Γράφει ο Νικόλαος Παναγιωτόπουλος, Καρδιολόγος
Σε μια από τις πολλές συζητήσεις που στήνονται στις μέρες μας εκ του προχείρου και αφορούν το θέμα των νέων ταυτοτήτων, σε πολύ μεγάλο ραδιοφωνικό σταθμό, άκουσα τον παρουσιαστή να υπεραμύνεται της συμπερίληψης του ιατρικού ιστορικού στις ηλεκτρονικές πληροφορίες των ταυτοτήτων αυτών. Το επιχείρημα είναι ότι είναι πολύ σημαντικό σε περίπτωση ατυχήματος να μπορεί κάποιος αμέσως μέσω του ιατρικού ιστορικού να κατανοήσει τα προβλήματα και να βοηθήσει τον πάσχοντα. Και βέβαια αυτή την άποψη δε θα τη σχολίαζα αν δεν έβρισκε σύμφωνους πολλούς συνανθρώπους μας που δεν έχουν και μεγάλη γνώση του θέματος.
Θα ήθελα λοιπόν να μοιραστούμε κάποιες σκέψεις από την προσωπική μου πείρα 35 περίπου ετών άσκησης της ιατρικής. Κατ’ αρχήν το ιατρικό μας ιστορικό θεωρητικά περιλαμβάνει προσωπικά δεδομένα και μάλιστα άκρως απόρρητα. Γιατί: Διότι μπορεί να καθορίσουν τη συμπεριφορά των άλλων και μάλιστα εντελώς αβασάνιστα, απέναντί μας. Γι’ αυτό ο νόμος ορίζει ότι κάποιος ο οποίος πάσχει από AIDS όχι μόνο δεν είναι υποχρεωμένος να το πει πριν μια χειρουργική επέμβαση, αλλά ούτε δικαιολογείται και το νοσοκομείο να τον ελέγξει. Ο χειρουργός επομένως που κινδυνεύει άμεσα να τρυπηθεί στην επέμβαση, δεν μπορεί να ξέρει αν ο ασθενής του έχει AIDS.
Πριν από λίγες ημέρες η κόρη ενός ασθενή μου που παρουσίασε υψηλό πυρετό με παρακάλεσε να του γράψω κάποιες εξετάσεις κι εγώ άυλα του έγραψα μια γενική αίματος και ούρων και μια καλλιέργεια ούρων. Όταν πήρα κατόπιν δικής τους προτροπής το διαγνωστικό κέντρο και δήλωσα την ιδιότητά μου δεν ήθελαν να μου πουν τα αποτελέσματα γιατί αυτό αντέκειτο στα προσωπικά δεδομένα.
Τα προσωπικά λοιπόν δεδομένα που αφορούν τον ιατρικό μας φάκελο είναι σωστό να μην δημοσιοποιούνται γιατί αυτό μπορεί να βλάψει τη ζωή μας και να θίξει την προσωπικότητά μας. Βέβαια το μεγάλο πείραμα δημοσιοποίησης των προσωπικών ιατρικών μας δεδομένων έγινε την εποχή του κορονοϊού. Πιστοποιητικά νόσησης και πιστοποιητικά εμβολιασμού επιδεικνύονταν σε κάθε ζήτηση, από το παιδί του σούπερ μάρκετ μέχρι τον μπράβο του νυχτερινού κέντρου. Υπηρεσίες, εκκλησίες, σχολεία και κάθε είδους μαγαζιά απαιτούσαν να έχουν λεπτομερή γνώση του ιατρικού ιστορικού μας που αφορούσε τον κορονοϊό. Ο ιατρικός σύλλογος μάλιστα απαιτούσε από τα μέλη του να αναρτήσουν στην είσοδο, σε κοινή θέα τη βεβαίωση ότι ο ιατρός είχε νοσήσει ή εμβολιαστεί επί ποινή κλεισίματος του ιατρείου. Και παρά τις φωνές λίγων και γραφικών -στους οποίους συμπεριλαμβανόμουν και εγώ- οι άνθρωποι με ικανοποίηση έδειχναν τα πιστοποιητικά τους που θα τους επέτρεπαν να κάνουν αυτά που οι «άλλοι» δε μπορούσαν.
Αυτή λοιπόν κατά τη γνώμη μου ήταν μια πρόβα που ήταν απολύτως επιτυχής για τους σχεδιαστές της. Από εδώ και πέρα όλα είναι δυνατά. Θα μπορεί ο κάθε αναγνώστης του ψηφιακού μας ιστορικού είτε αστυνομικός είτε χάκερ να γνωρίζει τα πάντα για τη ζωή μας. Κάτι βέβαια, για να μην κοροϊδευόμαστε, μπορεί να το κάνει και τώρα μέσω του συστήματος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Κάποιος που είναι διαπιστευμένος -ιατρός ή φαρμακοποιός- ή όποιος έχει τους κωδικούς εισόδου, μπορεί απαντώντας θετικά στην ερώτηση που του υποβάλει το σύστημα αν είναι ενήμερος ο ενδιαφερόμενος του οποίου το ΑΜΚΑ έχουμε, να δει όχι μόνο όλα τα φάρμακα που έχει πάρει τα τελευταία χρόνια αλλά και τις διαγνώσεις και τους ιατρούς που έχουν συνταγογραφήσει και τις εξετάσεις που έχει κάνει. Ο ασθενής ποτέ δε θα το μάθει.
Έτσι ο πεθερός που ανησυχεί θα μάθει αν έχει προβλήματα υγείας ο μέλλων γαμπρός του, η ασφαλιστική εταιρεία θα δει τους παράγοντες και τα φάρμακα του υποψήφιου προς ασφάλιση , η επιχείρηση θα ξέρει αν θα πρέπει να προσλάβει τον υποψήφιο εργαζόμενο κλπ. Και όλα αυτά βέβαια κατά τη κρίση τους και στα κρυφά, γιατί σίγουρα τα σοβαρά προβλήματα θα τα αναφέρει ο ασθενής εκεί που θεωρεί ότι πρέπει με τη θέλησή του.
Κατόπιν πιέσεων και για να «έχουμε κάτι σπίτι αν ανεβάσει πίεση» έγραψα το 2014 ένα απλό αντιυπερτασικό στο σύζυγο μιας συνεργάτιδάς μου. Ο άνθρωπος δεν ήταν υπερτασικός και δεν πήρε ποτέ το φάρμακο. Στη συνέχεια ασφαλίστηκε σε μια μεγάλη ιδιωτική ασφάλεια και μετά από 5 χρόνια νοσηλεύθηκε σε ιδιωτικό νοσοκομείο. Όταν πήγε να αποζημιωθεί και ενώ πλήρωνε κανονικά τα ασφάλιστρα, η εταιρεία αρνήθηκε να το κάνει γιατί ανατρέχοντας στο ιστορικό του βρήκε αυτή τη συνταγή και του ζήτησε επασφάλιστρο γιατί δεν είχε δηλώσει ότι ήταν υπερτασικός. Και αυτό το έκανε νόμιμα γιατί στα ψιλά γράμματα, ο ασφαλισμένος, επέτρεπε στην εταιρεία να ψάξει το ιατρικό του ιστορικό στο ηλεκτρονικό σύστημα.
Ένα ζευγάρι ετοιμαζόταν να παντρευτεί όταν ο υποψήφιος σύζυγος μέσω κάποιου γνωστού που εργαζόταν σε νοσοκομείο έψαξε τον ιατρικό φάκελο και βρήκε ότι η υγιέστατη μέλλουσα σύζυγος έπαιρνε αντιεπιληπτική αγωγή για κάποιο -μοναδικό- επεισόδιο που είχε κάνει στα παιδικά της χρόνια. Οι εξηγήσεις δεν έπεισαν και ο γάμος δεν έγινε. Μια εταιρεία ανατρέχοντας παρανόμως στα προσωπικά ιατρικά δεδομένα του υποψηφίου εργαζόμενου είδε ότι έπασχε από υπέρταση και υπερχοληστερολαιμία. Θεώρησε ότι κινδύνευε να πάθει κάποιο καρδιαγγειακό νόσημα που θα τον έκανε μη αποδοτικό για την επιχείρηση και δεν τον προσέλαβε.
Το ιατρικό ιστορικό είναι αυστηρά προσωπικό και δε θα πρέπει να βρίσκεται πουθενά παρά μόνο στα χέρια του ενδιαφερόμενου. Αν υπάρχει σε κάποιο σημείο θα πρέπει να είναι προσβάσιμο όπως και ο τραπεζικός λογαριασμός μόνο στον ίδιο και να καλύπτεται από κωδικούς ασφαλείας. Μόνο ο ίδιος να μπορεί να το ανακοινώνει. Επομένως καμία ταυτότητα και κανένα δημόσιο αρχείο δεν θα πρέπει να βρίσκεται στα χέρια τρίτων που θα έχουν πρόσβαση και θα το ανοίγουν. Και ακόμη και αν τώρα μας καθησυχάζουν ότι στο τσιπάκι της ταυτότητας δε θα αναφέρεται παρά μόνο η ομάδα αίματος προαιρετικά κανείς δεν μπορεί να μας διαβεβαιώσει ότι δε θα προστεθεί στο μέλλον και μάλιστα χωρίς αν μπορούμε εμείς να δούμε τι περιλαμβάνει. Μπορεί επιπολαία να εκχωρήσαμε τα προσωπικά μας δεδομένα την περίοδο του κορονοϊού. Μήπως όμως πρέπει τώρα που τα πράγματα είναι πιο καθαρά να το ξανασκεφτούμε;
Σεπ 23