Τέσσερις φαρμακευτικοί κολοσσοί θα πρέπει να απαντήσουν στις κατηγορίες ότι δωροδοκούσαν για να συνάψουν συμβόλαια υγειονομικής περίθαλψης στο Ιράκ και ότι συμμετείχαν στη διαδικασία χρηματοδότησης τρομοκρατών που σκότωσαν Αμερικανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Η ασυνήθιστη αυτή αγωγή κατατέθηκε το 2017 και απορρίφθηκε τρία χρόνια αργότερα από δικαστή περιφερειακού δικαστηρίου των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, ωστόσο την περασμένη εβδομάδα, εφετείο των ΗΠΑ ανέτρεψε την προηγούμενη απόφαση (σχετικό ρεπορτάζ του Reuters), εξέλιξη που θα αναγκάσει τις φαρμακευτικές εταιρείες Pfizer, AstraZeneca, Roche και Johnson & Johnson να υπερασπιστούν εαυτές εκ νέου. Μια ομάδα τριών δικαστών περιφερειακού δικαστηρίου συμφώνησε ομόφωνα να επαναφέρει την αγωγή.
Σε κοινή τους δήλωση, οι εναγόμενες εταιρείες αρνήθηκαν οποιαδήποτε αδικοπραξία εκ μέρους τους: «Οι περαιτέρω διαδικασίες θα δείξουν ότι οι εταιρείες δεν ευθύνονται με κανέναν τρόπο».
Η τροποποιημένη αγωγή έχει ως αίτημα την αποζημίωση βάσει του ομοσπονδιακού νόμου κατά της τρομοκρατίας για λογαριασμό 395 Αμερικανών που σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν στο Ιράκ μεταξύ 2005 και 2011.
Στην αγωγή οι 4 εταιρείες κατηγορούνται για παράνομες πληρωμές στους τρομοκράτες που διοικούσαν το υπουργείο Υγείας του Ιράκ. Οι ενάγοντες ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες συνήψαν τα επίμαχα συμβόλαια μέσω δωροδοκιών που χρηματοδοτούσαν τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον Αμερικανών.
Η αγωγή αναφέρει ότι η τρομοκρατική οργάνωση Jaysh al-Mahdi που υποστηρίζεται από τη Λιβανέζικη Χεζμπολάχ ανέλαβε τον έλεγχο του υπουργείου Υγείας του Ιράκ το 2004 και το χρησιμοποίησε ως όχημα για τρομοκρατικές δραστηριότητες. Οι ενάγοντες ισχυρίζονται ότι οι εταιρείες χρησιμοποίησαν τοπικούς πράκτορες για να προσφέρουν μίζες μετρητών στους τρομοκράτες. Ισχυρίζονται επίσης ότι οι εναγόμενες εταιρείες παρέδιδαν ανεπίσημα ιατρικά είδη που η τρομοκρατική οργάνωση Jaydsh al-Mahdi πουλούσε στη μαύρη αγορά για να χρηματοδοτήσει τις επιχειρήσεις της.
“Η αγωγή περιγράφει πώς η Jaysh al-Mahdi ήλεγχε το υπουργείο (υγείας) και το χρησιμοποιούσε ως αρχηγείο τρομοκρατών”, αναφέρουν οι δικαστές στην απόφασή τους. “Η αποδοχή αυτών των ισχυρισμών σημαίνει ότι οι συναλλαγές των εναγομένων με το υπουργείο ισοδυναμούσαν με άμεση συναλλαγή τους με την τρομοκρατική οργάνωση. Επομένως, το υπουργείο δεν ήταν ένας ανεξάρτητος ενδιάμεσος που έσπασε την αλυσίδα της αιτιώδους συνάφειας, αλλά ένα μέτωπο της Jaysh al-Mahdi».
Προηγουμένως, οι δικηγόροι των 4 εταιριών δήλωσαν ότι οι εταιρείες παρείχαν “θεραπείες για τον καρκίνο του μαστού που σώζουν ζωές, ενέσεις αιμοφιλίας, υπερήχους και άλλα ιατρικά προϊόντα” στην ιρακινή κυβέρνηση μετά την πτώση του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, όπως αναφέρει το Reuters.
Μια απόφαση εναντίον των εταιρειών θα είχε σοβαρή επίπτωση στην προθυμία των εταιρειών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων να διεξάγουν βασικές δραστηριότητες, συχνά κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης, σε προβληματικές περιοχές”, δήλωσε ένας εκ των δικηγόρων των εταιρειών στην ακρόαση του περασμένου Σεπτεμβρίου.
Οι ισχυρισμοί της αγωγής βασίζονται σε πληροφορίες από 12 εμπιστευτικούς μάρτυρες, ιδιωτικές και δημόσιες αναφορές, συμβάσεις, emails και άλλες πηγές, συμπεριλαμβανομένων εγγράφων που δημοσιεύονται από το WikiLeaks.
Κατά την τελευταία δεκαετία και πλέον, αρκετές φαρμακευτικές εταιρείες έχουν διευθετήσει εξωδικαστικά τις κατηγορίες για δωροδοκία και προμήθειες στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου του Ιράκ, μερικές από τις οποίες σχετίζονται με το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών Oil for Food. Το 2011, η J&J συμφώνησε να πληρώσει 70 εκατομμύρια δολάρια για να διευθετήσει αξιώσεις ότι δωροδοκούσε αξιωματούχους στην Ελλάδα, την Πολωνία και τη Ρουμανία και ότι πλήρωσε μίζες στην πρώην ιρακινή κυβέρνηση στο πλαίσιο του προγράμματος του ΟΗΕ. Επίσης, το 2014, η Κίνα διέταξε την GlaxoSmithKline να πληρώσει 490 εκατομμύρια δολάρια για τον ρόλο της σε ένα μεγάλο σκάνδαλο δωροδοκίας. (fiercepharma.com)