Είναι η ιστορία ενός νέου αγοριού 16 ετών, φορέας της τρισωμίας 21 (του μογγολισμού δηλαδή) που βρέθηκε μια μέρα με πυρετό και με δυσκολία στην αναπνοή. Ανήσυχη η μητέρα του το οδήγησε στα επείγοντα και, μετά από μερικές εξετάσεις, μια θεραπεία με αντιβιοτικά αποφασίζεται από την ιατρική ομάδα. Παρά αυτή τη θεραπεία, η κατάσταση της υγείας του Μεχντί συνέχισε να επιδεινώνεται για 15 μέρες. Πραγματοποιείται μια βαριά εγχείρηση που λέγεται “catch up” [1] και τελικά ο Μεχντί Ελ Μπεκρί πεθαίνει στις 30 Ιανουαρίου 2016 στο νοσοκομείο.
Σήμερα η αδερφή του η Τζαμιλά το επιβεβαιώνει: η ιατρική ομάδα αρνήθηκε στον μικρό αδελφό της την αποτελεσματική θεραπεία λόγω της αναπηρίας του και τον αποσύνδεσαν μετά από μια βαριά επέμβαση που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν η φροντίδα είχε γίνει σωστά. Υποφέροντας από μια «πυώδη πλευρίτιδα» σαφώς αναγνωρίσιμη στο υπερηχογράφημα που πραγματοποιήθηκε κατά την άφιξή του στα επείγοντα στις 14 Ιανουαρίου 2016, ήταν απολύτως απαραίτητο να βγει αυτό το πύον από την θωρακική κοιλότητα του Μεχντί, διαφορετικά η θεραπεία μόνο με αντιβιοτικά είναι αναποτελεσματική σε κάθε περίπτωση. Σύμφωνα με τα έγγραφα του φακέλου η ιατρική ομάδα του νοσοκομείου δεν επιθυμούσε να πραγματοποιήσει αυτή την απαραίτητη επέμβαση πρωτοκόλλου, από φόβο ότι ο Μεχντί λόγω της αναπηρίας του θα βγάλει τα σωληνάκια του.
Παρά την αποφασιστικότητά της να αποδείξει την πλημμελή ιατρική φροντίδα που οδήγησε στο θάνατο το μικρό της αδερφό, η Τζαμιλά Ελ Μπεκρί προσκρούει στην θεσμική εξουσία του νοσοκομείου και την αδιαφορία της δικαιοσύνης. Πράγματι, δυο μέρες πριν το θάνατό του, το νοσοκομείο υπέβαλλε αναφορά στη δικαιοσύνη ενάντια στη μητέρα του Μεχντί Ελ Μπεκρί. Η εισαγγελία της Νανσύ απέσυρε αμέσως τη γονική επιμέλεια στο θέμα της φροντίδας του Μεχντί. Βέβαια, ο τελευταίος, ανήλικος, πέθανε δύο μέρες μετά στο νοσοκομείο.
Υπό αυτές τις συνθήκες το κράτος θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει αμέσως έρευνα για να διαπιστώσει αν κάποιος θα έπρεπε να θεωρηθεί ποινικά υπεύθυνος για το θάνατο του Μεχντί και να απαντήσει σε διάφορα θεμελιώδη ερωτήματα: Ποια κατηγορία απέδιδε το νοσοκομείο στη μητέρα του Μεχντί; Γιατί όλη η οικογένεια δεν επιτρεπόταν να τον επισκεφτεί; Γιατί η θεραπεία και η επέμβαση δεν ήταν αποτελεσματικές; Γιατί δεν δόθηκε το τυπικό πρωτόκολλο φροντίδας στον Μεχντί; Γιατί δεν κατασχέθηκε ο αρχικός ιατρικός φάκελος; Τελικά και κυρίως: ο Μεχντί πέθανε πραγματικά μετά την αποτυχία της εγχείρησης ή «αποσυνδέθηκε» χωρίς την γνώμη της οικογένειάς του, όπως υποδηλώνουν τα έγγραφα του φακέλου; [2]
Καμιά έρευνα δεν διεξήχθη για να απαντήσει σε αυτές τις βασικές ερωτήσεις εκτός από μια ειδικό που ζητήθηκε από την οικογένεια. Η τελευταία έκανε όλο τον κόπο του κόσμου να αποκτήσει ολόκληρο τον ιατρικό φάκελο του νεαρού άνδρα και τα λόγια του γιατρού και του εμπειρογνώμονα φαίνονται αδιαμφισβήτητα ενώπιον των δικαστηρίων. Τέλος «αυτά τα πράγματα συμβαίνουν», λένε επί της ουσίας οπότε δε χρειάζεται να διερευνηθεί για να θεωρηθεί ενδεχομένως υπεύθυνο το νοσοκομείο.
Είναι σοβαρό και ανησυχητικό ότι μια σοβαρή έρευνα δεν έλαβε χώρα σε τέτοιες καταστάσεις.
Πέρα από την ιδιαίτερη και τραγική περίπτωση του Μεχντί Ελ Μπεκρί, η υπόθεση αυτή αναδεικνύει δύο μείζονα ιατρικά ζητήματα στη χώρα μας σήμερα: την ευγονική και την ευθανασία.
Αρχικά η μεγάλη αμφιταλάντευση των γιατρών όσον αναφορά την αναπηρία. Πριν τη γέννηση τα παιδιά που είναι φορείς μιας τρισωμίας 21 ξεκάθαρα θεωρούν ότι δεν έχουν ενδιαφέρον για ζωή και το ιατρικό προσωπικό ωθεί στην πλειοψηφία του τις γυναίκες να κάνουν άμβλωση το παιδί που κυοφορούν. Σύμφωνα με το ίδρυμα Lejeune, περίπου το 96% των παιδιών με σύνδρομο Down αποβάλλονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Αυτό είναι σχεδόν αυτόματο και ο χρόνος για την εκτέλεση μιας τέτοιας άμβλωσης είναι ιδιαίτερα μεγάλος μέχρι την παραμονή της γέννησης. Με μια πολιτική εξάλειψης των τρισωμικών μωρών μπορούμε να πιστέψουμε ότι μόλις γεννηθούν, αυτά τα παιδιά δε θα υποστούν ακόμη διακρίσεις λόγω της αναπηρίας τους;
Σε αυτή την περίπτωση, ένα αρχείο ήχου και ένα κομμάτι του αρχείου που μας παρέχεται μας επιτρέπουν να επιβεβαιώσουμε ότι είναι λόγω της αναπηρίας που η ιατρική ομάδα δεν ήθελε να βάλει σωληνάκια στο Μεχντί. Υποθέτοντας ότι αυτό είναι ιατρικά δικαιολογημένο, δεν υπήρχαν άλλες τεχνικές λύσεις για να τον φροντίσουν σωστά;
Λόγω της θεσμικής του δομής το νοσοκομείο θα απολαμβάνει πάντα ένα σημαντικό πλεονέκτημα έναντι των οικογενειών σε περίπτωση νομικής διαφοράς. Το νοσοκομείο αποτελείται από επαγγελματίες υγείας: είναι ειδικοί ενώ οι οικογένειες δεν έχουν κατά βάση καμία γνώση της ιατρικής. Οι γιατροί και η διοίκηση μπορούν εύκολα να αλληλοϋποστηριχθούν, είναι αυτοί που έχουν στην κατοχή τους τους ιατρικούς φακέλους, κτλ.
Αυτό το γεγονός και μια πλειάδα άλλων το δείχνουν: αυτή η υπόθεση και πολλές άλλες δείχνουν ότι το να κερδίσεις μια υπόθεση στο δικαστήριο για ιατρικό λάθος είναι εξαιρετικά δύσκολο και μερικές φορές αδύνατο για τις οικογένειες των θυμάτων. Ωστόσο στο πλαίσιο της συζήτησης για την ευθανασία και την υποβοηθούμενη αυτοκτονία, το γεγονός αυτό πρέπει να προκαλέσει τους Γάλλους. Καταχρήσεις λαμβάνουν χώρα ήδη σε χώρες που αυτές οι πρακτικές είναι νόμιμες και υπάρχουν όλες οι ενδείξεις ότι αν δοθεί στους γιατρούς το δικαίωμα να σκοτώσουν ένα ασθενή, αναπόφευκτα θα λάβει χώρα κατάχρηση και πίεση κάθε είδους. [3]
Είναι κοντά η μέρα που, όπως ο Τομ Μορτιέ θα μπορούμε να λάβουμε ένα γράμμα από το νοσοκομείο που γνωστοποιεί ότι η μητέρα μας ζήτησε την ευθανασία και που πρέπει να έρθουμε και να μαζέψουμε τα υπάρχοντά της. Θα ζητούσαμε λοιπόν από μια Επιτροπή να ελέγξει ότι η διαδικασία έχει τηρηθεί και θα συνειδητοποιήσουμε ότι ο γιατρός που έκανε ευθανασία στη μητέρα μας κάθεται επίσης στην επιτροπή ελέγχου…
Μετάφραση: Παναγιώτα Γιάννενα