Ο άνθρωπος που έχει υποδουλωθεί στην αμαρτία και κυριευτεί από αυτήν, από την εμπειρική επίγνωση όμως από την ίδια της την φύση της προσωπικότητά του ακολουθεί τον πόθο της θεοειδούς ουσίας της ψυχής του. Ο άνθρωπος μπορεί να φύγει από τη σφαίρα της αμαρτίας και να οδηγηθεί στη σφαίρα της αόρατης Θείας πραγματικότητας, στη σφαίρα της πίστεως και στη σφαίρα της χάριτος, στην ηθική τριάδα. Επιτυγχάνεται αυτό γιατί η συνείδηση που κατέχεται από την αμαρτία και την έχει κυριεύσει και υποδουλώσει, αυτή λοιπόν η συνείδηση που είναι η επίγνωση ότι ο άνθρωπος είναι ανίκανος να σωθεί μόνος του, να αναστήσει τον εαυτό του.
Για την πίστη λέει ο Άγιος: «Πίστεως δε υπόστασης, πνεύματος πτωχεία και η προς τον Θεό άμετρος αγάπη» Ματθ. 5,3. Η βασιλική οδός που εισάγει στην ουράνια Βασιλεία.
Ο άγιος Πατέρας τονίζει ότι η πτωχεία του πνεύματος ενώνει μέσα της την έντονη αίσθηση και την ισχυρή επίγνωση του τραυματισμού από την αμαρτία. Η ψυχή που έχει επίγνωση των τραυμάτων της και επιζητεί την λύτρωση όχι από τα αγαθά της γης αλλά επιζητεί την λύτρωση και την θεραπεία από τον μόνο καλό γιατρό, τον Θεό. Με την πίστη καταλαβαίνει ο άνθρωπος το σκοτάδι στο οποίο βρίσκεται, τα πάθη του. Η πίστη λοιπόν είναι οφθαλμός, η ψυχή βλέπει λοιπόν την πτωχεία της γιατί είναι «γυμνή και έρημος από κοινωνίας πνεύματος». Είναι απαραίτητη λοιπόν η αίσθηση της πτωχείας του πνεύματος και επισημαίνει ο Άγιος «βιάζεσθαι χρὴ ἕκαστον ἑαυτὸν εἰς τὴν αἴτησιν τοῦ Κυρίου, ἵνα καταξιωθῇ λαβεῖν καὶ εὑρεῖν τὸν ἐπουράνιον τοῦ Πνεύματος θησαυρόν»
Ο άνθρωπος πρέπει λοιπόν να πλημυρίσει από το Άγιο Πνεύμα, να αποτάξει τον κόσμο και να μην ασχολείται ο νους με τα πρόσκαιρα και τα του κόσμου. Ο άνθρωπος πρέπει να αφοσιωθεί και να είναι όλος του ο εαυτός στους λόγους και στις εντολές του Κυρίου, να παραδώσει τον εαυτό του στον Κύριο, να αρνηθεί λοιπόν τον κόσμο αυτό, πρώτα να αρνηθεί τον εαυτό του. Η διπλή αυτή άρνηση είναι αρχή του να πιστεύεις: «Πεποιθέναι επί Κυρίων και μη εφ’ εαυτού» (Ματθ. 16,24).
Πόσο επίκαιρος και διαχρονικός είναι ο Άγιος; Σε αυτή την εποχή που ζούμε, την εποχή της αθεΐας και του καταναλωτισμού που το ψεύτικο και το πρόσκαιρο έχει καταλάβει την ματιά, την ψυχή και τη ζωή μας. Στην μέρες μας έχει απομακρυνθεί ο άνθρωπος από τον Χριστό, τις εντολές του και έχει αντικαταστήσει όλα τα ανωτέρω με την τεχνολογία. Πόσο προσκολλημένος είναι ο άνθρωπος με όλα τα σύγχρονα μέσα και δήθεν επικοινωνεί με τον αδερφό του ενώ στην πραγματικότητα ούτε αγάπη έχει στο Θεό ούτε στον πλησίον. Στις μέρες μας ο άνθρωπος είναι μόνος όσο ποτέ άλλοτε. Καλύπτει βέβαια την περιέργειά του αλλά η αδιαφορία, ο ναρκισσισμός και η αδιαντροπιά είναι στο έπακρο. Νομίζει πως ζει ενώ στην πραγματικότητα δεν γνωρίζει την αλήθεια που είναι ο Θεός. Όλο και βαθύτερα εισέρχεται στο σκοτάδι μεγεθύνοντας τα πάθη του κι όλο και πιο μόνος χωρίς αγάπη και χωρίς συντροφικότητα.
Ξενίζει η γλώσσα του μακαρίου. Ο όφις, ο σατανάς, η αμαρτία είναι η «ετέρα ψυχή μετά της ψυχής» του ανθρώπου, η άλλη ψυχή παραγκώνισε, σκότισε και αντικατέστησε τη Θεοειδή ψυχή του ανθρώπου. Ο άνθρωπος πρέπει να αρνηθεί τον παλιό εαυτό του και να μισεί την εαυτού ψυχήν. «Πας όσης ουκ αρνείται εαυτόν και ου μισεί εαυτού ψυχήν, ουκ έστι μου μαθητής (Λουκ. 14,26). Η αμαρτία έχει συνυφανθεί με την ψυχή και το να αγαπά κάποιος τέτοια ψυχή αγαπά την αμαρτία. «Ο αγαπών την ψυχήν αυτού απολέσει αυτήν» (Ιωαν 12,25). Να κάνει πόλεμο κάποιος εναντίον της αμαρτίας του Σατανά, να μάχεται εναντίον των κακών επιθυμιών και να οργίζεται και να επιπλήξει αυτές και να μισήσει τον εαυτό του και να αρνηθεί την ψυχή του για αυτές τις επιθυμίες πρέπει να αγαπά μόνο τον Θεό και να μισούμε τον εαυτό μας και την αμαρτωλή ψυχή μας. Με την πίστη νικάμε τον εγωισμό μας, απελευθερωνόμαστε από τον εγωκεντρισμό μας κι από την πονηρή κατάσταση πηγαίνουμε στην αγαθή κατάσταση με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.