H ΠΑΡΑΚΟΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΙΣ ΘΕΙΕΣ ΕΝΤΟΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΒΙΒΛΙΚΟΥΣ ΚΑΙ MΕΤΑΒΙΒΛΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ.
Κούτσικου Κωνσταντίνου
Στρατιωτικοῦ – Θεολόγου
1. Ὁ ὅρος ΄΄ παρακοὴ ΄΄
Ἡ λέξη παρακοὴ εἶναι σύνθετη ἀπὸ τὸ παρὰ καὶ ἀκοὴ ποὺ σημαίνει δὲν ἀκούω σωστὰ, ἀλλὰ καὶ ὅτι ἀκούω μὲν, ἀλλὰ δὲν συμμορφώνομαι, δήλ. ἀπειθῶ. Τόσο στὴν ἀρχαία ὅσο καὶ στὴν νεοελληνικὴ γλῶσσα ἡ ἑρμηνεία της δὲν ἀλλάζει, ἀλλὰ κατοχυρώνεται ὡς ἕνας ὅρος ἀποτρεπτικὸς καὶ συνώνυμος τῆς ἀταξίας καὶ τῆς μισαλλοδοξίας σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα.
Ὁ ὅρος αὐτὸς ἔχει ἀρνητικὴ σημασία τόσο στὸ κοινωνικό, στρατιωτικό, ἐπιστημονικὸ καὶ ἐπικοινωνιακὸ πεδίο ὅσο καὶ στὸ θεολογικὸ πλαίσιο τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος. Π.χ τὸ ἄρθρο 53, παράγραφος 1 τοῦ Στρατιωτικοῦ Ποινικοῦ Κώδικα (ΣΠΚ) ‘’περὶ ἀνυπακοῆς’’, ἀναφέρει ὅτι στρατιωτικὸς ποὺ λαμβάνει προσταγὴ ἀπὸ τὸν ἀρχηγό του νὰ ἐκτελέσει ὁποιαδήποτε ὑπηρεσία καὶ ἀρνεῖται νὰ ὑπακούσει ἢ παραλείπει τὴν ἐκτέλεσή της τιμωρεῖται, σὲ εἰρηνικὴ περίοδο μὲ φυλάκιση καὶ σὲ πολεμικὴ περίοδο, μὲ κάθειρξη ἰσόβια καὶ ἂν ἡ πράξη τελέσθηκε ἐνώπιόν του ἐχθροῦ, μὲ θάνατο. Ἀντιλαμβάνεται λοιπὸν κανεὶς πόσο σοβαρὲς συνέπειες ἐπισύρει ἡ τέλεση τῆς πράξεως αὐτῆς γιὰ τὴν ἀνθρώπινη κοινωνία γενικὰ καὶ γιὰ τὸν ὅλο ἄνθρωπο εἰδικότερα, γεγονὸς ποὺ ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὴ βαρύτητα ποὺ δίνει ὁ νομοθέτης σὲ αὐτή, μὲ τὴν καθιέρωση μίας σειρᾶς αὐστηρῶν ποινῶν, ὅταν διαπραχθεῖ.
Μὲ τὴν ἔννοια τῆς ἀπείθειας καὶ τῆς ἀνυπακοῆς χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος παρακοὴ στὴ Βίβλο, στὰ πατερικὰ καὶ γενικά στὰ θεολογικὰ κείμενα.
Στὴ Παλαιὰ Διαθήκη, ὁ περιούσιος λαὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰσραήλ, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἔλαβε τὴν ὑπόσχεση ἀπὸ τὸ Θεὸ ὅτι θὰ τὸν ὁδηγοῦσε στὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας καὶ θὰ ἀπολάμβανε ὅλα τὰ καλά του κόσμου μὲ μόνη ὑποχρέωση τὴν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν καὶ τὴν εἰλικρινῆ πίστη του στὸ Θεό, αὐτὸς κατ’ ἐπανάληψη παράκουσε καὶ ἀθέτησε τὶς ὑποσχέσεις του ἐπισύροντας τὴν θεία τιμωρία.
Ὁ ἅγιος Κυπριανὸς τὸν 3ο αἰ., ἀναφερόμενος στὰ θεάματα τοῦ θεάτρου τῆς ἐποχῆς του, ὑπογραμμίζει πὼς μὲ τὰ θεάματα αὐτὰ καθὼς καὶ μὲ τὸν τρόπο διδασκαλίας μέσω τοῦ θεάτρου ἐπαναλαμβάνονται οἱ ἀκολασίες τοῦ ἰδιωτικοῦ βίου[1]. Ὁ ἅγιος πατέρας, καυτηριάζοντας τὰ ἀνήθικα θεάματα τῆς ἐποχῆς του, προσπαθεῖ νὰ συνετίσει τὸ ποίμνιό του καὶ νὰ τὸ ξαναφέρει κοντὰ στὸ Θεό. Ἡ ἀταξία καὶ ἡ ἰσοπέδωση τῶν κοινωνικῶν καὶ χριστιανικῶν ἀρχῶν ποὺ δημιουργήθηκε ὁδήγησε τοὺς ἀνθρώπους σὲ παρακοὴ τῶν θείων νόμων, σὲ μία κατάσταση ἀπάθειας καὶ ἀπόρριψης ὅλων τῶν ἀξιῶν μὲ ἀποτέλεσμα τὴν τελμάτωση τοῦ πνευματικοῦ καὶ κοινωνικοῦ γίγνεσθαι.
Τίθεται ἐδῶ λοιπόν, τὸ ἐρώτημα: ἡ παρακοὴ εἶναι χαρακτηριστικὸ γνώρισμα ἑνὸς λαοῦ ἢ ὁλόκληρού του ἀνθρωπίνου γένους; Ἡ ἀπάντηση μπορεῖ νὰ δοθεῖ μέσα ἀπὸ μία σύντομη ἀναφορὰ ἐπὶ τοῦ προκειμένου, στοὺς χρόνους τῆς Παλαιᾶς καὶ τῆς Καινῆς Διαθήκης κάνοντας στὴ συνέχεια μία σύνδεση μὲ τὴν σύγχρονη ἐποχὴ, γιὰ νὰ καταλήξουμε στὸ προφανὲς, ὅπως αὐτὸ μας παραδόθηκε ἀπὸ τοὺς ἱεροὺς πατέρες διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Συνεχίζεται…
[1] Χ. Βάντσου, ΄΄Θέματα Ποιμαντικής Ψυχολογίας΄΄, τεύχος Β΄, Θεσσαλονίκη 2004, σ.181