ΛΑΜΠΡΟΥ Κ. ΣΚΟΝΤΖΟΥ,
θεολόγου – καθηγητοῦ
Τά ἄφθαρτα λείψανα πάμπολλων ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας μας μαρτυροῦν τήν παρουσία τῶν ἀκτίστων ἀνεργιῶν τοῦ Θεοῦ σ’ αὐτούς, οἱ ὁποῖοι ὑπῆρξαν, μέ τήν πίστη τους καί τήν ἁγία ζωή τους, σκεύη πολύτιμα τῆς θείας χάριτος. Ἕνας ἀπό τούς ἁγίους πού ἀξιώθηκαν τῆς ἀφθαρσίας εἶναι καί ὁ ἅγιος Πατάπιος, τοῦ ὁποίου τό σεπτό σκήνωμα παραμένει ἄφθορο γιά χίλια ἑπτακόσια χρόνια!
Γεννήθηκε στήν Θήβα τῆς Αἰγύπτου καί ἔζησε τόν 4ο μ.Χ. αἰώνα. Οἱ γονεῖς του ἦταν πολύ πλούσιοι καί πιστοί Χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι τόν ἀνέθρεψαν καί τόν μεγάλωσαν μέ εὐσέβεια καί βαθιά πίστη στόν Θεό. Ἀπό μικρό παιδί ἔδειξε σημάδια ἀρετῶν καί πνευματικῆς ὡριμότητας. Ὡς ἔφηβος εἶχε πάρει τήν μεγάλη ἀπόφαση νά ἀκολουθήσει τόν μοναχικό ἀναχωρητισμό, μιμούμενος τούς μεγάλους ἀσκητές πατέρες τῆς Αἰγύπτου, οἱ ὁποῖοι γίνονταν τά πρότυπα γιά πολλούς Χριστιανούς τῆς ἐποχῆς. Ἄφησε τόν κόσμο καί ἀποσύρθηκε σέ ἐρημικό τόπο, ὅπου διῆγε μέ προσευχή, νηστεία, ἀγρυπνία καί ἀποκοπή τῶν παθῶν του.
Σέ σύντομο χρόνο εἶχε ἀποκτήσει τήν φήμη τοῦ ὥριμου πνευματικά ἀνθρώπου, στόν ὁποῖο κατέφευγαν πολλοί ἄνθρωποι νά ὠφεληθοῦν καί νά πάρουν τήν εὐλογία του. Νά ἀκούσουν τά ψυχωφελῆ κηρύγματά του καί τίς πολύτιμες καί σοφές συμβουλές του.
Μετά ἀπό καιρό ἀποφάσισε νά μεταβεῖ στήν Κωνσταντινούπολη, μαζί μέ δύο ἄλλους ἀσκητές, τόν Βάρα καί τόν Ραβουλᾶ, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἐξίσου ἐνάρετοι ἄνθρωποι καί ἀξιώθηκαν καί αὐτοί τῆς ἁγιότητας. Ἀποφάσισαν νά ζήσουν ἔξω ἀπό τά τείχη τῆς Βασιλεύουσας. Ὁ μέν ἅγιος Βάρας ἵδρυσε Μονή πρός τιμήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Προδρόμου στό σημεῖο Πέτρα. Ὅ ἅγιος Ραβουλᾶς ἀσκήτευσε κοντά στήν πύλη τοῦ Ρωμανοῦ. Ὁ ἅγιος Πατάπιος ἐγκαταστάθηκε στήν περιοχή τῶν Βλαχερνῶν, στό Ξηρό Ὄρος, ὅπου ἵδρυσε ὀνομαστή Μονή, ἡ ὁποία ἔμεινε γνωστή ὡς Μονή τῶν Αἰγυπτίων. Ἡ φήμη του διαδόθηκε σέ ὅλη τήν Πόλη καί γι’ αὐτό τόν ἀκο-λούθησαν πολλοί ζηλωτές τοῦ μοναχισμοῦ, δημιουργώντας ἔτσι μία με-γάλη καί σπουδαία ἀδελφότητα. Ἐκεῖ κήρυττε μέ θέρμη καί πάθος τήν ἀνάγκη τῆς σωτηρίας, ἡ ὁποία ἐπιτυγχάνεται μέ τήν εἰλικρινῆ καί ἐκ βαθέων μετάνοια. Πλῆθος κατοίκων τῆς Βασιλεύουσας συνέρρεαν στόν ἅγιο ἀσκητή νά ὠφεληθοῦν ἀπό τά πύρινα κηρύγματά του. Χιλιάδες ἄνθρωποι βρῆκαν παρηγοριά καί μεταστροφή τῆς ζωῆς τους στόν Χριστό ἀπό τά λό-για τοῦ Παταπίου.
Στήν Μονή αὐτήν ἔζησε ὅλη τήν ὑπόλοιπη ζωή του μέ ἄσκηση καί διακονία τῶν ἀδελφῶν του. Δέν γνωρίζουμε πόσα χρόνια ἔζησε. Ἐπίσης δέν γνωρίζουμε τόν χρόνο τῆς κοίμησής του. Κοιμήθηκε εἰρηνικά καί τάφηκε στήν Μονή του. Μετά τήν ἐκταφή τοῦ σκηνώματός του διαπιστώθηκε ἡ ἀφθαρσία του. Μάλιστα συνοδεύτηκε καί ἀπό τήν ἐπιτέλεση πολλῶν θαυμάτων.
Στά 536 καταστράφηκε ἀπό ἄγνωστη αἰτία ἡ Μονή. Ὁ συνασκητής του ἅγιος Βάρας διέσωσε τό σκήνωμα τοῦ ἁγίου Παταπίου, τό ὁποῖο μετέφερε στήν Μονή του, τήν Μονή Πέτρας, ὅπου ἔμεινε σέ αὐτήν ὡς τά χρόνια τῶν Παλαιολόγων. Μάλιστα οἱ Παλαιολόγοι εἶχαν θέσει ὑπό τήν προστασία τους τό τίμιο λείψανο. Μεγάλη τιμή ἀπέδιδε σέ αὐτό ἡ Αὐγούστα Ἑλένη Παλαιολόγου, σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου καί μητέρα τοῦ τελευταίου βυζαντινοῦ αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Παρενθετικά ἀναφέρουμε πώς ἡ Ἑλένη Παλαιολόγου στά τέλη τῆς ζωῆς της ἀσπάσθηκε τόν μοναχισμό καί μᾶς εἶναι γνωστή ὡς ἁγία Ὑπομονή.
Μετά τήν πτώση τῆς Βασιλεύουσας καί τόν ἡρωΐκό θάνατο τοῦ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου (1453) ἀπό τούς βάρβαρους Ὀθωμανούς, ὅσοι εὐγενεῖς σώθηκαν ἀπό τίς σφαγές ἐγκατέλειψαν τήν Πόλη. Μεταξύ αὐτῶν ἦταν καί ὁ ἀνεψιός τῆς ἁγίας Ὑπομονῆς Ἀγγελής Νοταρᾶς, ὁ ὁποῖος ἔφυγε γιά τήν Ἑλλάδα. Μαζί του πῆρε καί τό ἱερό λείψανο τοῦ ἁγίου Παταπίου, γιά νά μήν πέσει στά χέρια τῶν ἀντιχρίστων κατακτητῶν. Κατέφυγε στήν Κορινθία καί ἔκρυψε τόν πολύτιμο θησαυρό του σέ μία ἀπό-κρημνη πλαγιά τῶν Γερανίων Ὀρέων, πάνω ἀπό τό σημερινό Λουτράκι. Τό τοποθέτησε βαθιά σέ σπήλαιο, ὅπου τό ἐντοίχισε. Τό δέ σπήλαιο εἶχε μεταβάλει σέ προσωπικό του ἀσκητήριο. Ἄν καί μαρτυρίες λένε ὅτι πέριξ τοῦ σπηλαίου ὑπῆρχε ἤδη ἀσκητήριο μοναχῶν ἀπό τόν 11ο αἰῶνα. Ἀργότερα τό ἀσκητήριο ἐρήμωσε καί ξεχάστηκε ἡ ὕπαρξη ἐκεῖ τοῦ ἱεροῦ λειψάνου.
Γιά τετρακόσια χρόνια τό ἱερό λείψανο ἔμεινε κρυμμένο στήν σπηλιά, χωρίς νά γνωρίζει κανένας τήν ὕπαρξή του. Στά 1904 ἀνακαλύφθηκε τυχαῖα ἀπό λειτουργό ἱερέα, πού τελοῦσε τήν Θεία Λειτουργία στό σπήλαιο. Μαζί μέ τό ἄφθορο καί εὐωδιάζον σκήνωμα τοῦ ἁγίου Παταπίου βρέθηκε καί ἡ τιμία κάρα τῆς ἁγίας Ὑπομονῆς. Ὅμως δυστυχῶς πιστοί κάτοικοι τῆς περιοχῆς ἄρχισαν νά τεμαχίζουν τό ἱερό λείψανο καί νά παίρνουν γιά φυλακτό κομμάτια του. Ὁ εὐλαβής ἱερέας ἀπό τό Λουτράκι Κωνσταντῖνος Σουσάνης ζήτησε τήν ἄδεια τοῦ ἐπισκόπου καί πῆρε στό σπίτι του τό λείψανο τοῦ Ἁγίου, για νά τό προστατέψει ἀπό τούς βάνδαλους πιστούς.
Στά 1952 ὁ ἱερέας Νεκτάριος Μαρμαρινός ἵδρυσε πέριξ τοῦ σπηλαίου Ἱερά Μονή καί φρόντισε τήν ἐπιστροφή τοῦ ἱεροῦ λειψάνου στόν τόπο τῆς εὑρέσεώς του. Ἡ ἐπίσημη ἵδρυση τῆς Μονῆς ἔγινε τήν 1η Αὐγούστου 1952 ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Κορινθίας Προκόπιο Τζαβάρα. Πρώτη δέ ἡγουμένη ἔγινε ἡ γερόντισσα Συγκλητική. Ἡ ἀδελφότητα τῆς Μονῆς φρόντισε τά τελευταῖα χρόνια νά κτιστεῖ στόν κακοτράχαλο καί ἀπόκρημνο τόπο ἐντυπωσιακό συγκρότημα, ἀποτελούμενο ἀπό το καθολικό, τά παρεκκλήσια, τά κελλιά καί ἄλλους χώρους.
Ἡ ἱερά Μονή δεσπόζει σήμερα στά νοτιοδυτικά Γεράνια Ὄρη, 650 μέτρα πάνω ἀπό τήν θάλασσα καί τήν πασίγνωστη λουτρόπολη τοῦ Λουτρακίου. Ἡ μοναστική ἀδελφότητα ἀποτελεῖται ἀπό σαράντα περίπου μο-ναχές, οἱ ὁποῖες ἐπιτελοῦν ἕνα σπουδαῖο πνευματικό καί φιλανθρωπικό ἔργο.
Χιλιάδες εἶναι οἱ προσκυνητές, πού συρρέουν ὅλες τίς ἐποχές στήν Ἱερά Μονή γιά νά δοξάσουν τόν Θεό, νά τιμήσουν τόν ἅγιο Πατάπιο καί νά προσκυνήσουν τό χαριτόβρυτο λείψανό του, τό ὁποῖο ἐπιτελεῖ πάμπολλα θαύματα σέ ὅσους τόν ἐπικαλοῦνται μέ πίστη καί εὐλάβεια. Ἰδιαίτερα θεραπεύει τήν νόσο τοῦ καρκίνου. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στίς 8 Δεκεμβρίου.