Μητροπολίτης Δερκών Γρηγόριος: Μάρτυρας υπέρ Πίστεως και Πατρίδος

Στα μπουντρούμια του Μποσταντζή βρίσκονται φυλακισμένοι τέσσερεις Συνοδικοί Αρχιερείς με την κατηγορία για την συμμετοχή τους και την συμβολή τους στην Επανάσταση των Ελλήνων. Διατάσσεται από τον Σουλτάνο ο θάνατός τους. Ανάμεσά τους είναι και ο Μητροπολίτης Δερκών Γρηγόριος από την Ζουμπάτα της Αχαΐας (οικισμός στο Παναχαϊκό). Υπήρξε από τους αρχιερείς που έδρασε κατά των Οθωμανικών αρχών στον Μωριά όντας Μητροπολίτης Λακεδαιμονίας. Δεν ήταν λίγες οι φορές που οι Οθωμανοί ζήτησαν να εκδοθεί φιρμάνι για το κεφάλι. Ο πασάς της Τριπολιτσάς προσπάθησε να τον συλλάβει ωστόσο ο Γρηγόριος κατάφερε να διαφύγει στην Κωνσταντινούπολη.
Το 1801 εκλέγεται Μητροπολίτης Δέρκων, μητρόπολη με έδρα τους Δερκούς της Ανατολικής Θράκης.
 
3 Ιουνίου τους έτους 1821.
 
Οι μητροπολίτες, Δέρκων Γρηγόριος, Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, Ανδριανουπόλεως Δωροθέου και Τυρνόβου Ιωαννίκιου οδηγούνται στην αγχόνη. Μπροστά τους βρίσκεται η πύλη της Αθανασίας. Η πύλη των αιωνίων μαρτύρων του Ελληνικού Γένους.
Η αγχόνη του σεμνού Ιεράρχη στήνεται εμπρός της οικίας του στα πανέμορφα Θεραπειά της Βασιλεύουσας. Εκείνος ήρεμος και γαλήνιος προσεύχεται για τον Γένος του. Ευλογεί την θηλιά του και με περηφάνια η ψυχή του Ελευθερώθηκε.
 
Κείμενο: Μωραΐτες εν Χορώ