Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ἡ Ὀρθοδοξία ἁπλώνεται σήμερα ἐπὶ τῆς γῆς ὡς ἕνας πελώριος νοητὸς σταυρός, ἀπὸ τὸν Ἀρκτικὸ κύκλο τῆς χώρας τῶν Ἐσκιμώων ὡς τὸ Ἀκρωτήριο τῆς Καλῆς Ἐλπίδας καὶ ἀπὸ τὴν Κορέα μέχρι τὴν Ἰβηρικὴ Χερσόνησο. Ἔχει ζῶσα παρουσία καὶ δράση στὴν Ἀφρική, Ἀσία, Ἀμερική, Αὐστραλία καὶ φυσικὰ στὴν Εὐρώπη.
Ἐλπιδοφόρο εἶναι τὸ μήνυμα ὅτι στὴν Ὀρθοδοξία προσέρχονται ἀπὸ εἰκοσαετίας, ὁλοένα καὶ περισσότερο ἄτομα τοῦ Τρίτου Κόσμου, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι στὶς χῶρες αὐτὲς ἡ παρουσία τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχει αἰῶνες πρίν.
Ὅταν λέμε Ὀρθοδοξία, ἐννοοῦμε τὴν Ἐκκλησία στὴν ὁποία ὁ κάθε ἄνθρωπος – πιστὸς μαθαίνει νὰ ἀγαπᾶ καὶ νὰ γίνεται ἐλεύθερος καὶ ὄχι δέσμιος. Ὁ ἐκλιπὼν Γέρων Χαλκηδόνας Μελίτων θέλοντας νὰ ὑπογραμμίσει τὴν ἐλευθερία τοῦ Θεοῦ, χρησιμοποιοῦσε συχνὰ τὴ Βίβλο στὸ κεφάλαιο τῆς Δημιουργίας λέγοντας ὅτι ἐνῶ ὁ Θεὸς μὲ προστακτικὴ φωνὴ τοῦ ἑνὸς προσώπου, δημιούργησε τὰ πάντα, φῶς, ὕδατα, ξηρά, χρησιμοποιώντας τὸ «Γεννηθείτω», ὅταν ἔφτασε στὴ Δημιουργία τοῦ ἀνθρώπου τὸ «γεννηθείτω» ἀντικαθίσταται μὲ ἕνα ἐκπληκτικὸ «Ποιήσομεν ἄνθρωπον». Αὐτὸς ὁ πληθυντικὸς δηλώνει τὴν ἐλεύθερη θέλησή Του.
Ὅλη αὐτὴ ἡ θεολογικὴ στάση καὶ ζωὴ κατάφερε νὰ διαφυλαχθεῖ καὶ νὰ διατηρηθεῖ κατὰ τὸ Ἑλληνοκρατούμενο Βυζάντιο. Ἡ φιλοσοφία, ἡ νομικὴ ἐπιστήμη, ἡ ἀρχιτεκτονική, ἡ ζωγραφική, οἱ τέχνες καὶ οἱ ἀνακαλύψεις ἐξελίχθηκαν φυσιολογικά.
Ἡ προσφορὰ στὴν Ἑλλάδα
Στὸν Ἑλλαδικὸ χῶρο ἡ Ὀρθοδοξία διὰ τῆς ἐκκλησίας, πρόσφερε δύο μεγάλες ὑπηρεσίες:
- Τὴ διαφύλαξη τῆς γλώσσας.
- Τὴ διαφύλαξη τῆς γῆς.
Ἡ διαφύλαξη τῆς γλώσσας δὲν ἔγινε μόνο μὲ τὸ θρυλικὸ κρυφὸ σχολεῖο, τὸ ὁποῖο οἱ σύγχρονοι παραχαράκτες τῆς Ἱστορίας ἀμφισβητοῦν, ἀγνοοῦντες καὶ αὐτὴν ἀκόμη τὴν γραπτὴ ἐγκύκλιο τοῦ Πατριάρχου Γενναδίου Σχολαρίου, ἡ ὁποία συνιστᾶ τὴν ἵδρυση τῶν σχολείων αὐτῶν. Ἡ διαφύλαξη καὶ διάσωση τῆς Ἐθνικῆς μας γλώσσας ἔγινε κυρίως μὲ τὴ Θεία Λειτουργία κατὰ Κυριακὴ ὅπου ἀπὸ τὴν Τραπεζοῦντα μέχρι τὸ Δυρράχιο καὶ ἀπὸ τὴν Κύπρο μέχρι τὶς Παραδουνάβιες Χῶρες, ἀκουγόταν ἀπ᾿ ἄμβωνος ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα. Καὶ ἀποτελεῖ μοναδικὸ φαινόμενο καὶ ἀσφαλῶς χωρὶς παγκόσμιο προηγούμενο ὅτι ἕνας λαὸς διάσπαρτος καὶ στερούμενος συστηματικῆς παιδείας ἀκούει, μαθαίνει καὶ ἀποστηθίζει τὰ γράμματα τῆς Ἐκκλησίας. Τὸ θαυμαστὸ εἶναι ὅτι ὁ ἀπαίδευτος λαὸς ἐνεκολπώθη τὴν γλῶσσα αὐτὴ ὄχι μόνο ὡς ἐθνικὴ ἀλλὰ καὶ ὡς πνευματικὴ καὶ ἠθικὴ διδασκαλία.
Τὸ ἄλλοι μεγάλο ἐπίτευγμα εἶναι ἡ διαφύλαξη τῆς ἐθνικῆς γῆς. Ὁ μόνος τρόπος γιὰ νὰ μὴν πέσει τὸ χωραφάκι τοῦ ἀγρότη στὰ χέρια τοῦ κατακτητῆ ἦταν νὰ τὸ δωρίσει στὴν Ἐκκλησία. Οἱ δωρεὲς ἦταν πάμπολλες ὡς Ἐθνικὴ Τράπεζα. Ὅταν τὸ μικρὸ κομμάτι τῆς ἄλλοτε μεγάλης Ἑλλάδος ἀπελευθερώθηκε μετὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821, ἡ Ἐκκλησία κατεῖχε τὰ ¾ τῆς γῆς.
Μία ἄλλη συμβολὴ τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ πρωτοβουλία της στὴν ὀργάνωση τῆς Τοπικῆς Αὐτοδιοίκησης κατὰ τὴν Τουρκοκρατία. Τὰ περὶ Δημογεροντίας καὶ Προκρίτων εἶναι ἀποκλειστικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ ὀργάνωσε τὰ τοπικὰ συμβούλια, τὰ ὁποῖα μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου κατόρθωσαν νὰ ἀποσπαστοῦν ἀπὸ τὴν Τουρκικὴ διοίκηση, ρυθμίζοντας ἔτσι ὅλες τὶς ἀστικὲς ὑποθέσεις τῶν Ρωμιῶν. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ συγκρατήθηκε ὁ κοινωνικὸς ἱστός, διατηρήθηκαν ζωντανὰ τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα τῆς φυλῆς καὶ τὸ Γένος βρῆκε στὴ τοπική του αὐτοδιοίκηση τὴν ἐθνική του ἔκφραση.
Ὁ νέος ρόλος
Τὸ πλήρωμα τῶν Ὀρθοδόξων πιστῶν εἶναι 250 ἑκατομμύρια καὶ ἄνω. Ὁ κύριος ὄγκος τῶν Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν βρίσκεται στὴ Ρωσία καὶ τὰ Βαλκάνια. Ὁ γεωγραφικὸς καὶ γεωπολιτικὸ χῶρος, στὸν ὁποῖο ζοῦν καὶ ἐκφράζονται οἱ Χριστιανοὶ αὐτοί, ἀποτελεῖ τὸ ἐπίκεντρο ἐξελίξεων ποὺ θὰ διαρκέσει μία τουλάχιστον γενεά. Στὰ προσεχῆ ἑπομένως 30 χρόνια ἡ Ὀρθοδοξία καλεῖται νὰ παίξει πρωταρχικὸ ρόλο μετὰ τὴν κατάρρευση πλέον τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ.
Στὴ μεγάλη οἰκογένεια τῶν 250 καὶ πλέον ἑκατομμυρίων Ὀρθοδόξων, τὸ δικό μας γένος ἀριθμεῖ περὶ τὰ 15-16 ἑκατομμύρια ψυχές. Τὸ σημαντικὸ αὐτὸ ποσοστὸ σὲ ἀριθμὸ ὁμοδόξων καὶ ὁμοεθνῶν Χριστιανῶν, ἔχοντας κορυφὴ καὶ ὁδηγὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο Κωνσταντινουπόλεως, μπορεῖ νὰ συμβάλει οὐσιαστικὰ στὴν ἐπίλυση τῶν σύγχρονων προβλημάτων καὶ μάλιστα ἀπὸ θέσεως ἰσχύος.
Ἡ μουσουλμανικὴ ἀπειλὴ
Μία ἰδιαίτερη καὶ δύσκολη ἀπειλή, πέραν τῶν προβλημάτων ποὺ ἀναφέρθηκαν, ἐπιφορτώνεται ἡ Ὀρθοδοξία. Ἔχει νὰ ὑψώσει φωνὴ ἔναντι τοῦ Μουσουλμανικοῦ Θρησκευτικοῦ Κινήματος, τὸ ὁποῖο μὲ φανατισμὸ καὶ προκλητικότητα ἐμφανίζεται ὄχι μόνο στὸ Βαλκανικὸ καὶ Μεσογειακὸ χῶρο, ἀλλὰ εἰσβάλλει κυριολεκτικὰ μέσα στὴν καρδιὰ τῆς ΕΟΚ καὶ δρᾶ ἀνεμπόδιστα στὴ Γαλλία, Ἰταλία καὶ Γερμανία.
Στὸ μουσουλμανικὸ αὐτὸ τόξο, τοῦ ὁποίου τὰ χαρακτηριστικὰ εἶναι ὁ φανατισμὸς καὶ ἡ βία, ἡ Ὀρθοδοξία πρέπει νὰ ἀντιτάξει τεῖχος ὅπως τὸ Βυζάντιο ὑπῆρξε προμαχῶνας γιὰ τὴν Εὐρώπη ἐπὶ 1000 χρόνια ἀποκρούοντας τοὺς βαρβάρους ἀπὸ τὸ νὰ τὴν κατακτήσουν.
Ὅσο οἱ χριστιανικοὶ λαοὶ συνειδητοποιήσουν τὸν κίνδυνο γρηγορότερα, τόσο ἡ Ὀρθοδοξία θὰ παίξει τὸν ἱστορικὸ ρόλο ποὺ τῆς ἀντιστοιχεῖ καὶ τῆς ἀξίζει. Ὁ τρόπος ζωῆς ποὺ κομίζει εἶναι ἡ ἐλπίδα ποὺ ἀναζητοῦν οἱ λαοὶ σήμερα.
Ε. ΡΩ.