Των Robert M Kaplan και Sander Greenland*
Την περασμένη εβδομάδα, μαζί με μια διεθνή ομάδα γιατρών και επιστημόνων, δημοσιεύσαμε μια μελέτη που υποδηλώνει ότι οι κίνδυνοι από τα εμβόλια COVID-19 μπορεί να είναι μεγαλύτεροι από ό,τι είχε αναφερθεί προηγουμένως. Χρησιμοποιώντας δημόσια διαθέσιμα δεδομένα από μελέτες των Pfizer και Moderna, βρήκαμε μία σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια για κάθε 800 εμβολιασθέντες. Αυτό μεταφράζεται σε περίπου 1.250 σοβαρά συμβάντα για κάθε εκατομμύριο λήπτες εμβολίων. Το DHHS αναφέρει ότι το ποσοστό για άλλα εμβόλια είναι μόνο 1 ή 2 ανά εκατομμύριο.
Πολλοί γιατροί και επιστήμονες πιστεύουν ότι τα προγράμματα εμβολιασμού είναι το κλειδί για τον τερματισμό της πανδημίας του κορωνοϊού. Κάποιοι προειδοποιούν ότι η ανάλυσή μας μπορεί να βλάψει τη δημόσια υγεία διεγείροντας περισσότερο δισταγμό προς τα εμβόλια. Ωστόσο, εάν ορισμένες ανησυχίες είναι έγκυρες, η σιωπή θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε βλάβη και να διαβρώσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη του κοινού στην επιστήμη.
Πιστεύουμε ότι οι επιστήμονες έχουν την ευθύνη να αναφέρουν ύποπτους κινδύνους στις αρχές. Σκεφτείτε έναν κίνδυνο 1 στους 800 για μια σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια στο πλαίσιο άλλων εμβολίων. Το εμβόλιο της γρίπης των χοίρων του 1976 αποσύρθηκε αφού συσχετίστηκε με το σύνδρομο Guillain-Barre σε ποσοστό περίπου 1 στα 100.000. Το 1999, το εμβόλιο για τον ροταϊό Rotashield αποσύρθηκε μετά από αναφορές εγκολεασμού σε περίπου 1 ή 2 στους 10.000.
Όπως αναγνωρίζεται ευρέως, τα εμβόλια για την COVID αποτρέπουν τις νοσηλείες και οι κλινικές δοκιμές υπολόγισαν ότι αποτράπηκαν μεταξύ 225 και 625 νοσηλειών ανά εκατομμύριο εμβολιασμένων ατόμων. Αλλά αυτά τα οφέλη είναι πιθανό να συγκεντρωθούν μεταξύ των εμβολιασμένων που είναι ηλικιωμένοι ή έχουν χρόνιες ασθένειες. Είναι λιγότερο σαφές ποιες ομάδες κινδυνεύουν για σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου. Όσοι διατρέχουν χαμηλό κίνδυνο νοσηλείας μπορεί να εξακολουθούν να διατρέχουν κίνδυνο σοβαρών αντιδράσεων στο εμβόλιο. Εξετάσαμε μόνο τα εμβόλια mRNA και δεν είναι σαφές ότι άλλα εμβόλια COVID-19 ενέχουν τον ίδιο κίνδυνο.
Αναγνωρίσαμε ότι τα αποτελέσματά μας μπορεί να είναι λανθασμένα. Έτσι, αναφέραμε τα προκαταρκτικά ευρήματά μας τόσο στον FDA των ΗΠΑ, όσο και στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Προς τιμήν τους, οι ηγέτες αυτών των οργανισμών πήραν τη μελέτη μας στα σοβαρά. Συναντήθηκαν μαζί μας και παρείχαν σχόλια που οδήγησαν σε αναθεωρήσεις στην ανάλυσή μας. Στη συνέχεια, ενθαρρύναμε και τους δύο ρυθμιστικούς φορείς να επαναλάβουν το έργο μας.
Το δημοσιευμένο άρθρο και μια προηγούμενη προεκτύπωση περιλαμβάνουν συνδέσμους προς τα δεδομένα και τις πληροφορίες μας που επιτρέπουν σε άλλους να επαναλάβουν τα βήματα που οδηγούν στα συμπεράσματά μας. Η προεκτύπωση έχει ληφθεί πάνω από 110.000 φορές, γεγονός που την τοποθετεί μεταξύ των μελετών με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα το 2022.
Σίγουρα, πολλοί συνάδελφοι αντέκρουσαν την έκθεσή μας. Κάποιοι ρώτησαν γιατί επικεντρωθήκαμε στις τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές όταν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι έχουν λάβει πλέον εμβόλια. Για πολλούς γιατρούς, οι τυχαιοποιημένες δοκιμές παραμένουν το χρυσό πρότυπο για την αξιολόγηση των φαρμακευτικών προϊόντων.
Το Vioxx και η μεταεμμηνοπαυσιακή ορμονοθεραπεία είναι δύο παραδείγματα ευρέως χρησιμοποιούμενων φαρμάκων που έγιναν αποδεκτά ως επιβλαβή μόνο μετά από μεγάλες κλινικές δοκιμές που εξέτασαν τις βλάβες. Είναι δύσκολο να ερμηνευτούν οι μελέτες παρατήρησης των εμβολίων, επειδή εκείνοι που επιλέγουν να λάβουν εμβόλια πιθανότατα διαφέρουν από τους αρνητές σε πολλές διαστάσεις, όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η συμμόρφωση με τα φάρμακα και η τάση για χρήση υγειονομικής περίθαλψης. Έτσι, επικεντρωθήκαμε σε τυχαιοποιημένες δοκιμές, επειδή παραμένουν η μόνη ευρέως αποδεκτή μέθοδος ελέγχου αυτών των εξωγενών επιρροών.
Το δημοσιευμένο άρθρο ενσωματώνει απαντήσεις που θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τα διαθέσιμα δεδομένα. Κατά την ανάπτυξη της ανάλυσης, προσπαθήσαμε να ακολουθήσουμε το πρότυπο που χρησιμοποιείται για τη διδασκαλία μεθόδων έρευνας σε προχωρημένους μαθητές. Ένας κριτικός υποστήριξε λανθασμένα ότι εξετάσαμε πολυάριθμες ανεπιθύμητες ενέργειες και αναφέραμε επιλεκτικά μόνο εκείνες που παρήγαγαν στατιστικά σημαντικές διαφορές.
Αυτή η διαδικασία ονομάζεται “P-hacking” ή “cherry-picking“. Δεν κάναμε τίποτα από τα δύο. Για να αποφύγουμε αυτά τα προβλήματα, εστιάσαμε μόνο σε πιθανές παρενέργειες που είχαν εντοπιστεί από μια διεθνή συνεργασία που σχετίζεται με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Κάθε σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια εξετάστηκε ανεξάρτητα από δύο κλινικούς ιατρούς και ένας τρίτος έκρινε διαφορές απόψεων. Στη συνέχεια, τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν με τη δέουσα προσοχή σχετικά με τους περιορισμούς των δεδομένων. Η Full Fact, ένας οργανισμός ελέγχου δεδομένων, συγκέντρωσε μια σειρά από προκλήσεις για την ανάλυσή μας και έχουμε δημοσιοποιήσει τις απαντήσεις μας σε κάθε μία.
Δυστυχώς, η ανάλυσή μας παρεμποδίστηκε από ένα αντιμετωπίσιμο πρόβλημα: Τα δεδομένα σε ατομικό επίπεδο που θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν την ανάλυσή μας δεν έχουν δημοσιοποιηθεί. Για παράδειγμα, θα είχαμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στα συμπεράσματά μας, αν γνωρίζαμε πόσο συχνά τα άτομα παρουσίασαν πολλαπλές σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Η Pfizer, η Moderna και ο FDA έχουν αυτά τα δεδομένα, αλλά τα έχουν κρατήσει κρυφά από το κοινό. Αυτές οι πληροφορίες είναι απαραίτητες για την κατανόηση της ισορροπίας μεταξύ των οφελών και των βλαβών του εμβολίου. Καλούμε την Pfizer, τη Moderna και τον FDA να δημοσιοποιήσουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζονται για μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση αυτών των προϊόντων.
Τα εμβόλια κατά της COVID-19 συγκαταλέγονται πλέον στα πιο ευρέως διαδεδομένα φάρμακα στην ιστορία του κόσμου. Έχουν κοστίσει στους φορολογούμενους δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια, ανταγωνιζόμενα τις ετήσιες ομοσπονδιακές δαπάνες των ΗΠΑ για τη βιοϊατρική έρευνα. Δεν υπάρχει νόμιμος λόγος για τον οποίο οι επιστήμονες και το κοινό δεν θα πρέπει να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία που δικαιολογούν αυτήν την αγορά.
Ωστόσο, αποκρύπτονται στοιχεία, γεγονός που προσθέτει αβεβαιότητα στα συμπεράσματά μας και αφήνει επίμονα ερωτήματα σχετικά με την επιστημονική βάση για την προώθηση των εμβολίων COVID-19.
Η δημόσια ανάρτηση ακατέργαστων δεδομένων είναι μια λογική απάντηση: Τα “ανοικτά δεδομένα” γίνονται ο κανόνας στην επιστήμη και πλέον απαιτείται από πολλά κορυφαία περιοδικά. Ήρθε η ώρα ο FDA και ο EMA να ανοίξουν ξανά τις έρευνές τους και η Pfizer, η Moderna και όλοι οι κατασκευαστές εμβολίων να παράσχουν τα δεδομένα που θα επιτρέψουν σε επιστήμονες και γιατρούς να αντιμετωπίσουν τις εκκρεμείς ανησυχίες.
Ο Sander Greenland είναι Ομότιμος Καθηγητής Επιδημιολογίας και Στατιστικής στο UCLA και Μέλος της Αμερικανικής Στατιστικής Εταιρείας και της Βασιλικής Στατιστικής Εταιρείας.