Σήμερα στη Γαλλία, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ARCOM (Γαλλική ρυθμιστική αρχή οπτικοακουστικών και ψηφιακών επικοινωνιών), 2,3 εκατομμύρια παιδιά επισκέπτονται ιστοσελίδες “ενηλίκων” κάθε μήνα. Είναι όλα τους θύματα σεξουαλικής βίας. Λόγω της κλίμακας, της έκτασης και των σοβαρών συνεπειών του, αποτελεί ένα σοβαρό σεξουαλικό αδίκημα που διαπράττεται επί του παρόντος σε βάρος παιδιών.
Η έκθεση ανηλίκων στην πορνογραφία είναι σεξουαλική βία
Το άρθρο 227-24 του Γαλλικού Ποινικού Κώδικα καθιστά ποινικό αδίκημα το να αφήνεις πορνογραφικό υλικό προσβάσιμο σε ανηλίκους, τιμωρούμενο με φυλάκιση τριών ετών και πρόστιμο 75.000 ευρώ. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η διάταξη εμφανίζεται σε μια παράγραφο σχετικά με τα “σεξουαλικά αδικήματα που διαπράττονται κατά ανηλίκων”, η οποία ανήκει σε μια ενότητα που ασχολείται με την “έκθεση ανηλίκων σε κίνδυνο” σε τίτλο που αφορά “αδικήματα κατά του ανθρώπου”.
Ούτε ήταν τυχαίο ότι, το 2002, μια έκθεση που υποβλήθηκε από το Collectif Interassociatif Enfance Médias (CIEM) στη Ségolène Royal, τότε Υπουργό Οικογένειας, Παιδιών και Αναπήρων, ανέφερε ότι “οι διαταραχές που προκαλούνται από την παρακολούθηση αυτού του τύπου προγράμματος από μικρά παιδιά [μπορεί να] οδηγούν σε ψυχολογικές και συμπεριφορικές διαταραχές παρόμοιες με αυτές της σεξουαλικής κακοποίησης”. Πράγματι, όπως κάθε σεξουαλική βία, η πορνογραφία δεν αφήνει αλώβητους τους νέους. Τα παιδιά, ακόμη και οι νεαροί ενήλικες, υφίστανται σοβαρές συνέπειες από την θέα πορνογραφικού υλικού λόγω της πλαστικότητας του εγκεφάλου, ο οποίος αναπτύσσεται μέχρι την ηλικία των 24 ή και 25 ετών, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Αυτές οι συνέπειες είναι τόσο ψυχολογικές όσο και στην συμπεριφορά: ανάπτυξη μη ρεαλιστικών και παραμορφωμένων προσδοκιών σε σχέση με τη σεξουαλικότητα, επιβλαβής και ριψοκίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά ως προς τον εαυτό τους και τους άλλους (πρώιμη σεξουαλική δραστηριότητα, αποστολή γραπτών μηνυμάτων με σεξουαλικό περιεχόμενο, πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι, αποκλίνουσες σεξουαλικές πρακτικές, χρήση ψυχοτρόπων ουσιών, και ευπάθεια σε ΣΜΝ), μειωμένα επίπεδα κοινωνικής ένταξης, χαμηλότερες σχολικές επιδόσεις, βλάβη στην αυτοεκτίμηση, εμφάνιση συμπλεγμάτων και καταθλιπτικών συμπτωμάτων, εθισμός στην πορνογραφία, αύξηση της σεξουαλικής βίας μεταξύ ανηλίκων κ.λπ.
Σε αυτό το τελευταίο σημείο, είναι ανησυχητικό να σημειωθεί, όπως έκανε το Υπουργείο Δικαιοσύνης τον Οκτώβριο του 2022 σε μια έκθεση για τη φροντίδα των ανηλίκων που διαπράττουν σεξουαλικά αδικήματα στη δικαστική προστασία της νεολαίας (La prize en charge des mineurs auteurs d’infractions à caractère sexuel à la judiciaire de la jeunesse), ότι με “σημαντική αύξηση μεταξύ 1996 και 2018, σχεδόν μία στις δύο περιπτώσεις βιασμού και σεξουαλικής επίθεσης σε ανηλίκους που χειρίστηκε η Εισαγγελία το 2020 αφορούσε ανήλικο δράστη”. Είναι τυχαίο ότι αυτή η αύξηση συμβαίνει ακριβώς την ίδια στιγμή με την εξάπλωση του διαδικτύου; Η πορνογραφία δεν έχει μόνο τα άμεσα θύματά της, αλλά και έναν ανυπολόγιστο αριθμό παράπλευρων θυμάτων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, ενηλίκων, ζευγαριών και οικογενειών και της κοινωνίας στο σύνολό της.
Επιτέλους: προς μια αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών από την πορνογραφία
Κάθε χρόνο, η 20η Νοεμβρίου σηματοδοτεί την επέτειο της υιοθέτησης της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού του 1959 και της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC) του 1989. Η έκθεση των παιδιών σε πορνογραφικό υλικό αποτελεί άμεση παραβίαση αυτών των κειμένων, τα οποία -και τα δύο- ορίζουν ότι “το παιδί, λόγω της σωματικής και ψυχικής του ανωριμότητας, χρειάζεται ειδικές διασφαλίσεις και φροντίδα, συμπεριλαμβανομένης της κατάλληλης νομικής προστασίας, πριν και μετά τη γέννηση”. Ο πρόγονός τους, η Διακήρυξη της Γενεύης (26 Σεπτεμβρίου 1924), αναφέρει επίσης ότι “άνδρες και γυναίκες όλων των εθνών, [αναγνωρίζουν] ότι η ανθρωπότητα οφείλει στο Παιδί ό,τι καλύτερο έχει να δώσει” (Προοίμιο) και ότι “Στο παιδί πρέπει να δοθούν τα απαραίτητα μέσα για την ομαλή ανάπτυξή του, τόσο υλικά όσο και πνευματικά” (Άρθρο 1). Όσον αφορά την πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης, το άρθρο 17.ε της CRC ορίζει επίσης ότι “Τα Συμβαλλόμενα Κράτη ενθαρρύνουν την ανάπτυξη κατάλληλων κατευθυντηρίων γραμμών για την προστασία του παιδιού από πληροφορίες και υλικό που βλάπτουν την ευημερία του […]”. Μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι η πορνογραφία απέχει πολύ από το να είναι το καλύτερο πρότυπο που έχει να δώσει η ανθρωπότητα στα παιδιά… Έρχεται σε άμεση σύγκρουση με αυτά τα κείμενα, με τα οποία τα Συμβαλλόμενα Κράτη υποχρεούνται να συμμορφώνονται. Είναι απαραίτητο να προστατεύονται τα παιδιά από την πορνογραφία.
Ο κίνδυνος πραγματικά γίνεται ορατός επειδή τα σημερινά παιδιά είναι η κοινωνία του αύριο. Οι γαλλικές αρχές φαίνεται να λαμβάνουν σταδιακά το μήνυμα, δεδομένων των πρόσφατων προσπαθειών της εκτελεστικής, νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας να περιορίσουν την πρόσβαση των ανηλίκων στην πορνογραφία. Αυτό περιλαμβάνει το νομοσχέδιο για την ασφάλεια και τη ρύθμιση του ψηφιακού χώρου (SREN): ένας από τους στόχους του είναι να προστατεύσει τα παιδιά από την διαδικτυακή πορνογραφία δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με το άρθρο 227-24 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο απαιτεί από τους πορνογραφικούς ιστότοπους να επαληθεύουν την ηλικία των χρηστών τους. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται ότι γνωστοποίησε πρόσφατα στη Γαλλία τις επιφυλάξεις της σχετικά με το νομοσχέδιο SREN, καθώς ορισμένες από τις διατάξεις του, ιδίως αυτές που αφορούν τον έλεγχο ηλικίας των χρηστών πορνογραφικών ιστότοπων, θα ήταν αντίθετες με τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες του Οκτωβρίου 2022, ο οποίος θα τεθεί πλήρως σε ισχύ στις αρχές του 2024. Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ζωτικής σημασίας η γαλλική κυβέρνηση να ασκήσει πίεση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποφασίσει επιτέλους να συμπεριλάβει μεγάλες πλατφόρμες πορνογραφίας στον κατάλογο των “πολύ μεγάλων διαδικτυακών πλατφορμών” που υπόκεινται σε αυτό το ρυθμιστικό νομοσχέδιο. Η Επιτροπή έχει από μόνη της την εξουσία να τις συμπεριλάβει. Ωστόσο, έχουν ενισχύσει τις δεσμεύσεις όσον αφορά τον μετριασμό των κινδύνων για τα θεμελιώδη δικαιώματα που σχετίζονται με τα δικαιώματα του παιδιού. Εάν η Επιτροπή καλέσει τη Γαλλία να βάλει τάξη σε αυτόν τον τομέα, η Γαλλία έχει εξίσου την δυνατότητα να επισημαίνει τρόπους με τους οποίους μπορεί να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες της με σύνεση.
Δεδομένου του επείγοντος χαρακτήρα της κατάστασης, τα λόγια και τα σχέδια δεν αρκούν πλέον: χρειάζεται δράση και, κυρίως, αποτελέσματα.