Μέ γνώση καί μελέτη μποροῦμε ἀποτελεσματικά, νά ἀντισταθοῦμε στή συστηματική ἀπό κάποιους, ἐπιχειρούμενη παραχάραξη τοῦ ἱστορικοῦ καί κοινωνικοῦ χαρακτήρα τοῦ Ἕλληνα, ἰδιαίτερα βλαπτική γιά τήν ἐλεύθερη ἐξέλιξη τῆς προσωπικότητάς του στόν σύγχρονο κόσμο, πού παραπαίει καί παρασύρει στήν πτώση του τούς μετέωρους καί ἀνερμάτιστους.
Σκιαγραφῶντας τήν ἑλληνική μας ἱστορική πορεία, ὅμως, μέ γνώση, θά προσεγγίζουμε, θά ἐκτιμοῦμε, θά κατανοοῦμε καί θά ἑρμηνεύουμε τίς νοοτροπίες, τίς συνήθειες, τίς ἀντιδράσεις. Μόνο ἔτσι, θά βροῦμε τόν χαμένο βηματισμό μας, γιά νά σταθοῦμε ὄρθιοι καί σήμερα, ὅπως πάντα.
Νά θυμόμαστε:
1. Τομή στό παγκόσμιο ἱστορικό γίγνεσθαι ἦταν ἡ συνάντηση τοῦ ἑλληνισμοῦ μέ τόν χριστιανισμό καί τοῦ ἑλληνισμοῦ στήν οἰκουμενική ἑλληνιστική ἐξάπλωση καί διαμόρφωσή του.
2. Ὁ Ἑλληνισμός στή συνάντησή του αὐτή, δέν ἀλλοτριώθηκε ἀλλά ὁλοκληρώθηκε. Ἀπό τόν μῦθο καί τόν ἀνθρώπινο λόγο, πέρασε στόν Θεῖο Λόγο καί ὑψώθηκε στήν ἀναζήτηση τῆς ἐν Χριστῷ τελείωσης.
3. Ἡ αὐθεντική αὐτή ἕνωση ἐκφράζεται καί διασώζεται στή διάρκεια τῶν αἰώνων ἀπό τά ἔργα τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας.
4. Ὁ Ἕλληνας πολίτης ἀπό τόν 3ο μ.χ. αἰ. γίνεται πολίτης τῆς Χριστιανικῆς Οἰκουμένης τοῦ Βυζαντίου, μέ κέντρο τήν Κωνσταντινούπολη, πραγματῶνοντας ἐκεῖ, τήν ἑλληνική του οἰκουμενική συνείδηση, τήν οἰκουμενικότητά του. Ἡ Πόλη γίνεται πρωτεύουσα τῆς ψυχῆς τοῦ Ἕλληνα καί γιά πάντα.
Ἀπό τόν 7-8 αἰώνα μ.Χ. ἡ Βυζαντινή αὐτοκρατορία γίνεται καθαρά ἑλληνική. Ἡ ἑλληνικότητα διασώθηκε στήν πατερική θεολογία μέ τή συνεχή σπουδή τῆς ἑλληνικής γλῶσσας καί τήν μελέτη ἑλληνικής φιλοσοφίας καί παιδείας καθώς καί μέ τή χρήση τῆς ἑλληνικής στήν καθημερινότητα.
«Τό ἀνθρωπολογικό πρότυπο τοῦ Γένους, τώρα, γίνεται ὁ ἅγιος, ὄχι ὁ σοφός ἤ ὁ «καλός κ’ ἀγαθός» τῆς ἀρχαίας ἐποχής».
Μέ τήν πτώση τῆς Πόλης, τό 1453, ὅπως γνωρίζουμε, οἱ συνέπειες, δυστυχῶς, ἦταν τεράστιες. Ὡστόσο, ὁ «Ρωμηός» στά ὄρια τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας, θά ἐπιβιώσει καί θά ὀργανωθεῖ γύρω ἀπό τόν Πατριάρχη του, τή μόνη ἀρχή, πού διατήρησε Προνόμια, ἔχοντας φυσικά καί ὑποχρεώσεις ἔναντι τοῦ κατακτητή. Κατόρθωσε, ἔτσι, νά διατηρήσει τήν πνευματική του θρησκευτική ὑπόσταση, συσπειρωμένος καί ἐργαζόμενος, μέ τό ὄραμα τῆς ἀνάστασής του.
Μέ τήν ἔξαρση τοῦ μουσουλμανικοῦ φανατισμοῦ, τόν 17ο αἰῶνα, τούς βίαιους ἐξισλαμισμοῦς, τό τραγικό παιδομάζωμα, οἱ συνέπειες ἦταν τραγικές. Παρ’ ὅλα αὐτά, ἡ πίστη τοῦ ἑλληνισμοῦ ἔτρεφε τό πνεῦμα τους. Δέν ἦταν ἡ λογική, ἀλλά ὁ ἡρωισμός τῆς συνείδησής του, πού τούς ὁδήγησε καί τούς γιγάντωσε στήν ἀπόφαση τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγῶνα. Οἱ κλέφτες, οἱ ἁρματωλοί, ἡ Ἐκκλησία, τό κρυφό σχολειό, οἱ Δάσκαλοι τοῦ Γένους, οἱ νεομάρτυρες, φώτιζαν τήν «ἀποσταμένη ἐλπίδα» τους, ὥσπου εἶδαν τό ἀνέσπερο φῶς τῆς ἀνάστασης τοῦ Γένους. Προσφέροντας, ὡς ἀκριβό τίμημα τά πάντα, ἀκόμη καί τή ζωή τους!
Θ.Π.