Όπλα και εφόδια των Κρητικών στην επανάσταση του 1821
ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΥΤΥΧΗ ΤΖΙΡΤΖΙΛΑΚΗ διεξάγεται στην Πινακοθήκη του Δήμου Μαλεβιζίου από τις 13 Δεκ 2021 εως τις 31 Ιαν 2022
Το 1821 η Κρήτη ξεσηκώθηκε μαζί με την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι Κρητικοί, φτωχοί και κάτω από τη διαρκή καταπίεση των Τούρκων, είχαν ελάχιστα όπλα. Όμως με γενναιότητα, με αυτά τα λίγα, και με αυτοσχέδια ξύλινα όπλα ξεκίνησαν την επανάσταση. Στη συνέχεια οπλίστηκαν καλύτερα με τα λάφυρα που πήραν και με τη βοήθεια των άλλων ελληνικών περιοχών. Τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν τότε είχαν διάφορες προελεύσεις.
Κάποια ήταν ίδια με αυτά που κυκλοφορούσαν στις άλλες οθωμανικές περιοχές, κάποια ήταν ευρωπαϊκά και κάποια από αυτά φτιάχνονταν στην Κρήτη. Την εποχή εκείνη τα όπλα ήταν χειροποίητα και, όπως και οι φορεσιές, είχαν συγκεκριμένα τοπικά γνωρίσματα και ιδιαίτερη αισθητική. Γι’ αυτό τα όπλα των τοπικών εργαστηρίων αποτελούν ταυτόχρονα τεκμήρια για την τεχνική, την τέχνη και την αισθητική της κάθε περιοχής. Ο κρητικός οπλισμός της εποχής του ’21 αποτελεί, πέρα από την ιστορική του σημασία, σημαντική πτυχή του υλικού λαϊκού πολιτισμού της Κρήτης, η οποία δεν είχε καταγραφεί και δεν είχε μελετηθεί μέχρι σήμερα.
Συνεπώς, δεν πρόκειται μόνο για μια έκθεση κειμηλίων, φόρο τιμής στους αντρειωμένους προγόνους, αλλά και για μια αναφορά στις συνθήκες του πολέμου, καθώς και για μια ξενάγηση στην τέχνη, την τεχνική, την αισθητική και τις πεποιθήσεις της εποχής. Η έκθεση αποτελείται από 14 θεματικές ενότητες, που παρουσιάζονται στις αντίστοιχες προθήκες: Προθήκη Νο 2: Τα αυτοσχέδια ξύλινα όπλα των Κρητικών, η χουρχούδα και το σπαθοράβδι, καθώς και η σφεντόνα, επιβίωση του τύπου που χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι ελαφρά οπλισμένοι, οι «ψιλοί» σφενδονήτες.
Με τέτοια πρωτόγονα όπλα ξεκίνησαν τις μάχες οι περισσότεροι επαναστάτες, και στη συνέχεια οπλίστηκαν καλύτερα με τα λάφυρα. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θέλω να ευχαριστήσω Πρώτα απ’ όλα τους καλούς φίλους Νίκο Ψιλάκη, Ηρακλή Πυργιανάκη και Ανδρέα Μανιό που, γνωρίζοντας για τη συλλογή μου, όχι μόνο έκαναν την πρόταση για την έκθεσή της και την έκδοση του σχετικού τόμου στον Δήμο Μαλεβιζίου αλλά και συνέβαλαν ουσιαστικά σε ό,τι χρειάστηκε. Και, βέβαια, τον δήμαρχο, Μενέλαο Μποκέα, που αποδέχτηκε και υλοποίησε την πρόταση που αποτελεί ουσιαστική συνεισφορά στους εορτασμούς της επετείου της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη. Επίσης την Περιφέρεια Κρήτης και τον Περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη για την υποστήριξή τους και την κάλυψη του κόστους του σχετικού τόμου.
Και βέβαια τους χορηγούς των επετειακών δράσεων του Δήμου Μαλεβιζίου για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821: Τα Πλαστικά Κρήτης Α.Ε. και την οικογένεια Λεμπιδάκη, την εταιρεία PowerPros Electromechanical Engineering και τον Νίκο Πουλορινάκη, την εταιρεία Εμμ. Κοκολογιάννης & Υιοί ΑΕΞΤΕ, τη διδάκτορα αρχαιολογίας Μαρία Λυριτζάκη-Trumpf, καθώς και τα σούπερ μαρκετ Χαλκιαδάκης.
Τέλος, το προσωπικό του Δήμου Μαλεβιζίου, της Δημοτικής Πινακοθήκης, καθώς και τους γραφίστες της “Mosquito Design”, που δημιούργησαν τα ταμπλώ, την αφίσα , το φυλλάδιο και όποιο άλλο γραφιστικό υλικό χρειάστηκε η έκθεση.