Γεωργίου Ἰ. Βιλλιώτη
Ἡ ἐτυμολογία τῆς ἐτυμολογίας
Πρόγραμμα Αναπαραγωγής ΉχουΤόσο καιρὸ μιλᾶμε γιὰ ἐτυμολογίες, ἀλλὰ δὲν ἔχουμε μιλήσει γιὰ τὴν ἐτυμολογία τῆς ἐτυμολογίας. Ὁ ἔτυμος εἶναι παράλληλος τύπος τοῦ ἐτεός. Ἔτυμος εἶναι ὁ ἀληθινός, ὁ πραγματικός. Τὸ ρῆμα ἐξετάζω εἶναι σύνθετο ἀπὸ τὸ ἐτάζω «ὑποβάλλω σὲ βασανιστήρια» καὶ συνεκδοχικὰ «ἐρευνῶ, ἐξετάζω». Νὰ θυμηθοῦμε τὸ ψαλμικὸ «ἐτάζων καρδίας καὶ νεφροὺς ὁ Θεός» (Ψαλμοί, 7, 10). Ἄλλη μιὰ λέξη εἶναι ὁ ἐτασμός, ἡ προσεκτικὴ παρατήρηση μὲ σκοπὸ τὴν ἐξαγωγὴ συμπερασμάτων (φιλοσοφικὸς ἐτασμός). Οἱ Ἐτεοκρῆτες ἦταν οἱ ἐτεοὶ Κρῆτες, οἱ γνήσιοι, οἱ ἀληθινοὶ Κρῆτες, οἱ γηγενεῖς. Ὁ Ἐτεοκλῆς, ὁ γιὸς τοῦ Οἰδίποδα, μᾶλλον κατ΄ εὐφημισμὸν ὀνομάστηκε Ἐτεοκλῆς, δηλαδὴ γνήσιο, ἀληθινὸ κλέος, ἀφοῦ οἱ πράξεις του δὲν δικαίωσαν τὸ ὄνομά του. Καὶ ἐπιστρέφουμε στὴν ἐτυμολογία, τὸν κλάδο ποὺ ἀσχολεῖται μὲ τὴν προέλευση καὶ τὴν ἱστορία τῶν λέξεων καὶ τῶν σημασιῶν τους· ἄρα ἡ ἐτυμολογία εἶναι ἡ διαδικασία ἀνεύρεσης τῆς ἀληθινῆς προέλευσης τῆς λέξης.