Σήμερα, για να μπορέσει ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες που συναντά, πρέπει να έχει μέσα του τον Χριστό, από τον οποίο θα παίρνει θεία παρηγοριά, για να έχει κάποια αυταπάρνηση. Αλλιώς σε μια δύσκολη στιγμή τι θα γίνει; Διάβασα κάπου ότι ο Αβδούλ-Πασάς[1] είχε πάρει πεντακόσιους νέους από το Άγιον Όρος. ‘Άλλοι από αυτούς ήταν δόκιμοι και άλλοι είχαν πάει εκεί, για να κρυφτούν. Τότε φαίνεται με την Επανάσταση κατέφευγαν στο Άγιον Όρος, για να γλυτώσουν, επειδή οι Τούρκοι μάζευαν νέα παιδιά, να τα κάνουν Γενίτσαρους. Ο Αβδούλ-Πασάς τους νέους που έπαιρνε, αν δεν αρνιόταν τον Χριστό, τους κρεμούσε στον Πύργο, στην Ουρανούπολη. Από τόσους που πήρε από το Άγιο Όρος μόνον πέντε μαρτύρησαν, ενώ οι άλλοι αρνήθηκαν τον Χριστό και έγιναν Γενίτσαροι. Χρειάζεται παλληκαριά· δεν είναι παίξε-γέλασε. Αν έχει κανείς κακομοιριά, φιλαυτία, δεν έχει θεϊκή δύναμη μέσα του, και τότε πώς να αντιμετωπίσει μια τέτοια δυσκολία;
Μου έκανε εντύπωση αυτό που μου είπε ένας επίσκοπος από το Πατριαρχείο. Του είχα πει: «Μα τι κατάσταση είναι αυτή; Από τη μια ο Οικουμενισμός, από την άλλη ο Σιωνισμός, ο σατανισμός!… Σε λίγο θα προσκυνούμε τον διάβολο με τα δυο κέρατα αντί για δικέφαλο αετό». «Σήμερα, μου λέει, δύσκολα βρίσκεις επισκόπους σαν τον επίσκοπο Καισαρείας Παΐσιο τον Β΄[2]». Ο Παΐσιος ο Β΄ τι έκανε; Πήγαινε στο Σουλτάνο για τα αιτήματά του με ένα σχοινί δεμένο στη μέση, αποφασισμένος δηλαδή να τον κρεμάσουν οι Τούρκοι. Σαν να έλεγε στον Σουλτάνο: «Μην ψάχνεις σχοινί και χασομεράς· άμα θέλεις να με κρεμάσεις, έτοιμο το έχω το σχοινί».
Για τα δύσκολα θέματα αυτόν έστελναν στον Σουλτάνο. Πολλές φορές γλύτωσε το Πατριαρχείο σε δύσκολες περιστάσεις. Στα γεράματά του τον έβαζαν επάνω σε ένα άλογο, μέσα σε ένα κοφίνι, έβαζαν και ένα άλλο κοφίνι με βάρος από την άλλη μεριά και τον πήγαιναν στην Πόλη. Μια φορά οι Τούρκοι είχαν βγάλει ένα φιρμάνι να επιστρατεύονται οι Έλληνες στον τουρκικό στρατό. Οι Χριστιανοί δυσκολεύονταν να υπηρετούν μαζί με τους Τούρκους, γιατί δεν μπορούσαν να εκτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Οι Ρώσοι εν τω μεταξύ είχαν πει τότε στους Τούρκους να μην εμποδίζουν τους Έλληνες να τηρούν τα χριστιανικά τους καθήκοντα. Κάλεσε ο Πατριάρχης τον Παΐσιο και τον έστειλε στον Σουλτάνο. Παρουσιάσθηκε τότε εκείνος στον Σουλτάνο πάλι με ένα σχοινί δεμένο στην μέση. Του λέει ο Σουλτάνος: «Οι Έλληνες πρέπει να επιστρατεύονται, για να υπηρετούν την πατρίδα». Τότε ο Παΐσιος του λέει: «Ναι, κι εγώ συμφωνώ να επιστρατεύονται οι Έλληνες, γιατί αυτά τα μέρη είναι από παλιά των γκιαούρηδων. Επειδή όμως έχουμε διαφορετική θρησκεία, πρέπει να έχουν ξεχωριστό στρατόπεδο, να είναι χωριστός στρατός και να έχουν δικούς τους αξιωματικούς κ.λ.π., για να εκτελούν και τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
Δεν μπορούν να κάνουν μαζί μ΄ εσάς προσευχή· εσείς να έχετε ραμαζάνι[3] και εμείς τα Φώτα»! Σκέφθηκε ο Σουλτάνος: «Να οπλισθούν οι Χριστιανοί; Είναι επικίνδυνο». «Όχι, όχι, καλύτερα να μην επιστρατεύονται», του απαντάει. Μια άλλη φορά οι Αρμένιοι ζήτησαν από τον Σουλτάνο να τους δώσει το Μπαλουκλή και κατάφεραν να πάρουν την έγκρισή του. Μετά πήγε ο Παΐσιος στο Σουλτάνο να συζητήσει αυτό το θέμα. «Το Μπαλουκλή, του λέει ο Σουλτάνος, είναι περιουσία των παππούδων των Αρμενίων και πρέπει να το πάρουν οι Αρμένιοι». «Ναι, του λέει ο Παΐσιος, πρέπει να το πάρουν, γιατί, όταν γνωρίζουμε ότι ένας τόπος είναι περιουσία των παππούδων μας, πρέπει να τον παίρνουμε. Δώστε μου ένα έγγραφο να υπογράψω και εγώ για το Μπαλουκλή, γιατί ήρθα ως αντιπρόσωπος του Πατριαρχείου». Υπέγραψε και αυτός. Ύστερα βγάζει ένα φλουρί Κωνσταντινάτο[4] και λέει: «Να πάρουν λοιπόν οι Αρμένιοι το Μπαλουκλή, αλλά και εμείς πρέπει να πάρουμε την Αγιά-Σοφιά, γιατί είναι δική μας· είναι των παππούδων μας και πρέπει να μας τη δώσετε», και δείχνει το κωνσταντινάτο φλουρί!
Είχε πάρει μαζί του και έναν από τους αξιωματούχους Ρώσους που είχαν έρθει τότε στην πόλη με ένα καράβι, για να έχει και μάρτυρα. Οπότε ο Σουλτάνος βρέθηκε σε δύσκολη θέση και ανακάλεσε την απόφαση για το Μπαλουκλή. «Όχι ,όχι , είναι δικό σας το Μπαλουκλή», του είπε ο σουλτάνος. Γιατί ή έπρεπε να ανακαλέσει την απόφαση για το Μπαλουκλή ή να δώσει στους ‘Έλληνες την Αγια-Σοφιά. Βλέπετε πως τους έφερνε σβούρα; Κι αυτό, γιατί είχε αποφασίσει τον θάνατο. Αν δεν αποφασίσει κανείς τον θάνατο, τίποτε δεν γίνεται .Όλα από εκεί ξεκινούν[5].
[1]. Ο Μεχμέτ Εμίν Αβδουλάχ Πασάς ήταν διοικητής της Θεσσαλονίκης τα έτη 1821-1823.
[2]. Μητροπολίτης Καισαρείας, γεννήθηκε στα Φάρασα της Καπαδοκίας το 1777. Σπούδασε στην Ιερατική Σχολή των Φλαβιανών του Τιμίου Προφήτου Προδρόμου και αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου χειροτονήθηκε διάκονος και ιερέας. Το 1832 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Καισαρείας και αγωνίσθηκε θαρραλέα για την διάσωση του Ελληνισμού της επαρχίας του.
[3]. Λέξη τουρκική. Ο ένατος μήνας του Μουσουλμανικού ημερολογιακού έτους, κατά τον οποίο τηρείται από τους πιστούς του Ισλάμ αυστηρότατη νηστεία (πλήρης αποχή από φαγητό, ποτό, κάπνισμα κ.λπ.) από το πρωί μέχρι το βράδυ κάθε ημέρας. Οι απαγορεύσεις δεν ισχύουν από τη δύση μέχρι την ανατολή του ηλίου.
[4] Χρυσό νόμισμα που παρίστανε τον Άγιο Κωνσταντίνο και την Αγία Ελένη και το φορούσαν ως κόσμημα ή ως φυλαχτό.
[5] Αγίου Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Β΄, Πνευματική Αφύπνιση, Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή θεσσαλονίκης, 2010, σελ. 229,230,231,232.