Ο Στέργιος Ζαχαρούλης ξεκίνησε από τον Πλατύκαμπο της Λάρισας για το Γέιλ και το Χάρβαρντ και έχει εξελιχθεί ήδη σε καθηγητή της παιδιατρικής ογκολογίας στο Λος Άντζελες και διευθυντή της παιδονευρο-ογκολογικής μονάδας του Ρόγιαλ Χόσπιταλ στο Λονδίνο.
Η «Καθημερινή» σκιαγράφησε το πορτρέτο του μέσα από μία συνέντευξη.
Γιατί πολλοί Έλληνες διαπρέπουν στο εξωτερικό;
Διότι οι προηγμένες χώρες διαθέτουν την απαραίτητη υποδομή για έρευνα, αξιοκρατικό και λειτουργικό σύστημα, οπότε προσελκύουν κάθε φιλόδοξο νέο επιστήμονα, ανεξαρτήτως καταγωγής. Έχουν την ισχυρή θέληση για επιτυχία, ενώ τα επιπλέον ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής κουλτούρας, όπως η ανταγωνιστικότητα, ο συναισθηματισμός και το φιλότιμο, τους κάνουν να ξεχωρίζουν.
Πώς σας αγγίζει η κρίση της Ελλάδας;
Με θλίψη και αγωνία για τους συγγενείς και τους φίλους που υποφέρουν στην πατρίδα. Ωστόσο, στις χώρες όπου ζούμε, καλούμαστε να διαφυλάξουμε καθημερινά το κύρος και την εθνική μας υπερηφάνεια. Αφενός, στο πλαίσιο μιας ειλικρινούς αυτοκριτικής για την αποτυχία, προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τα αδικαιολόγητα και να αναγνωρίσουμε την ανάγκη μιας συλλογικής ανασύνταξης. Αφετέρου, μας γεννάται αντανακλαστικά μια αλόγιστη οργισμένη άμυνα, κάτι σαν πατριωτικό παραλήρημα, για όσους τολμούν να αμφισβητήσουν την ποιότητά μας – αφού διατηρούμε την πεποίθηση πως όλοι μάλλον μας χρωστάνε.
Σε τι ελπίζετε;
Ο ελληνικός κοινωνικός ιστός έπασχε από χρόνιο καρκίνο και έπρεπε να φτάσει με σήψη στην εντατική για να ληφθούν μέτρα. Ελπίζω ότι η σύγχρονη γενιά θα γυρίσει την πλάτη στις ξεπερασμένες δημαγωγίες, στη διαφθορά, στην αναξιοκρατία, και δεν θα μεταθέτει σε άλλους τις ευθύνες, π.χ. στους πολιτικούς. Ακόμη, ότι θα απαλλαγεί από συγκεχυμένες ιδεολογίες που ο χρόνος τις σκούριασε, αλλά εξακολουθούν, ως αγκυλώσεις, να εμποδίζουν τη μεταλλαγή της Ελλάδας σε μια σύγχρονη παγκόσμια ανταγωνιστική κοινωνία.
Η ελληνικότητα είναι αίσθημα ή συνείδηση;
Για εκείνους που μεγάλωσαν με ελληνική κουλτούρα και ορθόδοξο θρήσκευμα είναι αίσθημα και παράδοση.
Γιατί φύγατε; Και με ποια προϋπόθεση θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Έφυγα από τον Πλατύκαμπο της Λάρισας για την Αμερική, στο Yale και μετά στο Harvard Medical School, από το πάθος μου για την ιατρική, με στόχο την επιστημονική εξέλιξή μου και τη μέγιστη δυνατή προσφορά στον τομέα μου – τη θεραπεία του παιδικού καρκίνου. Η συνέχιση της καριέρας μου στο εξωτερικό ήταν συνειδητή επιλογή, που οι τωρινές συγκυρίες τη μετέτρεψαν, δυστυχώς, σε μονόδρομο.
Η δεύτερη χώρα σας σε τι σας επηρέασε;
Εκεί έμαθα, πέρα από την επιστήμη μου, να δέχομαι τη διαφορετικότητα, να μην επαναπαύομαι και να δίνω ευκαιρίες στους νεότερους, όπως δόθηκαν και σε εμένα.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Να μην το βάζω κάτω, να πολεμώ και στις πιο δυσοίωνες συνθήκες.
Ένα πρόσφατο ελληνικό έργο τέχνης που σας άγγιξε.
Μελοποιημένα ποιήματα από τους Χειμερινούς Κολυμβητές, εξαιρετική η «Η τρελή ροδιά» του Ελύτη.
Εάν ήταν στο χέρι σας να αλλάξετε ένα πράγμα στην Ελλάδα, αυτό ποιο θα ήταν;
Την ταύτιση της επιτυχίας με το βόλεμα, την αβάσιμη υπεραισιοδοξία, τη μιζέρια, την παράλογη εκμετάλλευση προσωπικών σχέσεων για την επίτευξη και του πιο απλού στόχου.
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα;
Τα κελαηδίσματα παραδοσιακών ελληνικών μουσικών οργάνων από ντόπιους μερακλήδες.
Ο Έλληνας ήρωάς μου.
Οι αρετές αρχαίων και σύγχρονων Ελλήνων συγκεντρώνονται στο πρόσωπο του δικού μου ήρωα: ο Έλληνας γεωργός, ο ακούραστα εργατικός, που στο «πεδίο» του αγρού του είχε ευρεία αντίληψη και όραμα, που ενέπνευσε στα παιδιά του να θέτουν υψηλούς στόχους, να είναι αξιοπρεπείς και να προσφέρουν. Ο Έλληνας αυτός που πολέμησε στα βουνά για την πραγματική δημοκρατία, συνυφασμένη με την ελευθερία, την ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, το σεβασμό προς τους άλλους και σήμερα γίνεται τραγικός θεατής της αυτόχειρης οικονομικής υποδούλωσης της χώρας του. Είναι ο πατέρας μου.
* Ο Στέργιος Ζαχαρούλης είναι επίκουρος καθηγητής της Παιδιατρικής Ογκολογίας στο University of Southern California στο Λος Αντζελες των ΗΠΑ και διευθυντής της Παιδονευρο-ογκολογικής Μονάδας του Royal Marsden Hospital στο Λονδίνο.