Ο καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών Κων/νος Γρίβας μίλησε στην εκπομπή “Ο ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ” (13-02-2025) για τις διεθνείς σχέσεις, ιδιαίτερα τη συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία, τη δυναμική της παγκόσμιας ισχύος και τις γεωπολιτικές στρατηγικές.
Η διεθνής πολιτική σκηνή βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, με την Ουκρανία να αποτελεί το κεντρικό σημείο αντιπαράθεσης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης. Ο πόλεμος, που έχει διαμορφώσει μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα, φαίνεται δύσκολο να τερματιστεί σύντομα, καθώς αποκτά τη δική του δυναμική, όπως συνέβη με ιστορικές συγκρούσεις όπως ο Πόλεμος της Κορέας.
Παράλληλα, η επιρροή άλλων παγκόσμιων δυνάμεων, όπως η Κίνα, και η εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ προσθέτουν νέα επίπεδα πολυπλοκότητας. Όπως είπε ο κ. Γρίβας από την αρχή της σύγκρουσης, η Ρωσία έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί την κατάσταση στην Ουκρανία κρίσιμη για τη στρατηγική της ασφάλεια. Αυτό καθιστά την ειρηνευτική διαδικασία εξαιρετικά δύσκολη, καθώς η Μόσχα αντιμετωπίζει την ουκρανική κρίση ως υπαρξιακή απειλή. Η δυτική πολιτική, ιδιαίτερα η στάση ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Εσθονία, θεωρείται από τη ρωσική πλευρά αδιάλλακτη και πολλές φορές παράλογη.
Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, η πολιτική των Ευρωπαίων ηγετών δεν βασίζεται σε ρεαλιστική ανάγνωση της κατάστασης, αλλά σε συναισθηματικές και ιδεολογικές θέσεις που δυσκολεύουν τις διαπραγματεύσεις. Για τον ρόλο της Κίνας ο κ. Γρίβας είπε ότι αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο εξωτερικό παράγοντα στη σύγκρουση. Αν και η χώρα έχει στηρίξει τη Ρωσία σε αρκετά επίπεδα, δεν φαίνεται να επιθυμεί μια παρατεταμένη σύγκρουση, καθώς αυτό αντιβαίνει στα οικονομικά της συμφέροντα.
Η υψηλή στρατηγική της Κίνας εστιάζει στην οικονομική ανάπτυξη και την τεχνολογική πρωτοπορία, γεγονός που σημαίνει ότι επιθυμεί μια περίοδο σχετικής ηρεμίας, παρά μια κλιμάκωση των συγκρούσεων. Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν το Πεκίνο θα χρησιμοποιήσει την επιρροή του για να πιέσει τη Ρωσία προς μια πιο διαλλακτική στάση ή αν θα παραμείνει θεατής.
Ο κ. Γρίβας επεσήμανε ότι καθώς η αντιπαλότητα μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων συνεχίζεται, νέες περιοχές ανταγωνισμού αρχίζουν να διαμορφώνονται. Ο Αρκτικός Κύκλος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά στρατηγικά σημεία, με τη Ρωσία να διατηρεί ισχυρή παρουσία και να μην προτίθεται να δεχθεί παρεμβάσεις από άλλες δυνάμεις. Παράλληλα, το διάστημα φαίνεται να γίνεται το επόμενο μεγάλο πεδίο αντιπαράθεσης.
Οι μεγάλες δυνάμεις προετοιμάζονται για μια νέα εποχή γεωπολιτικών συγκρούσεων εκτός των παραδοσιακών συνόρων της Γης, κάτι που αναμένεται να διαμορφώσει μια νέα στρατηγική πραγματικότητα. Για την επιρροή των ΗΠΑ και τον παράγοντα Τραμπ ο κ. Γρίβας υποστήριξε ότι η εσωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στις διεθνείς εξελίξεις.
Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να επιδιώκει την αλλαγή της πολιτικής δομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Παρόλα αυτά, η ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ (FED) θεωρείται από πολλούς ως η μόνη πραγματική δύναμη που μπορεί να ανατρέψει τα σχέδια του Τραμπ, επιβεβαιώνοντας ότι ο οικονομικός παράγοντας παραμένει κεντρικός στις παγκόσμιες εξελίξεις.
Ο κ. Γρίβας τόνισε ότι ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα στην ανάλυση της διεθνούς πολιτικής είναι η πεποίθηση ότι τα πάντα ελέγχονται από συγκεκριμένες προσωπικότητες ή κυβερνήσεις. Στην πραγματικότητα, όπως έχει δείξει και η ιστορία, οι αποφάσεις των ηγετών επηρεάζονται από ευρύτερες συστημικές δομές που συχνά οδηγούν σε ανεξέλεγκτες εξελίξεις.