.
– Εὐχαριστῶ πολύ.