ΟΧΥΡΟ ΛΙΣΣΕ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΟΧΥΡΟ, ΣΤΟΝ ΑΚΡΙΤΙΚΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙΟΥ , ΕΔΩ ΛΙΓΟΙ ΣΤΑΜΑΤΗΣΑΝ ΠΟΛΛΟΥΣ
(Σύντομη Ιστορία του Οχυρού και του χωριού)
Το Οχυρό Λίσσε πήρε το όνομα του από το τότε χωριό Λύσσα άγνωστο γιατί ονομάστηκε έτσι- που σημαίνει περίβλεπτος ή καταφανής (τώρα το οχυρό ονομάζεται Λίσσε και το χωρίο ονομάζεται Οχυρό).
Το 1923 κατέφθασαν πρόσφυγες κυρίως από τον Πόντο κατά εκατοντάδες με το μεγαλύτερο κύμα προσφύγων να έρχεται από την περιοχή της Κερασούντας και της Σάντας. Τότε το χωρίο το κατοικούσαν κυρίως Τούρκοι και Βούλγαροι, ονομαζόταν Λίσσα και υπαγόταν στην κοινότητα Ζυρνόβου (σημερινού Νευροκοπίου).
Το 1936 αρχίζουν στο υπερκείμενο λόφο του χωριού ύψους 220 μέτρων, τα οχυρωματικά έργα του Μεταξά που θα κάλυπταν την μεθόριο με την Βουλγαρία (γνωστή και ως «γραμμή Μεταξά).
Πολλοί από τους κατοίκους εργάζονται στα έργα για να συμπληρώσουν το εισόδημα τους. Με την κύρηξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Β’ΠΠ), πολλοί κάτοικοι λόγω του ότι το χωριό αλλά και η γενικότερη περιοχή βρίσκονται σε εμπόλεμη ζώνη, διασκορπίζονται στα χωριά της Δράμας.
Στις 6 Απριλίου ξεκίνησε η “Μάχη των Οχυρών” με τις κατά πολύ υπέρτερες συνασπισμένες Γερμανικές και Βουλγαρικές δυνάμεις να προσβάλουν το Οχυρό. Το πείσμα και η απαράμιλλη γενναιότητα επέφεραν στου εισβολείς και κυρίως στους Γερμανούς μεγάλες απώλειες, και τελικά μη μπορώντας να τα καταλάβουν, τα παρέκαμψαν. Σύντομα όμως επήλθε το τέλος του πολέμου για την ηρωική Ελλάδα η οποία μαχόταν σε 3 μέτωπα πλέον (Αλβανίας , Γιουγκοσλαβίας, Βουλγαρίας) εναντίον όλων των δυνάμεων του άξονα με πενιχρά μέσα. Έτσι οι υπερασπιστές των Οχυρών που δεν είχαν πέσει, αναγκάστηκαν να τα παραδώσουν και να αποσυρθούν, κερδίζοντας τον σεβασμό των κατακτητών σε όλα τα επίπεδα συμπληρώνοντας μια χρυσή παράγραφο στην ένδοξη Ελληνική Ιστορία.
Με την συνθηκολόγηση της χώρας μας. οι Βούλγαροι έμειναν στα χωριά που στην ουσία τους χάρισαν οι Γερμανοί και δεν επέτρεπαν στους κατοίκους της επιστροφή τους σε αυτά. Έτσι λοιπόν πολλοί κατέφυγαν σε χωριά της Θεσσαλονίκης και γύρισαν πίσω μετά το τέλος του πολέμου το 1945. Μετά την επιστροφή των εκδιωγμένων κατοίκων όπου βρήκαν τα σπίτια τους διαλυμένα και καμένα, ξεκίνησε πάλι η ανοικοδόμηση του χωριού.
Σήμερα επάνω στον λόφο Λίσσε υπάρχει το μουσείο με μεγάλη έκθεση ιστορίας που αξίζει να το επισκεφθεί οποιοσδήποτε περνάει από την περιοχή. Κάθε χρόνο στις 6 Απριλίου γίνεται αναπαράσταση της μάχης παρουσία παλαιμάχων και από τις δύο πλευρές. Λεωφορεία γεμάτα κόσμο έρχονται και από την Γερμανία.
Παυλίδης Σάββας