ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ ΜΕΛΕΤΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥΣ

21 Ιανουαρίου 2012 σε Χωρίς κατηγορία

ΟΙ ΠΟΜΑΚΟΙ ΜΕΛΕΤΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥΣ 

Ν. Θ. Κόκ­κα

Ἡ λε­ξι­κο­γρα­φι­κὴ ἔ­ρευ­να τοῦ Ρ. Γ. Κα­ρα­χό­τζα

Στὴν ἱ­στο­ρί­α τῆς κα­τα­γρα­φῆς τῆς γλώσ­σας τῶν Πο­μά­κων ξε­χω­ρι­στὴ εἶ­ναι ἡ θέ­ση τοῦ ἐκ­παι­δευ­τι­κοῦ καὶ λε­ξι­κο­γρά­φου Ριτ­βάν Κα­ρα­χό­τζα τοῦ Γι­ου­σοὺφ ἀ­πὸ τὸ χω­ριὸ Προ­σή­λιο τῆς πε­ρι­ο­χῆς Σμίν­θης. Χά­ρη στὶς ἄ­ο­κνες προ­σπά­θει­ες τοῦ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα ἡ γλῶσ­σα τῶν Πο­μά­κων ἀ­πέ­κτη­σε τὸ δι­κό της ἀλ­φά­βη­το, ἐ­νῶ πα­ρέ­με­νε προ­φο­ρι­κὴ μό­νο γλῶσ­σα ἐ­πὶ αἰ­ῶ­νες. Ἐ­πι­πλέ­ον, ὁ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα ἔ­θε­σε τὶς βά­σεις γιὰ τὴν ἐ­πι­στη­μο­νι­κὴ λε­ξι­κο­γρα­φι­κὴ κα­τα­γρα­φὴ τῆς πο­μα­κι­κῆς, ὅ­πως τὴν ὁ­μι­λοῦν οἱ Πο­μά­κοι στὰ πο­μα­κο­χώ­ρια τῆς Θρά­κης.

Ὁ Ριτ­βάν Κα­ρα­χό­τζα γεν­νή­θη­κε τὸ 1973 στὸ Προ­σή­λιο τοῦ Δή­μου Μύ­κης Ξάν­θης. Φοί­τη­σε πέν­τε χρό­νια στὸ ἱ­ε­ρο­σπου­δα­στή­ριο Ἐ­χί­νου καὶ τρἄρ­χι­σε ί­α χρό­νια στὴν Εἰ­δι­κὴ Παι­δα­γω­γι­κὴ Ἀ­κα­δη­μί­α Θεσ­σα­λο­νί­κης. Στὰ χρό­νια τῆς φοι­τη­τι­κῆς του ζω­ῆς στὴ Θεσ­σα­λο­νί­κη νὰ δη­μι­ουρ­γεῖ τὸ ἑλ­λη­νο-πο­μα­κι­κὸ λε­ξι­κό του.

Ἡ με­γά­λη εὐ­και­ρί­α ἔν­τυ­πης ἔκ­δο­σης τῶν λε­ξι­κο­γρα­φι­κῶν του ἐ­ρευ­νῶν τοῦ δό­θη­κε ὅ­ταν ὑ­πη­ρε­τοῦ­σε τὴ στρα­τι­ω­τι­κή του θη­τεί­α. Ἔ­τσι, τὸ 1996 ἐκ­δί­δε­ται τὸ ἔρ­γο τοῦ Πο­μα­κι­κὸ-Ἑλ­λη­νι­κὸ Λε­ξι­κὸ ἀ­πὸ τὸ Δ΄ Σῶ­μα Στρα­τοῦ. Ὁ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα συμ­με­τεῖ­χε ἐ­πί­σης μα­ζὶ μὲ τοὺς Παν. Πα­πα­δη­μη­τρί­ου, Π. Δη­μό­που­λο, Γ. Δου­λό­που­λο καὶ Μου­μὶν Ἀ­ϊν­τὶν στὴν ὁ­λο­κλή­ρω­ση τῆς Γραμ­μα­τι­κῆς Πο­μα­κι­κῆς Γλώσ­σας, ἡ ὁ­ποί­α ἐκ­δί­δε­ται τὴν ἴ­δια χρο­νιά. Τὸ 1997 μα­ζὶ μὲ τοὺς Ἰ. Κα­τσα­βέ­λη, Π. Πα­πα­δη­μη­τρί­ου, Π. Δη­μόπου­λο, καὶ Μου­μὶν Ἀ­ϊν­τὶν συγ­γρά­φουν τὸ Συν­τα­κτι­κὸ Πο­μα­κι­κῆς Γλώσ­σας.

Τὸ ἴ­διο χρό­νο ὁ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα ἐκ­δί­δει μα­ζὶ μὲ τὴ Δή­μη­τρα Κα­τά­κη, φι­λό­λο­γο τοῦ Γυ­μνα­σί­ου Σμίν­θης, τὴ συλ­λο­γὴ πο­μά­κι­κων πα­ρα­μυ­θι­ῶν μὲ τί­τλο: Ντάν­το ἰ μπάμ­πα κά­ζα­χο – 21 Πα­ρα­μύ­θια ἀ­πὸ τὴ Ρο­δό­πη, ἔκ­δο­ση: Γυ­μνά­σιο Σμίν­θης-Νο­μαρ­χί­α Ξάν­θης. Τὸ 1998 τὸ Δ΄ Σῶ­μα Στρα­τοῦ ἐκ­δί­δει τὸ Ἑλ­λη­νι­κὸ-Πο­μα­κι­κὸ Λε­ξι­κό, ἐ­πί­σης συλ­λο­γι­κὴ ἐρ­γα­σί­α μὲ κα­θο­ρι­στι­κῆς ση­μα­σί­ας τὴ συμ­με­το­χὴ τοῦ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα.

Γιὰ τὸ πρω­τό­τυ­πο λε­ξι­κο­γρα­φι­κό του ἔρ­γο βρα­βεύ­τη­κε ἀ­πὸ τὴν Ἀ­κα­δη­μί­α Ἀ­θη­νῶν σὲ πα­νη­γυ­ρι­κὴ συ­νε­δρί­α στὶς 21-3-1996, σὲ ἡ­λι­κί­α μό­λις 23 ἐ­τῶν. Αἰ­τί­α τῆς βρά­βευ­σής του ἦ­ταν ἡ σύν­τα­ξη τοῦ πρώ­του πο­μα­κι­κοῦ λε­ξι­κοῦ, ἐρ­γα­σί­α τὴν ὁ­ποί­α πραγ­μα­το­ποί­η­σε κα­τὰ τὴ διά­ρκεια τῆς στρα­τι­ω­τι­κῆς θη­τεί­ας του, μὲ τὴ βο­ή­θεια τοῦ Δ’ Σώ­μα­τος Στρα­τοῦ καὶ τὴν προ­σω­πι­κὴ ἐ­νί­σχυ­ση τοῦ τό­τε ἀρ­χη­γοῦ τοῦ Δ’ Σ.Σ. ἀν­τι­στρά­τη­γου Μα­νού­σου Πα­ρα­γι­ου­δά­κη, ὁ ὁ­ποῖ­ος ἀρ­νή­θη­κε νὰ δο­θεῖ σὲ αὐ­τὸν τὸ βρα­βεῖ­ο τῆς Ἀ­κα­δη­μί­ας καὶ θέ­λη­σε νὰ δο­θεῖ στὸ Δ’ Σ.Σ. Τὸ λε­ξι­κὸ τῆς πο­μα­κι­κῆς γλώσ­σας, ποὺ κυ­κλο­φο­ρεῖ ὁ­λο­κλη­ρω­μέ­νο τὸ κα­λο­καί­ρι τοῦ 1996, ἀ­πο­τε­λεῖ τὴν πρώ­τη κα­τα­γρα­φή της, καὶ μά­λι­στα ἀ­πὸ τὴν πο­μα­κι­κὴ στὴν ἑλ­λη­νι­κὴ καὶ ἀ­πὸ τὴν ἑλ­λη­νι­κὴ στὴν πο­μα­κι­κή. Γιὰ τὴ συγ­γρα­φὴ τοῦ λε­ξι­κοῦ τῆς τε­λευ­ταί­ας, ἴ­σως, ἄ­γρα­φης γλώσ­σας στὴν Εὐ­ρώ­πη χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν ἑλ­λη­νι­κοὶ χα­ρα­κτῆ­ρες κα­τάλ­λη­λα συν­τε­θει­μέ­νοι, ὥ­στε νὰ ἀ­πο­δί­δουν τοὺς φθόγ­γους τῆς πο­μα­κι­κῆς.

Σὲ συ­νέν­τευ­ξή του στὴν “Ἀ­πο­γευ­μα­τι­νή τῆς Κυ­ρια­κῆς”, στὶς 17 Μαρ­τί­ου, ὁ συν­τά­κτης τοῦ λε­ξι­κοῦ δή­λω­σε ἐ­ξη­γών­τας τὸ σκο­πὸ τῆς ἐ­πί­πο­νης ἐρ­γα­σί­ας του: “Γιὰ νὰ βο­η­θή­σω τὸ λα­ό μου. Γιὰ νὰ μπο­ρέ­σου­με νὰ ἀ­πο­κτή­σου­με καὶ γραμ­μέ­νη τὴ δι­κή μας γλῶσ­σα, αὐ­τὴ ποὺ μι­λᾶ­με. Ν᾿ ἀ­πο­κτή­σου­με γρα­πτὸ λό­γο, νὰ κα­τα­γρά­ψου­με τὰ ἤ­θη καὶ τὰ ἔ­θι­μά μας. Ὁ κύ­ριος σκο­πός μου εἶ­ναι νὰ δι­δά­σκε­ται ἡ πο­μα­κι­κὴ γλῶσ­σα στὰ σχο­λεῖ­α μας. Αὐ­τὸ εἶ­ναι τό με­γά­λο μου ὄ­νει­ρο, ποὺ εὔ­χο­μαι νὰ γί­νει πραγ­μα­τι­κό­τη­τα”.

Με­τὰ ἀ­πὸ τὶς πρῶ­τες ἐ­κεῖ­νες ἐκ­δό­σεις, ἀ­κο­λού­θη­σαν χρό­νια σκλη­ρῆς δου­λειᾶς, κα­τὰ τὰ ὁ­ποῖ­α ὁ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα βελ­τί­ω­νε συ­νε­χῶς τὸ Λε­ξι­κό του, προ­σθέ­τον­τας νέ­α λήμ­μα­τα, κα­τα­γρά­φον­τας τὶς δι­α­φο­ρὲς δι­α­λέ­κτων ἀ­πὸ χω­ριὸ σὲ χω­ριὸ καὶ πα­ρέ­χον­τας χρή­σι­μες γλωσ­σο­λο­γι­κὲς πα­ρα­τη­ρή­σεις.

Τὸ 2001, ὁ Ρ. Κα­ρα­χό­τζα δη­μι­ουρ­γεῖ τὸν ἰ­στό­το­πο Pomlex.com. Στα­δια­κὰ τὸν ἐμ­πλου­τί­ζει μὲ προ­σω­πι­κοὺς προ­βλη­μα­τι­σμούς, δη­μο­σκο­πή­σεις ἀλ­λὰ καὶ αὐ­θεν­τι­κὸ λα­ο­γρα­φι­κὸ ὑ­λι­κό: πο­μά­κι­κα πα­ρα­μύ­θια καὶ τρα­γού­δια ποὺ ὁ ἴ­διος εἶ­χε κα­τα­γρά­ψει. Με­τὰ ἀ­πὸ με­ρι­κὰ χρό­νια ἀ­πο­φα­σί­ζει νὰ ἀ­να­στεί­λει τὴν ἠ­λε­κτρο­νι­κὴ ἔκ­δο­ση τοῦ Λε­ξι­κοῦ καὶ νὰ ἀ­φο­σι­ω­θεῖ στὴν τε­λει­ο­ποί­η­ση τῆς ἔν­τυ­πης μορ­φῆς τοῦ Λε­ξι­κοῦ.

Γιὰ τὸ Ρ. Γ. Κα­ρα­χό­τζα ἡ κα­τα­γρα­φὴ τῆς μη­τρι­κῆς του γλώσ­σας ἀ­πο­τε­λεῖ ἔρ­γο ζω­ῆς. Ἔ­χον­τας ἀ­φι­ε­ρώ­σει ἀ­τέ­λει­ω­τα ξε­νύ­χτια προ­σπα­θών­τας νὰ ἀ­πο­δελ­τι­ώ­σει τὸ πλού­σιο γλωσ­σο­λο­γι­κό του ὑ­λι­κό, ἀ­να­ζη­τεῖ πλέ­ον τρό­πο νὰ προ­χω­ρή­σει στὴ βελ­τι­ω­μέ­νη καὶ ἐ­παυ­ξη­μέ­νη ἐ­πα­νέκ­δο­ση τοῦ Πο­μα­κο-ἑλ­λη­νι­κοῦ λε­ξι­κοῦ. Τοῦ εὐ­χό­μα­στε κα­λὴ ἐ­πι­τυ­χί­α.

Ἀ­πό ΜΑΛΚΙΔΗΣ