ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
ΕΠΙ ΤΗ ΕΝΑΡΞΕΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ
Πρός
Τόν Ἱερόν Κλῆρον καί
τόν Χριστώνυμον Λαόν
τῆς καθ΄ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων
«Τήν σπουδήν ἡμῶν πρός ταχεῖαν ἐπιστροφήν καί μετάνοιαν
ὑπαγορεύει καί ὁ κίνδυνος τῆς ἀνικανότητος πρός ἐπιστροφήν,
διότι ἡ ἕξις πρός τό κακόν δύναται νά καταστήσῃ ἡμᾶς
ἀνικάνους πρός μετάνοιαν, ὅπερ πρέπει νά φοβίζῃ ἡμᾶς λίαν».
(Ἁγίου Νεκταρίου, Μελέται περί Θείων Μυστηρίων, Περί Μετανοίας).
Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί, Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Εὐλογημένη, εἰρηνική, ὑγιεινή κατ’ ἄμφω καί καρποφόρος ἡ ἀρχομένη ἀπό σήμερα περίοδος τῆς Νηστείας τῆς Ἁγίας Τεσσαρακοστῆς τῶν Χριστουγέννων. Νά μᾶς χαρίζῃ ὁ Πανάγαθος Κύριος καί Θεός μας μετάνοια, ἀνάνηψι πνευματική, ἀγωνιστική διάθεσι, εἰλικρινῆ ἀγάπη πρός τόν Σωτῆρα μας Ἰησοῦν Χριστόν, ἔνθεο ζῆλο διά τήν τήρησι τῶν Θείων ἐντολῶν καί τήν ἐφαρμογή τοῦ Θείου θελήματος, καί ἅγιο πόθο διά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας.
Ἑορτάσαμε πρό ἡμερῶν τήν ἱερή μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Νεκταρίου Ἐπισκόπου Πενταπόλεως τοῦ θαυματουργοῦ, τοῦ ὁποίου συνεπληρώθησαν 100 ἔτη ἀπό τῆς ὁσιακῆς κοιμήσεώς του (1920-2020).
Πρός τιμήν τοῦ μεγάλου αὐτοῦ θαυματοβρύτου Ἁγίου τοῦ 20οῦ αἰῶνος θά ἐρανισθοῦμε ἐπίλεκτα ἀποσπάσματα ἀπό τόν ἐμπνευσμένο καί θεοφώτιστο λόγο του περί Μετανοίας : «Ὅτι ὀφείλομεν νά σπεύδωμεν πρός μετάνοιαν», ἀφοῦ ἡ περίοδος τῆς Νηστείας, τήν ὁποία χάριτι Θεοῦ θά διανύσωμε εἶναι ταυτόχρονα καί περίοδος μετανοίας. (Θά ἁπλουστεύσωμε τήν γλῶσσα τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ κειμένου τοῦ Ἁγίου μας διά τήν καλλίτερη κατανόησίν του).
Γράφει ὁ προσφιλέστατος εἰς τό Χριστεπώνυμο Ὀρθόδοξο Πλήρωμα Ἅγιος Νεκτάριος : «Ἡ δική μας φροντίδα διά τήν σωτηρίαν μας εἶναι ἀνάγκη νά εἶναι ἔγκαιρη, ὁ δέ λόγος (πού ἐπιβάλλει νά εἶναι εἰς τόν καιρό της) εἶναι ὁ κίνδυνος τῆς ψυχικῆς μας σωτηρίας, πού πάντοτε εἶναι ὑπαρκτός. Αὐτός, πού δέν μεριμνᾶ διά τήν σωτηρίαν τῆς ψυχῆς του, διατρέχει διπλό κίνδυνο· ἤ νά τόν ἁρπάξῃ ἀπροσδόκητα ὁ θάνατος ἤ νά ἐγκαταλειφθῇ ἀπό τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ. Καί εἰς τάς δύο περιπτώσεις τό κακόν εἶναι μεγάλο, διότι ἡ ζημία εἶναι ὁ θάνατος τῆς ψυχῆς. Διά τοῦτο ὁ θεῖος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος παραγγέλλει, λέγων· «Μήν ἀναβάλλῃς τό νά ἐπιστρέψῃς εἰς τόν Κύριον, οὔτε νά ἀναμένῃς ἡμέρα μέ τήν ἡμέρα, μήπως, ὅπως ἐνδέχεται, ἀποκλεισθῆς (ἀπό τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ). Ἄγνωστο εἶναι λέγει, καί δι’ αὐτό εἶναι ἄδηλο τό τέλος τοῦ ἀνθρώπου, διά νά ἔχῃς πάντοτε σπουδή καί ἐνδιαφέρον. Δι’ αὐτόν τόν λόγον «ὡσάν τόν κλέπτη μέσα εἰς τήν νύκτα, ἔτσι ἔρχεται ἡ ἡμέρα Κυρίου», ὄχι διά νά κλέψῃ, ἀλλά διά νά μᾶς κάμῃ πιό ἀσφαλεῖς. Διότι αὐτός, ὁ ὁποῖος προβλέπει τόν ἐρχομό τοῦ κλέπτη, ἀγρυπνεῖ καί ἀφοῦ ἀνάψῃ τό λυχνάρι ἔχει διαρκῆ ἐγρήγορσι. Ἔτσι, λοιπόν, καί ἐσεῖς, ἀφοῦ ἀνάψατε τό φῶς τῆς πίστεως καί τῆς ὀρθῆς βιοτῆς καί πολιτείας, ἔχετε φαιδράς τάς λαμπάδας μέ συνεχῆ ἀγρυπνία. Διότι, ἐπειδή δέν γνωρίζομεν πότε ὁ Νυμφίος ἔρχεται, πρέπει νά εἴμεθα προετοιμασμένοι πάντοτε, διά νά μᾶς εὕρῃ ἐν ἐγρηγόρσει ὅταν ἔλθῃ». Καί ὁ Θεολόγος Γρηγόριος λέγει· «Δέν πρέπει (ὁ Χριστιανός) νά ἀναμένῃ καιρόν, εὐκαιρίαν διά τήν διόρθωσιν τοῦ ἑαυτοῦ του, διότι δέν ἔχει κάτι τό ἐξασφαλισμένο διά τήν αὐριανή ἡμέρα. Γιατί πολλοί πολλά ἀφοῦ εἶχαν διαβουλευθῇ δέν ἔφθασαν εἰς τό αὔριο (διότι ἐκόπη τό νῆμα τῆς ζωῆς των)».
Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ἐγκαταλείπει τόν ἀμετανόητο ἄνθρωπο, διότι αὐτός κατεφρόνησε τόν πλοῦτο τῆς ἀγαθότητος, τῆς ἀνοχῆς καί τῆς μακροθυμίας τοῦ Θεοῦ. Ἰδού τί λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος πρός τόν ἐπιμένοντα εἰς τήν ἁμαρτία χριστιανό : «Ἀναλογίζεσαι αὐτό, ὦ ἄνθρωπε, ἐσύ πού κρίνεις ἐκείνους πού διαπράττουν τέτοιες ἁμαρτίες καί κάνεις τά ἴδια, ὅτι ἐσύ θά ξεφύγῃς τό κρίμα τοῦ Θεοῦ; ἤ καταφρονεῖς τόν πλοῦτο τῆς ἀγαθότητός Του καί τῆς ἀνοχῆς καί τῆς μακροθυμίας, μέ τό νά ἀγνοῇς ὅτι ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ σέ ὁδηγεῖ εἰς μετάνοιαν;».
Ἡ θεία μακροθυμία μεταβάλλεται εἰς ἀγανάκτησιν, ἡ ἀνοχή εἰς κάτι τό ἀνυπόφορο καί ἡ ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ εἰς ἀποστροφήν. Διά τοῦτο καί ὁ κορυφαῖος τῶν Ἀποστόλων Πέτρος μᾶς συμβουλεύει νά μήν πλανώμεθα, φρονοῦντες ὅτι βραδύνει ἡ ἀνοχή τοῦ Θεοῦ καί ἡ μακροθυμία, διότι δέν βραδύνει, ἀλλά μακροθυμεῖ ὁ Θεός, μή θέλων νά ἀπολεσθῇ κανένας ἀπό ἐμᾶς, ἀλλά ὅλοι οἱ ἄνθρωποι νά μετανοήσωμεν.
Ὅτι ὀφείλομεν νά σπεύσωμεν νά ἐπιζητήσωμεν τόν Κύριον, μᾶς τό λέγει ὁ ἴδιος ὁ Χριστός· «Θά μέ ζητήσετε καί δέν θά μέ εὕρητε». Ὅσον, λοιπόν, μᾶς προσκαλεῖ ἡ χάρις, ὀφείλομεν νά προσερχώμεθα, διότι ἴσως, ὅταν ἐπιζητήσωμεν τήν χάριν, δέν θά τήν εὕρωμεν, διότι ἀπεκλείσθη ἡ θύρα καί ὁ Νυμφίος (Χριστός) θά μᾶς ἀπαντήσῃ καθώς φωνάζομεν, ἄνοιξε, ἄνοιξέ μας, «δέν σᾶς γνωρίζω»… Ἐάν, λοιπόν, ἐν ὅσῳ ἔχομεν τόν Χριστόν νά μᾶς προσκαλῇ δέν μετανοήσωμεν, θά ἀποθάνωμεν μέσα εἰς τήν ἁμαρτίαν μας, διότι θά τόν ἐπιζητήσωμεν, ἀλλά θά ἀποβῇ ματαία ἡ ἀναζήτησις. Διά τοῦτο εἶναι ἀνάγκη νά γνωρίσωμεν καλῶς, ὅτι ὀφείλομεν νά σπεύσωμεν, διότι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μᾶς ἐγκαταλείπει καί διότι πολλές φορές οἱ ἁμαρτίες φέρουν σέ προώρους καί αἰφνιδίους θανάτους…
Τήν σπουδή μας πρός ταχεῖα ἐπιστροφή καί μετάνοια ὑπαγορεύει καί ὁ κίνδυνος τῆς ἀνικανότητος πρός ἐπιστροφήν, διότι ἡ ἕξις, ἡ κακή συνήθεια πρός τό κακόν, ἠμπορεῖ νά μᾶς καταστήσῃ ἀνίκανους πρός μετάνοια, γεγονός τό ὁποῖο πρέπει πολύ νά μᾶς φοβίζῃ».
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ὁ Χαριτοβρύτης Ἅγιος Νεκτάριος, Ἐπίσκοπος Πενταπόλεως, μᾶς ἐδίδαξε μέ τόν θεοφώτιστο λόγο του τό μέγα καί πολύ σπουδαῖο μάθημα τῆς μετανοίας καί τῆς ἐν Χριστῷ σωτηρίας μας. Αὐτό τό μάθημα εἶναι λίαν ὠφέλιμο καί ἐποικοδομητικό εἰς τούς δυσχειμέρους καιρούς μας καί τήν μεγάλη δοκιμασία τῆς ἀνθρωπότητος ἐξ αἰτίας τῆς μάστιγος τοῦ κορωνοϊοῦ.
Οἱ σύγχρονοι καιροί μας εἶναι καιροί ἀποστασίας, ἀσεβείας καί ἀπομακρύνσεως ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τόν θεῖο νόμο καί τάς ἐντολάς τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ μας, πού ἀπορρέουν ἀπό τήν διδασκαλία τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου, καί γενικώτερα τῆς Ἁγίας Γραφῆς, καί τήν Ἱερά Παράδοσι τῆς Ἁγίας μας Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποία παρελάβαμε μέσῳ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἡ εὐλάβεια πρός τά Θεῖα, τά χρηστά ἤθη, οἱ χριστιανικές ἀρχές, ἡ εὐγένεια τῆς ψυχῆς, ὁ σεβασμός πρός τούς μεγαλυτέρους, ἡ συμμετοχή εἰς τήν Θεία Λατρεία καί τά Ἱερά Μυστήρια τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς μας Πίστεως, ὅλα αὐτά εἶναι ὑποτονικά καί ὑποβαθμισμένα εἰς τήν δύσκολον καί ἀνήσυχον ἐποχήν μας. Ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν πρός τόν Τριαδικόν μας Θεόν καί τούς συνανθρώπους μας ἐψύγη, ὅπως τό προεῖπε ὁ Θεῖος Διδάσκαλος Ἰησοῦς Χριστός. Ἐψηφίσθησαν καί ψηφίζονται νόμοι σέ παγκόσμια κλίμακα ἀντιχριστιανικοί, προσκρούοντες ὄχι μόνον εἰς τήν χριστιανικήν, ἀλλά καί εἰς τήν καθόλου ἠθικήν, εὐτελίζουν τήν ἀνθρώπινη ὑπόστασι, τήν ἀποδυναμώνουν καί τήν ἀποπροσανατολίζουν μέσα εἰς τάς ἀτραπούς τοῦ σκότους, τῆς πλάνης, τῆς ξέφρενης κοσμικῆς ἡδονικῆς ζωῆς καί τῆς ἀποστασίας ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Συνεχίζεται, δυστυχῶς, νά ῥέῃ διαρκῶς ὁ ποταμός ἀθῴου αἵματος ἑκατοντάδων χιλιάδων ἀθῴων ὑπάρξεων εἰς τήν Ἑλληνοροθόδοξη Πατρίδα μας μέ τά ἀπεχθῆ ἐγκλήματα τῶν ἐκτρώσεων, ἀλλά καί εἰς ὅλον τόν κόσμον.
Ἡ πορεία τῆς πολιτικῆς ἡγεσίας τῆς Πατρίδος μας, τῆς Χώρας Ἁγίων καί Ἡρῴων, ἀλλά καί τῶν ἀρχόντων ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος, ἡ πορεία ὅλων αὐτῶν κατά κανόνα -πλήν ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων- κατευθύνεται πρός τήν μεγάλην λεωφόρον τῆς Παγκοσμιοποιήσεως, μέ προοπτική τήν νέα ἐποχή καί τήν νέα τάξι πραγμάτων. Τά ρεύματα τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί τῆς πανθρησκείας παρασύρουν καί ἀποπροσανατολίζουν ἐκκλησιαστικούς ποιμένες καί ποιμαινομένους, ὅταν εἶναι ἀνερμάτιστοι ἀπό πλευρᾶς τῆς γνησίας Ἐκκλησιαστικῆς Παραδόσεως, τῆς Κανονικῆς τάξεως καί τοῦ Ὀρθοδόξου φρονήματος. Ἔτσι ἐξηγεῖται ὁ παρατεινόμενος διχασμός εἰς τάς Αὐτοκεφάλους κατά τόπον Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας ἐξ αἰτίας τοῦ καυτοῦ καί ἀκανθώδους προβλήματος τῆς ἀντικανονικῶς δοθείσης Αὐτοκεφαλίας εἰς σχισματικούς, ἀφωρισμένους, καθῃρημένους καί ἀχειροτόνητους εἰς τήν Οὐκρανίαν, παραθεωρηθέντος τοῦ Κανονικοῦ Μητροπολίτου Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας κ.Ὀνουφρίου καί τῆς περί αὐτόν Κανονικῆς Ἱεραρχίας. Πολύ μᾶς λυπεῖ καί ὁ πρόσφατος διχασμός εἰς τήν Ἱεράν Σύνοδον τῆς Κύπρου ἐξ ἀφορμῆς τοῦ Οὐκρανικοῦ προβλήματος. Ὡσαύτως, μᾶς στεναχωρεῖ σφόδρα καί ἡ ἐπιμονή τοῦ Παναγ. Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.Βαρθολομαίου, ὑποστηρίζοντος ὅτι εἶναι τετελεσμένον καί ἀδιαπραγμάτευτο γεγονός ἡ οὕτω πως δοθεῖσα Αὐτοκεφαλία, ἐνῷ διαφωνοῦν καί ἀποστασιοποιοῦνται ἀπό τῆς ἀποδοχῆς καί υἱοθετήσεως τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου 11 Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες.
Εἶναι πολύ θλιβερόν, ἐνῷ γίνονται ἀνοίγματα καί πορεῖες ἀγάπης πρός τό Βατικανό, τούς παπικούς καί τούς ἀλλοθρήσκους, νά μή δρομολογοῦνται προσπάθειες ἐπιλύσεως καί θεραπείας ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι καί ἐν Πανορθοδόξῳ Συνόδῳ τοῦ βαθέος ρήγματος εἰς βάρος τῆς ἑνότητος τῶν Ἁγίων τοῦ Θεοῦ Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν.
Μέσα εἰς αὐτήν τήν θλιβεράν εἰκόνα καί κατάστασιν τοῦ κόσμου καί τῶν δυσαρέστων σχέσεων κοινωνίας καί συμφωνίας τῶν κατά τόπους Αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, ἡ μεγάλη δοκιμασία τῆς ἀνθρωπότητος ἀπό τήν πληγή καί μάστιγα τοῦ κορωνοϊοῦ ἔρχεται ὡς παιδαγωγική μέθοδος ἀπό τήν Πάνσοφον Θείαν Πρόνοιαν διά νά μᾶς συνεφέρῃ καί ἐπαναφέρῃ ἐν μετανοίᾳ εἰς τήν πνευματικήν καί κανονικήν ἐκκλησιαστικήν τροχιάν, λέγοντας τό : «ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν, ἠδικήσαμεν ἐνώπιόν Σου, οὐδέ συνετηρήσαμεν, οὐδέ ἐποιήσαμεν, καθώς ἐνετείλω ἡμῖν…».
Ἡ ἀντικανονική, αὐθαίρετη καί ἄνευ προηγουμένου ἐπέμβασις τῆς Ἑλληνικῆς Πολιτείας εἰς τά τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, καθ’ ὑπέρβασιν καί παραθεώρησιν τῶν σχέσεων συναλληλίας Ἐκκλησίας καί Κράτους καί δή ὁ ἀντισυνταγματικός ἀποκλεισμός τοῦ Χριστεπωνύμου Πληρώματος (τοῦ Λαοῦ τοῦ Θεοῦ) ἀπό τήν Θεία Λατρεία, μέ ὅσα αὐτό συνεπάγεται, εἴθε τό συντομώτερο νά ἀναθεωρηθῇ καί νά ἀνακληθῇ. Ἀπό τόν περασμένο Μάϊο καί μέχρι τοῦ παρελθόντος Ὀκτωβρίου, πού οἱ συμπατριῶτες μας Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἐν Ἐκκλησίαις εὐλογοῦσαν καί ἐλάτρευαν τόν Κύριον καί Θεόν μας, κοινωνοῦντες τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων κατά ἑκατοντάδες καί χιλιάδες, δέν παρατηρήθηκε οὔτε ἕνα κροῦσμα ἀπό τήν συμμετοχή εἰς τήν Θείαν Λατρείαν καί τήν Θείαν Κοινωνίαν. Καί αὐτό θά ἔπρεπε νά ἔχῃ διδάξει τούς πάντας καί οἱ κυβερνῶντες νά σεβασθοῦν τήν Ἐκκλησία μας καί τήν μυστηριακή της ζωή.
Ὑπ’ αὐτό τό πρῖσμα εἶναι πάντοτε, καί ἰδιαιτέρως εἰς τάς κρισίμους αὐτάς ἡμέρας τοῦ καθολικοῦ lockdown, ἐπίκαιρον τό μήνυμα τῆς μετανοίας, πού μᾶς ἐξέπεμψε ἡ θεόπνευστη διδαχή τοῦ Ἁγίου Πατρός ἡμῶν Νεκταρίου, Ἐπισκόπου Πενταπόλεως, τήν ὁποία παραθέσαμε.
Καί ἐπί τούτοις, εὐχόμενος ἀπό καρδίας εὐλογημένην, εἰρηνικήν καί καλλίκαρπον τήν Ἁγίαν Τεσσαρακοστήν τῶν Χριστουγέννων μέ ἀληθινήν καί ἔμπρακτον μετάνοιαν, μέ ἀναθεώρησιν λόγων, λογισμῶν καί πράξεων καί ἐναρμόνισιν τῆς ζωῆς μας πρός τό Θεῖον θέλημα «τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλεσιν», διατελῶ,
Μετ’ εὐχῶν καί ἀγάπης
Ὁ Μητροπολίτης
†Ὁ Κυθήρων & Ἀντικυθήρων Σεραφείμ