El Sistema: Το πείραμα που διδάσκει στα φτωχά παιδιά μουσική και τα σώζει από τα ναρκωτικά, το έγκλημα και την πορνεία.
Στη Βενεζουέλα, 370 χιλιάδες παιδιά έμαθαν μουσική και έφτιαξαν ορχήστρες, επειδή κάποιος σκέφτηκε ότι, όσο φτωχός κι αν είναι ένας άνθρωπος, αν μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση στη μουσική, η ζωή του θα αλλάξει! Ο οικονομολόγος και μουσικός, Χοσέ Αμπρέου, μάζεψε παιδάκια από όλες τις φτωχές γειτονιές της χώρας του κι άρχισε να τα διδάσκει μουσική, πιστεύοντας ότι θα τα κρατήσει μακριά από το έγκλημα, τα ναρκωτικά και τη μιζέρια της φτώχειας. Το σχέδιο El Sistema εξαπλώθηκε ραγδαία και σήμερα υπάρχουν 100 ορχήστρες σε όλη τη χώρα, εκ των οποίων οι 90 είναι συμφωνικές. Τα παιδιά με το μεγαλύτερο ταλέντο προωθούνται στην Ορχήστρα «Σιμόν Μπολιβάρ», την οποία διευθύνει σήμερα ο 28χρονος μαέστρος Γουστάβο Ντουνταμέλ, που μπήκε παιδί στο El Sistema και είναι πλέον, ο νέος μαέστρος της Φιλαρμονικής του Λος Άντζελες. Παιδιά που φοβόντουσαν να κυκλοφορήσουν στις επικίνδυνες γειτονιές του Καράκας, βρήκαν στα παραρτήματα El Sistema ένα καταφύγιο, όπου κάποιος τους χάρισε ένα μουσικό όργανο και τους άνοιξε την πόρτα σε έναν καινούργιο κόσμο....
Η πρώτη νότα
Tο 1975, ο Ζοζέ Αντόνιο Αμπρέου θέλησε να δημιουργήσει μια ορχήστρα, στην οποία οι μουσικοί θα μελετούσαν όλοι μαζί και όχι ο καθένας μόνος του. Επιπλέον, η εγκληματικότητα και η χρήση ναρκωτικών καιροφυλακτούσαν σε κάθε δρόμο. Ο Αμπρέου βρήκε δασκάλους και παιδιά με ταλέντο και έδωσε την πρώτη συναυλία της Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων της Βενεζουέλας, στις 30 Απριλίου του 1975. Σύντομα, νέοι που προέρχονταν από φτωχογειτονιές, ήθελαν να μελετήσουν Τσαϊκόφσκι, Μότσαρτ ή Μπερλιόζ και να παρακολουθήσουν τις συναυλίες της ορχήστρας. Το κεντρικό σύνθημα ήταν «Να παίζεις και να αγωνίζεσαι». Σήμερα, το El Sistema είναι ανεπτυγμένο σε nucleos (πυρήνες) και επιβλέπει 150 ορχήστρες νέων και 70 ορχήστρες παιδιών, σε όλες τις πόλεις της χώρας.
O Gustavo Dudamel, παιδί του El Sistema, που ειναι σήμερα διεθνώς καταξιωμένος μαέστρος
Το σύστημα
Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας, αρχίζουν να δουλεύουν πάνω στην εκφραστικότητα του σώματος και τον ρυθμό. Στην ηλικία των πέντε ετών, παίρνουν τα πρώτα τους όργανα, συνήθως ξύλινα φλάουτα και κρουστά και μπαίνουν σε χορωδία, για να μάθουν την ομαδική δουλειά. Όταν γίνουν επτά ετών, παίρνουν το πρώτο έγχορδο ή πνευστό όργανο και εκπαιδεύονται σε αυτό και στο τραγούδι. Αν ένα παιδί λείψει δύο συνεχείς φορές από το μάθημα, πηγαίνουν στο σπίτι του, για να δουν τι συμβαίνει. Οι ορχήστρες παίζουν τα έργα των μεγάλων κλασικών συνθετών, αλλά και των συνθετών της Λατινικής Αμερικής, οι μουσικές των οποίων είναι περισσότερο οικείες στα παιδιά. Μόλις το παιδί μπαίνει στο πρόγραμμα, παίρνει υποτροφία κι έτσι… δεν χρειάζεται να δουλέψει.
Η ορχήστρα νέων, Simon Bolivar
Η παγκόσμια αναγνώριση
Το πείραμα μιμήθηκαν η Αργεντινή, η Αυστραλία, η Βολιβία, η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Κόστα Ρίκα, η Κούβα, το Εκουαδόρ, το Περού, η Σκωτία και πρόσφατα οι περισσότερες πολιτείες της Βόρειας Αμερικής. Στο βίντεο που ακολουθεί, η ορχήστρα ερμηνεύει Danzon No 2 του Arturo Marquez με το εκρηκτικό φινάλε…
Ο ιδρυτής του El Sistema, Jose Antonio Abreu