Γεωργίου Ι. Βιλλιώτη
φιλολόγου-θεολόγου
Τὸ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ ρῆμα ἄγω χρησιμοποιεῖται στὰ νέα ἑλληνικὰ καὶ ὡς ἁπλὸ καὶ ὡς σύνθετο. Ὡς ἁπλὸ διατηρεῖ τὴν ἀρχαία σημασία του «ὁδηγῶ, φέρνω»: ἡ κυβέρνηση ἄγεται σὲ συμβιβασμό. Κυρίως ὅμως χρησιμοποιεῖται ὡς σύνθετο· ἀνάγω, ἀπάγω, διάγω, εἰσάγω, ἐνάγω, ἐξάγω, μετάγω, παράγω, περιάγω, περιάγω, προάγω, προσάγω, συνάγω, ὑπάγω, ἀναπαράγω, διεξάγω, παρεισάγω, περισυνάγω, ὑπεισάγω. Οἱ ὁμιλητὲς συχνὰ δυσκολεύονται νὰ ἐπιλέξουν τὸν κατάλληλο ρηματικὸ τύπο προκειμένου νὰ δηλώσουν τὸ ποιὸν ἐνέργειας. Ἀκοῦμε συχνὰ φράσεις ὅπως: «Στὸ κυβερνητικὸ ἐπιτελεῖο σκέφτονται νὰ διεξάγουν ἐκλογές», ἀντὶ τοῦ ὀρθοῦ νὰ διεξαγάγουν. Τὸ ρῆμα ἔχει δύο θέματα: τὸ ἐνεστωτικὸ αγ– (ἀδιπλασίαστο) καὶ τὸ ἀοριστιτικὸ ἀγαγ-(διπλασιασμένο). Τὸ πρῶτο χρησιμοποιεῖται γιὰ νὰ δηλώση πράξη ἐπαναλαμβανόμενη καὶ τὸ δεύτερο γιὰ πράξη στιγμιαία· ἡ χώρα εἰσάγει κάθε χρόνο αὐτοκίνητα ἀπὸ τὴν Ἰαπωνία (πράξη ἐπαναλαμβανόμενη), ἡ χώρα μας θὰ εἰσαγάγη φέτος αὐτοκίνητα ἀπὸ τὴν Ἰαπωνία (πράξη συνοπτική).
Ἐνεστῶτας Ἡ χώρα μας παράγει λάδι.
Παρατατικὸς Ἡ χώρα μας παρῆγε λάδι.
Μέλλοντας ἐξακολουθητικὸς Ἡ χώρα μας κάθε χρόνο θὰ παράγη λάδι.
Μέλλοντας στιγμιαῖος Ἡ χώρα μας σύντομα θὰ παραγάγη λάδι.
Ἀόριστος Ἡ χώρα μας τὸ 2015 παρήγαγε λάδι.
Παρακείμενος Ἡ χώρα μας ἔχει ἤδη παραγάγει λάδι.
Ὑπερσυντέλικος Ἡ χώρα μας πρὶν ἀπὸ τρία χρόνια εἶχε παραγάγει λάδι.
Ὑποτακτικὴ ἐνεστῶτα Ἡ χώρα μας πρέπει κάθε χρόνο νὰ παράγη λάδι.
Ὑποτακτικὴ ἀορίστου Ἡ χώρα μας πρέπει φέτος νὰ παραγάγη λάδι.