Σερβετάλης: «Όταν μπαίνεις στη διαδικασία της Πίστης όλα τα άλλα καταλαγιάζουν και είναι λυτρωτικό. Εκεί αισθάνεσαι την πραγματική ελευθερία»

3 Ιουνίου 2022 σε ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

Εκτός από χαρισματικός ηθοποιός, ο Άρης Σερβετάλης είναι και χαρισματικός συνομιλητής. Καθώς η συζήτησή μας περνά από το «Όνειρο ενός Γελοίου» του Ντοστογιέφσκι, που ανεβάζουν φέτος το καλοκαίρι μαζί με τη σύζυγο και συνεργάτιδά του, Έφη Μπίρμπα, σε όλη την Ελλάδα, στην «Αγέλη Προβάτων», το ενδιαφέρον αστυνομικό «γουέστερν» που βγαίνει σύντομα στα θερινά σινεμά και στο οποίο πρωταγωνιστεί, κι από εκεί στον δύσκολο φετινό θεατρικό χειμώνα, που σημαδεύτηκε από την απόφασή του να αποχωρήσει από την παράσταση «Ρινόκερος», όταν η είσοδος στα θέατρα άρχισε να γίνεται αποκλειστικά και μόνο με την επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού για τον κορωνοϊό, και μετά στην πίστη του και στη διάκριση της ζωής του σε «προ Χριστού» και «μετά Χριστόν» εποχή, ο ίδιος παραμένει ήρεμος και συγκεντρωμένος σε όσα μου λέει.

Όλο αυτό που έγινε με τον κορωνοϊό και την απόφασή μου να αποσυρθώ από τον «Ρινόκερο» δεν θέλω να το ξεχάσω. Νομίζω ότι ήταν τόσο αποκαλυπτική όλη η διαδικασία για μένα, σε σχέση με αυτά που βίωσα, αυτά που εισέπραξα. Έγινε μια εξέλιξη. Μετακινήθηκα σίγουρα, αποκαλύφθηκαν πρόσωπα, καταστάσεις, εγώ ο ίδιος. Αυτά είναι πολύ δυναμικά πράγματα και έχουν μια άγρια ομορφιά, που αξίζει πολύ. Είναι μια αλήθεια, δεν υποδύεσαι κάτι. Κάποιοι εξοργίστηκαν, κάποιοι ευχαριστήθηκαν, κάποιοι ενισχύθηκαν, κάποιοι απογοητεύτηκαν. Πραγματικά συναισθήματα.

Υπήρχε αρχικά η ανάγκη για κάτι ευέλικτο, να είμαι μόνος μου, γιατί δεν ξέραμε πότε θα έληγαν τα μέτρα και θα μπορούσαν ξανά να μπαίνουν όλοι οι άνθρωποι στο θέατρο, να μην υπάρχει αυτός ο διαχωρισμός. Επομένως δεν μπορούσα να δεσμεύσω κάποιον άλλο συνάδελφο να με περιμένει για να δούμε αν θα γίνει η παράσταση ή όχι. 

Το συγκεκριμένο έργο το συζητούσα με την παραγωγή και με την Έφη πριν από την καραντίνα. Οι σκέψεις είχαν ξεκινήσει κατά τη διάρκεια του «Ρινόκερου». Κάπως κόλλησαν αυτά και είπαμε να το κάνουμε τώρα, αν αρθούν τα μέτρα, και έτσι έγινε. 

Είναι ένα έργο που μας αντιπροσωπεύει απόλυτα. Μιλά για ένα όνειρο, για το τι είναι πραγματικό και τι φανταστικό, θέτει κάποια υπαρξιακά ερωτήματα που έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, αν μια αλήθεια μπορείς να τη βιώσεις μέσα από ένα όνειρο. Έχει σημασία να σκέφτεσαι μόνο λογικά; Δίνουμε σημασία στο ένστικτο; Εμπιστευόμαστε πράγματα που δεν είναι ύλη, δεν μπορείς να τα πιάσεις, όπως είναι σκέψη, η ψυχή, η διαίσθηση. Ενώ βιώνουμε το όνειρο, αυτό μπορεί να γίνει εφιάλτης και τότε να είμαστε οι ίδιοι βασανιστές του εαυτού μας. 

Έτσι μπήκαμε στη διαδικασία να το κάνουμε και ήταν αποκαλυπτικό, είναι πολύ ιδιαίτερο κείμενο. Είναι μια ιλαροτραγωδία, μιλά για έναν πραγματικά γελοίο άνθρωπο, μπορείς άνετα να γελάσεις με τη γελοιότητα που, καθώς προσπαθεί, μέσα από τον βασανισμό του, να καταλάβει ποιος είναι. Σιγά σιγά ξεδιπλώνει όλη την ανθρωπότητα, από το παρελθόν μέχρι τη σημερινή εποχή.

— Ποια θεωρείς ότι είναι η ψυχική κατάσταση του ήρωα;

Νομίζω ότι έχει κάνει μια μεγάλη διαδρομή από τον απόλυτο μηδενισμό μέχρι που του αποκαλύφθηκε η αλήθεια μέσα από το όνειρο, και εκεί άρχισε να αντιλαμβάνεται το πώς τοποθετείται ο ίδιος απέναντι στους ανθρώπους και να νιώθει υπεύθυνος για όσα συμβαίνουν. 

Μετά αλλάζει τελείως. Μετά από αυτό το όνειρο είναι σαν να αντιλαμβάνεται για ποιο λόγο ζει. Μετά από την αλήθεια που του αποκαλύπτεται είναι σαν να εγκαθίσταται μέσα του μια πραγματικότητα και να νοηματοδοτείται η ζωή του.

— Πιστεύεις ότι αυτό το κείμενο έχει να πει κάτι σε νεαρά παιδιά που θα έρθουν να σε δουν και ενδεχομένως δεν γνωρίζουν ποιος είναι ο Ντοστογιέφσκι;

Δεν ξέρω αν έχει να πει κάτι και σε ποιον. Ήταν προσωπική ανάγκη, και δική μου και της Έφης, να μιλήσουμε για τη γελοιότητα που τόσο αγαπάμε. Η γελοιότητα εκφράζει κάτι κωμικό και κάτι τραγικό ταυτόχρονα και μπορεί να θέσει ερωτήματα που δύσκολα θα λέγονταν με απλά λόγια.

— Πώς είναι να σε σκηνοθετεί η γυναίκα σου;

Ε, πολύ ωραία. Έχουμε κοινούς κώδικες, αφετηρίες, προβληματισμούς, μας ενδιαφέρουν τα ίδια πράγματα καλλιτεχνικά και αισθητικά, έτσι όπως θέλουμε να τα παραστήσουμε. Δεν χρειάζεται πολύ μπλα-μπλα για να μπούμε σε μια διαδικασία. Δουλεύουμε 24 ώρες, με του που ξυπνάμε και φτιάχνουμε καφέ, λέμε «κοίτα, έφαγα αυτό το φλας, μήπως να γίνει έτσι;». 

Έχει αυτό το καλό και το κακό γιατί είμαστε και οι δύο τύποι που δεν διακόπτουμε τη δουλειά. Είναι πολύ ωραία και η συγκυρία τώρα, μετά από όλο αυτό που έγινε με τους κορωνοϊούς. Πώς έρχεται ο πατσάς μετά το ξενύχτι και καλύπτει τα τοιχώματα του οισοφάγου;

— Η περιοδεία θα περάσει και από επαρχία;

Αυτός είναι ο στόχος. Θα έχει ενδιαφέρον. 

— Ντοστογιέφσκι, καλοκαίρι, στην επαρχία;

Ναι, ακούς Ντοστογιέφσκι και λες «αμάν, ταφόπλακα», θα είναι κάτι βαρύγδουπο, αλλά έχει ενδιαφέρον να δεις ότι μπορεί και να μην είναι έτσι. 

— Παράλληλα βγαίνει στα θερινά μια ταινία στην οποία πρωταγωνιστείς, η «Αγέλη Προβάτων». Μου έλεγες πριν ότι σχεδόν την είχες ξεχάσει αυτή την ταινία, από την άποψη ότι έχουν περάσει δυόμισι χρόνια από τότε που τη γυρίσατε.

Η ταινία γυρίστηκε στην Τρίπολη ακριβώς μετά τα γυρίσματα για τα «Μήλα». Πολύς καιρός. Πολύ ωραία διαδικασία. Νομίζω ότι ο Δημήτρης Κανελλόπουλος δημιούργησε τις συνθήκες ώστε όλοι που συμμετείχαμε να κουμπώσουμε ωραία. Ο καθένας στον χαρακτήρα που υποδύεται είναι σαν να συμπληρώνει τον άλλο. 

Έχει να κάνει κι εδώ με το υπαρξιακό θέμα της ταυτότητας του ανθρώπου, το πώς είσαι, πώς μπορείς να πάρεις θέση στα πράγματα και χρειάζεσαι τον άλλο, αλλά αυτό πολλές φορές εγκυμονεί κινδύνους. Το να γίνουμε ομάδα για να καταφέρουμε κάτι εγκυμονεί τον κίνδυνο να κρύψω τον εαυτό μου μέσα στην ομάδα, να μην έχω την κρίση να σταθώ από μόνος μου και να πάρω θέση στα πράγματα – κι αυτό είναι πολύ επικίνδυνο. 

Οι ομάδες είναι πολύ ωραίες αλλά συνήθως διαλύονται είτε από υπέρμετρο εγωισμό είτε γιατί κρύβεται ο ένας μέσα στον άλλο. Νομίζω ότι μια υγιής ομάδα αποτελείται από πρόσωπα συνειδητοποιημένα, με κοινό παρονομαστή, που συναντιούνται αφού όμως έχουν κάνει πρώτα δουλειά με τον εαυτό τους. Ξέρουν ποιοι είναι, τι ζητάνε. 

— Όπως αυτό που έχεις φτιάξει με την Έφη δηλαδή;
Ναι, κι αυτό καλλιεργείται, είναι συνεχώς υπό εξέλιξη.

Αλκοολικός ψιλικατζής στην Τρίπολη!

— Θεωρώ ότι απομακρύνθηκες πολύ από κινηματογραφικούς χαρακτήρες που έχεις υποδυθεί στο παρελθόν και από το weird παίξιμο, από τον Λάνθιμο ως τον Μπάμπη Μακρίδη και τα «Μήλα». Εδώ κάνεις κάτι τελείως διαφορετικό.

Κοίτα, βοήθησε αυτή η ελευθερία που μου έδωσε ο Δημήτρης. Την επαρχία και τις πόλεις της περιφέρειας έχω την αίσθηση ότι δεν τις έχουμε εκμεταλλευθεί. Εκεί γίνονται οι καλύτερες υποδόριες κωμωδίες. 

Στο άκουσμα του χαρακτήρα, ενός αλκοολικού άντρα, είναι επικίνδυνο να πέσεις σε γραφικότητες. Ήθελα να φτιάξω μια οδοντοστοιχία, να τη φορέσω, να είναι χάλια τα δόντια του, δεν θα χρειαζόταν κάτι άλλο, θα είχα το ψεύδισμα και όλο αυτό θα μου δημιουργούσε μια συνθήκη, επειδή μ’ αρέσει να λειτουργώ με συνθήκες. 

Το ευτύχημα είναι ότι ο Δημήτρης είχε ξάδερφο οδοντοτεχνίτη που μου έφτιαξε τη μασέλα. Τη φορούσα, ψεύδιζα και το ευχαριστήθηκα πολύ. Αυτό που έπαθα όμως μετά την ταινία, έπειτα από κανένα μήνα, όταν γύρισα στο σπίτι, ήταν ότι πετάγονταν τα δόντια μου. Η μασέλα είχε πετάξει τα δόντια μου έξω και έπρεπε να φοράω μετά άλλη μασέλα τα βράδια για να τα ξαναφέρω στα ίσα τους.

— Αυτοί οι τόσο καταπιεσμένοι ήρωες, που δεν μιλάνε, τελικά είναι πιο πιθανό να οδηγηθούν στο μεγάλο μπαμ; Όπως γίνεται και στην ταινία;

Σίγουρα. Μέσα στο κελί του, το ψιλικατζίδικο, και από αυτό που διαισθανόταν ότι συμβαίνει με τη γυναίκα του και με τον φίλο του, και έχοντας αυτή την αδυναμία να εκφραστεί, είχε βρει καταφύγιο στο αλκοόλ. Λίγο πολύ όλοι μας, για να καλύψουμε πράγματα που έχουμε την αδυναμία να τα εκφράσουμε, είτε δεν θέλουμε να τα αποδεχτούμε, γιατί θα πρέπει να πάρουμε θέση απέναντι σε αυτά, είτε κάνουμε ότι δεν υπάρχουν, με αποτέλεσμα να καταφεύγουμε στο αλκοόλ, στα ναρκωτικά, ή σε άλλες διεξόδους όπως η πολύωρη δουλειά. 

Νομίζω πως λίγο-πολύ όλοι περνάμε από αυτή τη φάση, αρκεί κάποια στιγμή να γίνεται συνειδητή, αλλιώς θα δημιουργηθεί σίγουρα κάποια έκρηξη. Δεν ξέρω κιόλας, μερικές φορές οι εκρήξεις μπορεί να είναι και λυτρωτικές, να είναι τόση η αρρώστια, τόσο το μαζεμένο πύον, που ξαφνικά όταν σπάσει το απόστημα να γίνει χαμός. Όμως πρέπει να σπάσει, αλλιώς θα γίνει γάγγραινα και μπορεί ή να ακρωτηριαστεί το μέλος ή να πεθάνεις. 

— Φέτος είσαι υποψήφιος στα βραβεία Ίρις της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου και για Α’ Ανδρικό Ρόλο με τον «Άνθρωπο του Θεού», όπου υποδύθηκες τον Άγιο Νεκτάριο, και για Β’ Ρόλο με την «Αγέλη Προβάτων». Σου λένε κάτι οι βραβεύσεις;

Εντάξει, από τη μία χαίρομαι που υπάρχει αυτή η ανταπόκριση, δηλαδή κάπως αισθάνομαι ότι όλη αυτή η προσπάθεια, που έγινε συνολικά από την ομάδα που δουλέψαμε και στη μία ταινία και στην άλλη, είχε ένα αντίκρισμα και αυτό εκφράζεται με μία υποψηφιότητα. Αλλά είναι κάτι εφήμερο. Χαίρομαι, πάμε παρακάτω.

— Όταν είδες τον «Άνθρωπο του Θεού», σου άρεσε το αποτέλεσμα;

Μου άρεσε. Επειδή το είχα ζήσει από την αρχή, είχε πολύ αγνές προθέσεις. Ήταν μια πρώτη απόπειρα να αφηγηθείς μια ιστορία θρησκευτικού περιεχομένου, που εγκυμονεί πολλούς κινδύνους να γίνει το αποτέλεσμα γραφικό, φολκλόρ, χίλια δυο, και να προκαλέσει άσχημη αντίδραση. 

Νομίζω ότι δεν είχε διάθεση να προκαλέσει και αφηγήθηκε τη ζωή ενός συγκλονιστικού προσώπου που θυσίασε τον εαυτό του για όλους τους ανθρώπους μέσα από την πίστη του στον Θεό. Είχε τεχνικές δυσκολίες, έπρεπε να παίξω με γήρανση, να μιλάω στα αγγλικά, δεν είναι εύκολα πράγματα αυτά.

— Στην τηλεόραση θα επέστρεφες, τώρα που αναγεννάται και έχουμε μεγάλη μυθοπλαστική έκρηξη;

Ναι, αν όντως αναγεννάται και δεν θα έχουμε πάλι άρπα-κόλλα πράγματα. Με ενδιαφέρει, είναι πολύ δυνατό μέσο, νομίζω ότι μπορούν να γίνουν καταπληκτικές δουλειές, έχουμε ιστορίες που μπορούν να γίνουν τηλεοπτικά έργα, αρκεί να υπάρχει χρόνος και χρήματα. Δεν την απέρριψα ποτέ την τηλεόραση.

— Στη μέχρι τώρα διαδρομή σου, έχεις επιλέξει συνεργασίες που σε έχουν φέρει σε πολύ διαφορετικά μονοπάτια. Αν έπρεπε, ως θεατής, να επιλέξω τρεις σταθμούς για σένα, θα ήταν ο Κακλέας, ο Παπαϊωάννου και ο Λάνθιμος. Συμφωνείς; Τι σου άφησε ο καθένας τους;

Συμφωνώ. Θα προσθέσω και την Έφη γιατί συνεργαζόμαστε από το ’10, αλλά η τοποθέτηση και η οπτική της στην τέχνη και στην αισθητική με έχει καλλιεργήσει. Η Έφη είναι η καλλιτέχνις, εγώ είμαι το εργαλείο. 

Ο Κακλέας ήταν ο πρώτος που με πήρε από το σεμινάριό του στα κόμικς, με έβαλε στην ομάδα του και συνεργαζόμασταν κατά διαστήματα. Είναι ευφυής και μέχρι ενός σημείου με έχει βοηθήσει πολύ. 

Η γνωριμία με τον Παπαϊωάννου ήταν καταλυτική γιατί μπήκε η μεθοδολογία, ο τρόπος δουλειάς με βάση το σώμα, να αφηγηθείς μια ιστορία με βάση το σώμα. Με έβαλε στη διαδικασία ότι χορός είναι η μετακίνηση του μέλους στον χώρο. Μου έδωσε χώρο να ανακαλύψω τον δικό μου τρόπο. Εύχομαι και ο ίδιος συνεχώς να εξελίσσεται.