Αρχιμ. Κύριλλος(Κεφαλόπουλος)
Ο σκοπός της μοναχικής ζωής-η προσφορά των μοναχών:
Αγάπη και ταπείνωση= ”Αγαπάτε αλλήλους, πατέρες, δίδασκε ο στάρετς. Αγαπάτε τον κοσμάκη του Θεού. Δεν είμαστε εμείς αγιότεροι από αυτούς που ζουν μέσα στον κόσμο επειδή κλειστήκαμε στο μονα-στήρι, μα απεναντίας, ο καθένας μας με το που ήρθε εδώ, απέδειξε πως παραδέχεται τον εαυτό του ως τον χειρότερο. Όσο περισσότερο θα ζει εδώ μόνος του στο κελί, τόσο πιο συνειδητή θα του γίνεται η αναξιότητά του. Γιατί, αν δεν γίνει αυτό, άδικα ήρθε να μονάσει. Τότε μόνον θα επιτευχθεί ο σκοπός μας, όταν παραδεχθούμε ότι είμαστε χειρότεροι-αμαρτωλοί από τους κοσμικούς, μα και προσωπικά ένοχος μπροστά στους ανθρώπους για όλα όσα γίνονται, για όλες τις ανθρώπινες αμαρτίες, τις Παγκόσμιες και τις ατομικές. Γιατί να ξέρετε, πως ο καθένας μας αναμφισβήτητα είναι ένοχος για όλους και για το κάθε τι, όχι μονάχα μέτοχος του γενικού παγκόσμιου αμαρτήματος, μα και προσωπικά ένοχος για τις πράξεις όλων των ανθρώπων και καθενός χωριστά. Γιατί αυτή η συνείδηση είναι το στεφάνωμα της ζωής του μοναχού, μα και κάθε ανθρώπου. Γιατί οι μοναχοί δεν είναι τίποτε διαφορετικό παρά εκείνο που θα έπρεπε να είναι και όλοι οι άλλοι επί της γης. Μονάχα τότε η καρδιά μας θα γίνει άξια να περικλείσει την ατέλειωτη, την οικουμενική, την άσβεστη αγάπη. Τότε ο καθένας από σας θα μπορεί να αποκτήσει ολόκληρον τον κόσμο με την αγάπη του και να ξεπλύνει με τα δάκρυά του τα αμαρτήματα του κόσμου…ο καθένας σας ας αγρυπνεί στην καρδιά του και ας εξομολογείται ακατάπαυστα.. Μη φοβάστε τα κρίματά σας, φθάνει να μετανοείτε, μα μην θέτετε όρους στον Θεό. Μην περηφανεύεσθε ούτε μπροστά στους μικρούς ούτε μπροστά στους μεγάλους. Μη μισείτε όσους σας αποδιώχνουν, σας λοιδωρούν, σας βρίζουν, σας συκοφαντούν, τους αθεϊστές, τους δασκάλους του κακού, τους υλιστές, ακόμη και τους μοχθηρούς, γιατί υπάρχουν ανάμεσά τους και πολλοί αγαθοί. Να τους μνημονεύετε στις προσευχές σας και να λέτε: Σώσον, Κύριε, εκείνους που δεν έχουν κανέναν να προσευχηθεί για χάρη τους, σώσον και εκείνους που δεν θέλουν να Σου απευθύνουν προσευχές…Αγαπάτε τον κοσμάκη του Θεού, μην αφήνετε να σας πάρουν το ποίμνιο οι ξένοι, γιατί αν ολιγω-ρήσετε ραθυμούντες και γίνετε περήφανοι, ακατάδεχτοι ή ιδιοτελειίς, θα έρθουν άλλοι να σας υφαρπάξουν το ποίμνιο. Εξηγείτε ακούραστα στο λαό το Ευαγγέλιο. Πάντα να έχετε πίστη και να κρατάτε ψηλά την σημαία
Η προσφορά του μοναχού στην κοινωνία.
”Τι είναι ο καλόγερος; Οι μορφωμένοι άνθρωποι του καιρού μας προφέρουν τούτη την λέξη κοροϊδευτικά και την λένε σαν βρισιά. Και όσο περνάει ο καιρός τόσο και χειροτερεύει η κατάσταση. Μας λένε, είστε οκνηρά και άχρηστα μέλη της κοινωνίας…Όμως πόσοι είναι οι πράοι και οι ταπεινοί που θέλουν να απομονωθούν και να προσευχηθούν φλογερά στην ησυχία τους; Αυτούς τους αποσιωπούν δεν τους θυμούνται, δεν τους αναφέρουν αλλά αυτοί που για μία ακόμη φορά θα σώσουν την ρωσική γη! Γιατί στ’ αλήθεια αυτοί φυλάνε προσωρινά στην απομόνωσή τους με ευσέβεια την αναλλοίωτη εικόνα του Χριστού σε όλη την αγνότητα της θεϊκής αλήθειας Του, όπως τους την παρέδωσαν οι Πατέρες της Εκ-κλησίας, οι Απόστολοι και οι Μάρτυρες, και όταν θα χρειαστεί θα την υψώσουν στον κόσμο που η πίστη του έχει κλονισθεί. Αυτό είναι μία μεγάλη ιδέα. Τούτο το άστρο θα λάμψει από την ανατολή.
Αυτά σκέφτομαι για τον ρόλο του καλόγερου. Μήπως είναι ψευδές; Κοιτάξτε τους κοσμικούς, όλον αυτόν τον κόσμο που υψώνεται αλαζονι-κά πάνω από τον λαό του Θεού. Δεν διαστρέβλωσαν τάχα την μορφή του Θεού και την αλήθειά Του; Έχουν την επιστήμη τους. Μα η επιστήμη μπορεί να εξετάσει μονάχα εκείνα που είναι αντιληπτά με τις αισθήσεις. Ο ψυχικός κόσμος, το ανώτερο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης, έχει τελείως εξοστρακισθεί. Ο κόσμος διακήρυξε την ελευθερία του. Έχεις υλικές ανάγκες και δεν πρέπει να φοβάσαι να τις ικανοποιήσεις, ακόμη και να τις πολλαπλασιάσεις. Αυτό είναι το δόγμα του σημερινού κόσμου.
Νομίζουν πως αυτό θα πει ελευθερία, η αύξηση και η γρήγορη ικανοποίηση των αναγκών, διαστρεβλώνουν την φύση τους, αποκτούν πολλές και άσκοπες, ανόητες επιθυμίες. Ζούνε για να ζηλεύουν ο ένας τον άλλο, για τις σωματικές απολαύσεις και τις επιδείξεις.
Ο μοναστικός δρόμος είναι εντελώς διαφορετικός. Η υποταγή, η νηστεία και η προσευχή που ο κόσμος κοροϊδεύει είναι ο μόνος δρόμος για να πετύχει κανείς την πραγματική, την αληθινή ελευθερία: ξεριζώνω από μέσα μου τις περιττές και άχρηστες ανάγκες, δαμάζω τον εγωισμό και την περηφάνεια μου με την υπακοή και έτσι φθάνω, με την βοήθεια του Θεού, στην ελευθερία του πνεύματος και στην πνευματική χαρά!
Κατηγορούν τον καλόγερο για την απομόνωσή του. Ποιος όμως δείχνει περισσότερη αδελφική αγάπη; Τούτοι οι ταπεινοί και πράοι νηστευτές και σιωπητές θα ξεσηκωθούν και θα εργασθούν για την μεγά-λη υπόθεση. Ο λαός θα αντιμετωπίσει τον αθεϊστή και θα τον νικήσει και θα γίνει η ενιαία ορθόδοξη Ρωσία. Φροντίζετε λοιπόν τον λαό και διαφυ-λάξτε αμόλυντη την καρδιά το. Μορφώστε τον εν σιωπή. Αυτός θα είναι ο μοναστικός σας άθλος, γιατί ο λαός είναι θεοφόρος”.
Νηστεία και εγκράτεια: ”Γιατί αυτός ο καλόγερος ήταν πρώτα απ’ όλα υπέρ της νηστείας και ένας τόσο μεγάλος νηστευτής δεν ήταν παράξενο να δει θαυμαστά οράματα. Βέβαια τα λόγια του καμιά φορά ήταν ακατανόητα μα ένας θεός ξέρει τι βαθύτερη σημασία μπορεί να είχαν. Εξάλου όλοι οι ”πτωχοί τω πνεύματι” για χάρη του Χριστού λένε και κάνουν πολύ παράξενα πράγματα”.
Και ένα εύθυμο περιστατικό για όσους καταφεύγουν στα μονα-στήρια και κυνηγούν μετά μανίας τους ”διορατικούς” γέροντες εν είδει μελλοντολόγων για να τους πουν το μέλλον τους. ”Τρομερά τα λόγια σας, πάτερ Θεράποντα! όμως για πέστε μου, μεγάλε και μακάριε, είναι αλήθεια εκείνο που λένε για σας, πως έχετε αδιάκοπη επικοινωνία με το Άγιο Πνεύμα;
-Καμιά φορά του έρχεται και κατεβαίνει.
-Πώς κατεβαίνει? τον ξαναρώτησε.
-Σαν πουλί.
-Και πως σας μιλάει;
-Με ανθρώπινη φωνή.
-Και τι σας λέει;
-Να, σήμερα με ειδοποίησε πως θα με επισκεφθεί ένας βλάκας και θα μου κάνει ανόητες ερωτήσεις. Πολλά ζητάς να μάθεις…”.
Για την ζωή και τον θάνατο, την αιωνιότητα και τον Παράδεισο:
”Μα αυτό είναι ίσα-ίσα το μεγαλείο, πως εδώ υπάρχει ένα μυστή-ριο. Μία φευγαλέα γήινη μορφή συναντιέται εδώ με την αιώνια αλήθεια. Η παλιά λύπη, από μία μυστηριώδη δύναμη της ανθρώπινης ζωής, μετα-βάλλεται σιγά σιγά σε μία γλυκιά, τρυφερή χαρά. Το φλογερό νεανικό αίμα το διαδέχονται τα μειλίχια, ξάστερα γηρατειά: δοξάζω την καθημε-ρινή του ηλίου και η καρδιά μου τον υμνολογεί όπως και πρώτα, μα τώρα αγαπώ πιο πολύ τις μακριές αχτίδες του και μαζί με αυτές τις ήρεμες τρυ-φερές αναμνήσεις, τις αγαπητές μορφές της πολύχρονης και ευλογημένης μου ζωής. Και πάνω απ’ όλα είναι η αλήθεια του Θεού, που πραΰνει, γαληνεύει και συγχωρεί τα πάντα! Η ζωή μου τελειώνει, μα νοιώθω την κάθε μέρα που μου απομένει πως η επίγεια ζωή συναντιέται με μια καινούρια ζωή, ατελεύτητη, άγνωστη, μα τόσο κοντινή, που η προαίσθησή της κάνει την ψυχή μου να δονείται από χαρά, το πνεύμα μου να ακτινοβολεί και την καρδιά μου να κλαίει από αγαλλίαση… Κοιτάχτε τριγύρω τα δώρα του Θεού: τον φωτεινό ουρανό, τον καθαρό αέρα, το απαλό χορτάρι, τα πουλάκια, όλη την πανέμορφη και αθώα φύση, και μεις είμαστε ανόητοι και άθεοι και δεν καταλαβαίνουμε πως η ζωή είναι Παράδεισος, γιατί φθάνει να θελήσουμε να το καταλάβουμε και τότε θα δούμε γύρω μας τον Παράδεισο σε όλη του ομορφιά, θα αγκαλιαστούμε και θα κλάψουμε από χαρά…
”Η σπορά του λόγου του Θεού:
”Μονάχα ένας μικρός σπόρος χρειάζεται, ας ρίξει αυτόν τον σπόρο(=τον λόγο του Θεού) στην ψυχή του απλού ανθρώπου και δεν θα πεθάνει, θα ζει πάντα εκεί πέρα, μέσα στο σκοτάδι, στην δυσωδία των κριμάτων του σαν φωτεινό σημείο, σαν μία μεγάλη υπευνθύμιση. Ο λαός του Θεού θα χαθεί αν του λείψει ο λόγος του Θεού γιατί η ψυχή του διψάει την διδαχή και τον ωραίο ενστερνισμό της.”.
Πώς η Παναγία μεσιτεύει στον Χριστό για τους αμαρτωλούς:
”Υπάρχει ένα ποίημα με τίτλο ΄΄Η επίσκεψη της Θεοτόκου εις την Κόλασιν΄΄, όπου ο αρχάγγελος Μιχαήλ ξεναγεί την Θεοτόκο στους τόπους βασανιστηρίων της Κολάσεως. Ανάμεσα στους αμαρτωλούς που βασανί-ζονται, υπάρχει μία ειδική κατηγορία, αυτών που βυθίζονται σε μία φλε-γόμενη λίμνη. Η Θεοτόκος, συντετριμμένη από όσα είδε, μπροστά στον θρόνο του Θεού πέφτει στα γόνατα κλαίγοντας και εκλιπαρώντας χάρη για όσους είδε στην Κόλαση. Ικετεύει, επιμένει, και όταν ο Θεός Της δείχνει τα σημάδια από την σταύρωση στα χέρια και τα πόδια του Υιού Της και Την ρωτάει πώς μπορεί να συγχωρήσει τους βασανιστές του Χριστού. Εκείνη διατάζει όλους τους αγίους, τους μάρτυρες, τους αγγέ-λους να πέσουν στα γόνατα και να παρακαλέσουν τον Θεό. Έτσι πετυ-χαίνει να γίνει δεκτό από τον Θεό ώστε από την Μεγ. Παρασκευή ως την Αγία Τριάδα κάθε χρόνο να σταματούν τα βασανιστήρια στην Κόλαση. Τόσο μεγάλη είναι η μεσιτεία και η αγάπη της Παναγίας για όλους ανεξαιρέτως, ακόμη και τους πιο αμαρτωλούς”.
Πώς ο άνθρωπος από εγωισμό χάνει τον Παράδεισο:
”Υπάρχει σχετικά ένα ρώσικο παραμύθι. Μία φορά και έναν καιρό ζούσε μία πολλή κακιά γυναίκα. Πέθανε χωρίς να έχει κάνει κανένα καλό στην ζωή της. Την άρπαξαν οι διαβόλοι και την έριξαν στην Κόλαση. Τότε ο φύλακας-άγγελός της σκέφτηκε: ”πρέπει να θυμηθώ κάποια καλή πράξη που έκανε αυτή η γυναίκα για να την πω στον Θεό”. Έτσι, θυμήθηκε πως κάποτε η γυναίκα αυτή έδωσε από τον κήπο της ένα κρεμμυδάκι σε μία ζητιάνα. Και ο Θεός είπε στον άγγελο: ”πάρε λοιπόν το κρεμμυδάκι αυτό και πήγαινε στην κόλαση. Κράτα το από την μία άκρη και ας πιαστεί αυτή από την άλλη. Αν τα καταφέρεις να την τραβήξεις από εκεί, τότε ας πάει στον Παράδεισο. Όμως αν σπάσει το κρεμμυδάκι, θα μείνει στην Κόλαση.
Έτρεξε ο άγγελος και λέει στην γυναίκα: ”πιάσου γερά από κρεμμυδάκι και γω θα σε τραβήξω. Και άρχισε να την τραβάει προσε-κτικά. Σχεδόν την είχε βγάλει έξω ολόκληρη, όταν και άλλοι αμαρτωλοί γαντζώθηκαν πάνω της για να βγουν και αυτοί μαζί της έξω. Μα η γυ-ναίκα που ήταν κακιά, άρχισε να τους κλωτσάει: ”εμένα θέλουν να βγάλουν και όχι εσάς. Δικό μου είναι το κρεμμυδάκι και όχι δικό σας”.
Μόλις το είπε αυτό, το κρεμμυδάκι αμέσως έσπασε, και αυτή ξανάπεσε στην λίμνη με τις φλόγες της Κόλασης. Ο άγγελος έβαλε τα κλάματα και έφυγε”.
Τι είναι Κόλαση:=έλλειψη αγάπης.
”Κόλαση είναι το μαρτύριο να μην αγαπάει κανείς. Μια φορά δόθηκε στον άνθρωπο η δυνατότητα να πει αγαπώ και υπάρχω, και αυτή την στιγμή ενεργητικής αγάπης, στο διάστημα της σύντομης επίγειας ζωής του, ο άνθρωπος αρνήθηκε το ανεκτίμητο δώρο, δεν το εκτίμησε, το κοίταξε κοροϊδευτικά και έμεινε ασυγκίνητος.
”Μιλάνε για φλόγες υλικές που έχει η Κόλαση. Δεν το εξετάζω αυτό γιατί τρομάζω με την σκέψη, μα σκέφτομαι πως οι κολασμένοι ευχαρίστως θα δέχονταν τις φλόγες γιατί με τα σωματικά μαρτύρια θα ξεχνούσαν το μεγάλο ψυχικό μαρτύριο που είναι και το πιο τρομερό. Τίποτε δεν μπορεί να τους απαλλάξει από το ψυχικό μαρτύριο, γιατί δεν είναι εξωτερικό, το έχουν μέσα τους. Γιατί και αν ακόμη τους συγχωρού-σαν οι δίκαιοι από τον Παράδεισο, βλέποντας τα μαρτύριά τους και τους καλούσαν κοντά τους με αγάπη απεριόριστη, τα μαρτύρια των κολασμέ-νων θα μεγάλωναν, γιατί με την συγγνώμη αυτή θα έπρεπε να ανταποδώσουν αγάπη ενεργητική και γεμάτη ευγνωμοσύνη στους δικαίους, κάτι, που τους είναι αδύνατο πια να δείξουν”.
ΤΕΛΟΣ