Στον Ιερό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης που βρίσκεται στην επαρχία Κοτύωρα (τουρκικά Ordu) ανακαλύφθηκε μωσαϊκό δάπεδο βυζαντινής εποχής.
Αυτή η ανακάλυψη σηματοδοτεί το πρώτο in-situ (αρχικά τοποθετημένο) μωσαϊκό δαπέδου που βρέθηκε στα Κοτύωρα και χρονολογείται από τον 5ο ή 6ο αιώνα μ.Χ., κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο.
Το μωσαϊκό αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής που ηγήθηκε της Διεύθυνσης του Μουσείου Ordu υπό την επιστημονική επίβλεψη του αναπληρωτή καθηγητή Σετσκίν Εβτζίν/Seçkin Evcim.
Η ανασκαφική ομάδα, η οποία ξεκίνησε τις εργασίες της το 2023, ερευνούσε αρχικά μια τοποθεσία όπου ανακαλύφθηκαν οκτώ τάφοι της ρωμαϊκής εποχής το 2021.
Η ομάδα αργότερα αναγνώρισε τα ερείπια μιας μοναστηριακής εκκλησίας αφιερωμένης στον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α’ και τη μητέρα του, Αγία Ελένη.
Αυτές τα δύο ιστορικά πρόσωπα τιμούνται ως άγιοι στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, με την Ελένη να αναγνωρίζεται επίσης στον Ρωμαιοκαθολικισμό, τον Αγγλικανισμό και τον Λουθηρανισμό.
Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον τερματισμό της δίωξης των χριστιανών και στην αποποινικοποίηση των χριστιανικών πρακτικών, έναν μετασχηματισμό της θρησκευτικής πολιτικής που είναι γνωστός ως η στροφή του Κωνσταντίνου.
Η Αγία Ελένη είναι γνωστή για το προσκύνημα της στην Παλαιστίνη και τη Συρία, κατά την οποία φέρεται να έφερε πίσω λείψανα που σχετίζονταν με τον Χριστό, συμπεριλαμβανομένων τεμαχίων του Τιμίου Σταυρού.
Το ίδιο το ψηφιδωτό είναι ένα εντυπωσιακό δείγμα βυζαντινής τέχνης.
Διαθέτει γεωμετρικά σχέδια και βοτανικά μοτίβα, όπως σγουρά φύλλα άκανθου, απεικονίσεις φρούτων και ζεύγη λαβρυσών (δικέφαλοι άξονες).
Οι λαβύριοι, σύμβολο με βαθιές ρίζες σε αρχαίες θρησκευτικές τελετουργίες που χρονολογούνται από τη νεολιθική εποχή, είναι ένα ασυνήθιστο διακοσμητικό στοιχείο για ένα χριστιανικό μοναστήρι.
Ωστόσο, η παρουσία του μπορεί να συνδεθεί με τον εκτεταμένο δανεισμό κλασικών ελληνικών και ρωμαϊκών μοτίβων από βυζαντινούς τεχνίτες.
Τα γεωμετρικά στοιχεία του μωσαϊκού περιλαμβάνουν σχήματα ρόμβου που περιβάλλονται από πάνελ με τους λαβύριους, σχέδιο που είναι συνεπές με άλλα ψηφιδωτά που βρέθηκαν στην Ανατολία της ίδιας περιόδου.
Το μοτίβο του άκανθου, που χρησιμοποιείται συχνά στα περιγράμματα, είναι περίπλοκα συνυφασμένο με μορφές φρούτων και ζώων, αντανακλώντας τις καλλιτεχνικές τάσεις της πρώιμης βυζαντινής εποχής.
Σε δήλωσή του, ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, Μεχμέτ Νουρί Ερσόι, εξέφρασε την εκτίμησή του για τις προσπάθειες της ομάδας.
«Αυτή η σημαντική ανακάλυψη στο Ordu είναι το πρώτο επιτόπιο μωσαϊκό δαπέδου που βρέθηκε στην επαρχία μας. Ευχαριστώ όλα τα μέλη της ομάδας που συνέβαλαν στις ανασκαφές και τις ερευνητικές προσπάθειες», δήλωσε ο Ερσόι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο ναός του μοναστηριού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης βρίσκεται σε αυτό που κάποτε ήταν η Μητρόπολη Πολεμωνίων, τώρα η σημερινή Φάτσα.
Τα Κοτύωρα έχουν πλούσια ιστορία, καθώς ήταν μέρος του Βασιλείου του Πόντου πριν γίνει ρωμαϊκή επαρχία υπό τον αυτοκράτορα Νέρωνα το 62.
Η ανακάλυψη του ψηφιδωτού προσθέτει ένα άλλο επίπεδο στην κατανόηση της ιστορικής σημασίας της περιοχής, ιδιαίτερα κατά τη βυζαντινή περίοδο.
Η Διεύθυνση του Μουσείου ‘Ordu’ που εκθέτει τα ευρήματα της περιοχής Κοτυώρων και η ομάδα της σχεδιάζουν να συνεχίσουν τις εργασίες τους στον χώρο.
—