Ηλία Σταμπολιάδη
Δρ. Μηχανικού Μεταλλείων και Μεταλλουργού
Καθηγητή Εμπλουτισμού Μεταλλευμάτων
Πολυτεχνείου Κρήτης
Σήμερα γίνεται πολύς λόγος για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου. Ο ορυκτός πλούτος είναι πλούτος που προέρχεται από την εκμετάλλευση κοιτασμάτων με οικονομική αξία. Tα κοιτάσματα αυτά, είτε πρόκειται για μεταλλικά ή βιομηχανικά ορυκτά, νερό, ή υδρογονάνθρακες, δημιουργήθηκαν πριν από εκατομμύρια χρόνια και πρέπει να ανήκουν στο δημόσιο. Δυστυχώς ο μεταλλευτικός κώδικας είναι κατασκεύασμα διαφόρων αντιλήψεων και τροποποιήσεων που δεν κατοχυρώνουν πλήρως την ιδιοκτησιακή δικαιοδοσία του δημοσίου και σήμερα παρουσιάζονται ιδιώτες που διεκδικούν δικαιώματα ιδιοκτησίας ενώ εκείνο που θα μπορούσαν να διεκδικήσουν νόμιμα είναι μόνο το δικαίωμα παραχώρησης της εκμετάλλευσης.
Το δημόσιο ως ιδιοκτήτης πρέπει να απαιτεί από αυτόν στον οποίο έχει παραχωρήσει το δικαίωμα της εκμετάλλευσης ενός ορυκτού πόρου να πληρώνει ένα ποσοστό της εμπεριεχομένης χρηματιστηριακής αξίας ως αντιπαροχή, να τηρεί τους περιβαλλοντικούς όρους που είναι αναγκαίοι και να πληρώνει τους φόρους επί των κερδών που πληρώνουν όλες οι επιχειρήσεις.
Το ερώτημα που πρέπει να απαντήσει ο καθένας είναι εάν σε ανάλογη περίπτωση ιδιοκτησίας ενός οικοπέδου (όχι τυχόν κοιτασμάτων κάτω από την επιφάνεια που ανήκουν στο κράτος) θα παραχωρούσε το δικαίωμα σε έναν εργολάβο να κτίσει πολυκατοικία χωρίς να του δώσει μερικά διαμερίσματα αντιπαροχή με μόνη τη δέσμευση ότι θα τον προσλάβει ως εργάτη για όσο διάστημα διαρκεί η ανέγερση της οικοδομής, η αξία της οποίας μεταβιβάζεται στον εργολάβο; Η αντιπαροχή αυτή δεν θα ήταν ανάλογη της αξίας του οικοπέδου που θα μπορούσε να ευρίσκεται στο κέντρο μίας πόλης ή σε μία υποβαθμισμένη συνοικία της; Ο εργολάβος δεν θα είχε την υποχρέωση να τηρήσει τους κανόνες δόμησης και να πληρώσει τον φόρο για τα κέρδη που θα αποκομίσει από την πώληση των διαμερισμάτων που του απέμειναν μετά την αντιπαροχή προς τον οικοπεδούχο;
Εάν απαντήσουμε με ειλικρίνεια στο ερώτημα αυτό νομίζω ότι δεν θα υπάρχει πρόβλημα διότι όλοι θα είναι ευχαριστημένοι και ας μην ξεχνάμε ότι με τον τρόπο αυτό έχουν κτιστεί όλες οι σύγχρονε πόλεις. Σε περίπτωση που η μεταλλευτική επιχείρηση δεν είναι βιώσιμη υπό αυτούς τους όρους τότε δεν ομιλούμε για ορυκτό πλούτο αλλά για γεωλογικά πετρώματα, όπως δεν κτίζουμε πολυκατοικίες σε περιοχές όπου τα διαμερίσματα δεν έχουν εμπορική αξία.
Η προσωπική μου άποψη είναι ότι σήμερα υπάρχει η τεχνογνωσία για την τήρηση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών όρων και ότι η κακοπροαίρετη ή ακόμη και καλοπροαίρετη πολιτική τους εκμετάλλευση σαν πρόσχημα εν αμαρτίες δεν λύνει το πρόβλημα που όλοι αποφεύγουν να διατυπώσουν και αυτό είναι η δίκαιη μοιρασιά του ορυκτού πλούτου, εφόσον υπάρχει.