Αρχιμανδρίτης Διονύσιος Παπανικολόπουλος
– μετέπειτα Μητροπολίτης Εδέσσης καὶ Πέλλης –
ΕΝΑΣ ΙΕΡΕΑΣ ΗΡΩΑΣ ΠΟΛΕΜΟΥ
Ο θρυλικός παπάς του «ΑΒΕΡΩΦ» γεννήθηκε στην Πάτρα. Ήταν πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής Αθηνών και χειροτονήθηκε Ιερεύς το 1907. Ως Στρατιωτικός Ιερεύς, έλαβε μέρος στον Πόλεμο 1912-13, στο 9ο Σύνταγμα Πεζικού, και επέδειξε, ιδιαίτερα κατά τις μάχες, μεγίστη αυταπάρνηση διατρέχοντας το πεδίο της μάχης, για να θάπτη τους νεκρούς και να βοηθά τους πληγωμένους. Τραυματίσθηκε στην μάχη του Κιλκίς κατά την στιγμή της περισυλλογής των τραυματιών και δεν εδειλίασε να τελέση την Θεία Λειτουργία∙ σύμφωνα με την μαρτυρία του Διοικητού της ΙΥ Μεραρχίας Α. Αναγνωστόπουλου, την ημέρα των Χριστουγέννων του 1912, στα υψώματα της Μανωλιάσης, σε ώρα επιχειρήσεως.
Από τις 5 Μαΐου 1916 μέχρι τέλους Δεκεμβρίου 1917 διετέλεσε Ιεροκήρυξ της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας και επανήλθε στον Στρατό μόλις άρχισαν οι πολεμικές επιχειρήσεις το 1918, κατά την Μικρασιατική καταστροφή. Ο Διοικητής του ΧΥΙ Βρεττανικού Σώματος Στρατού G. Briges, εξ ονόματος της Α.Υ. του Αντιβασιλέως των Ινδιών, του απένειμε το Πολεμικό Μετάλλιο του Βρεττανικού Ινδικού Στρατού των Διακεκριμένων Πράξεων επί του πεδίου της μάχης, διότι με τον ηρωισμό, την αφοσίωση και την άκρα αυτοθυσία του έσωσε πολλούς Βρεττανούς και Έλληνες στρατιώτες τραυματίες, τεθείς σε ώρα σφοδρότατου πυρός επικεφαλής τραυματιοφόρου μοίρας που τους περισυνέλεξε, κατά την μάχη του Γενίκιοϊ, στις 29 Σεπτεμβρίου 1918. Στην συνέχεια του απονεμήθηκε, κατόπιν προτάσεως του Διοικητού του 36ου Συντάγματος της ΧΙΥ Μεραρχίας του Β’ Σώματος Στρατού Δ. Πετρίτη, ο Πολεμικός Σταυρός Γ’ Τάξεως, και λίγο αργότερα, το 1919, το Αργυρούν Μετάλλιον της Ανδρείας του Εθνικού Ήρωος των Σέρβων Μ. Obilits, για τον ηρωϊσμό του και τους αγώνες του υπέρ της απελευθερώσεως του Σερβικού Κράτους. Στις 6 Φεβρουάριου 1921 παίρνει μέρος στην μάχη του Αλιφλέρ και τραυματίζεται. Από τις 10 έως 23 Αυγούστου 1921 παίρνει μέρος στις μάχες επί των υψωμάτων Τατάρκιοϊ, Ασάρκιοϊ, Ελεντζέ, Νεμτζηγιά.
Αναφέρει σχετικά το Απόσπασμα Ημερήσιας Διαταγής της 17ης Σεπτεμβρίου 1921 του 17ου Συντάγματος Πεζικοϋ της XI Μεραρχίας, που υπογράφει ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Καμμένος:
“…Πολλάκις διέτρεχε το πεδίον της μάχης εν μέσω καμίνου σφαιρών και οβίδων, εμψυχώνων και ενθουοιάζων τους μαχητάς, εις ους παρείχεν εαυτόν υψηλόν παράδειγμα ανδρείας και υπερόχον εθελοθυσίας. Κατά δε τας στιγμάς των εξορμήσεων και αντεπιθέσεων η προς τελικήν έξοδον δια την κατάληψιν των αντικειμενικών σκοπών ή δια την απόκρουσιν απεγνωσμένων εχθρικών επιθέσεων, υπέροχος εν απαραμίλλω ηρωϊσμώ, ως Αθανάσιος Διάκος και μεγαλειώδης ως ο Σαμουήλ, εναλλάσσων τον Τίμιον Σταυρόν με το μάνλιχερ, προηγείτο παροτρύνων τους ακροβολιστάς και συγκρατών ή συμπαρασύρων τμήματα προς τα εμπρός… ».
Ο Στρατός, στεκόμενος έκπληκτος «προ του όγκου της αυταπαρνήσεως και εθελοθυσίας του σεμνού τούτου κληρικού», που είναι μόλις 38 ετών, αλλά φαίνεται άνω των πενήντα και λευκασμένος, του απονέμει το δικαίωμα της αναρτήσεως πέμπτου Αστέρος επί του Πολεμικού Σταυρού του.
Το 1922 εδίδαξε στο Κεντρικό Ναυτικό Προγυμναστήριο Πόρου, για να προσφέρη και πάλι τις πολύτιμες υπηρεσίες του στον Πόλεμο του ’40∙ ως Στρατιωτικός Ιερεύς στο θρυλικό Θωρηκτό «ΑΒΕΡΩΦ», το οποίο διέσωσε, και αργότερα εξελέγη Μητροπολίτης Ιερισσού και κατόπιν Εδέσσης και Πέλλης.
Πηγή: Η Γ’ έκδοση του μνημειώδους έργου του Κλάδου Εκδόσεων Επικοινωνιακής και Μορφωτικής Υπηρεσίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, το οποίον φέρει τον τίτλο «Μνήμες και μαρτυρίες από το ’40 και την Κατοχή». Το παρόν είναι από τον Α’ τόμο.