Συνέντευξη – φωτιὰ παραχώρησε στὴ «δημοκρατία» καὶ στὸν Δημήτρη Ριζούλη, ὁ Μητροπολίτης Κερκύρας κ. Νεκτάριος, τὸ πρόσωπο τῶν ἡμερῶν, ἔπειτα ἀπὸ τὴ σύλληψή του. Ὁ Σεβασμιώτατος ἀφήνει σοβαρὲς αἰχμὲς γιὰ σημαίνοντα πρόσωπα τῆς Ἐκκλησίας ποὺ «δὲν μποροῦν νὰ σταθοῦν γιατί ἔχασαν τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν πιστῶν», καταγγέλλει «φαινόμενα ρουφιανιᾶς», ὑποστηρίζει ὅτι ὁ λαὸς «ὑφίσταται ἕνα ἄνευ προηγουμένου bullying γιατί θέλει νὰ κοινωνᾶ, ἢ νὰ ἀνάβει ἕνα κερὶ» καὶ σημειώνει ἀπευθυνόμενος στὴν κυβέρνηση ὅτι «ἡ ἀστυνομοκρατία μᾶς κάνει νὰ αἰσθανόμαστε ἐν διωγμῶ».
Σεβασμιώτατε, σᾶς ἔμεινε πικρία μετὰ τὰ γεγονότα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας; Ὡς πρὸς τὴν κινητοποίηση τῶν ἁρμοδίων ἀρχῶν, τὶς δηλώσεις κυβερνητικῶν στελεχῶν καὶ τὴν κάλυψη τῶν γεγονότων ἀπὸ τὰ μέσα ἐνημέρωσης;
Χριστὸς Ἀνέστη! Νὰ χαιρετίσω κατ’ ἀρχὴν μὲ τὸν ἀναστάσιμο χαιρετισμὸ καὶ ἐσᾶς καὶ τοὺς ἀναγνῶστες τῆς ἐφημερίδας τόσο τῆς ἐντύπου μορφῆς ὅσο καὶ τοῦ Διαδικτύου. Κατὰ ἄνθρωπον, ναί, ὑπάρχει πικρία. Κατανοήσαμε καὶ κατανοοῦμε ὡς… Ἐκκλησία τὴν ἀνάγκη γιὰ ἀπουσία τοῦ λαοῦ μας ἀπὸ τὶς ἱερὲς ἀκολουθίες. Σεβαστήκαμε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τὰ μέτρα τῆς πολιτείας καὶ συμβάλαμε στὸ μερίδιο ποὺ μᾶς ἀναλογεῖ στὴν στήριξή τους.
Δὲν διαπιστώσαμε ὅμως ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς πολιτείας καμία κατανόηση στὴν ἀνάγκη τῶν ἀνθρώπων νὰ αἰσθανθοῦν ὅτι ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ ναός, εἶναι ἀκόμη καὶ αὐτὸ ποὺ ἀρχικὰ ὀνομάστηκε ἀτομικὴ προσευχή. Νὰ γίνει σεβαστὴ ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς κυβερνήσεως ἡ ἀνάγκη τῶν πιστῶν νὰ κοινωνήσουν, ἔστω καὶ κατ’ οἰκονομίαν ἐκτός της θείας λειτουργίας.
Νὰ προσκυνήσουν τὸν Ἐσταυρωμένο καὶ τὸν Ἐπιτάφιο. Ἀκόμη καὶ νὰ λάβουν τόσο τὸ ἅγιο φῶς ἐκ τοῦ Παναγίου Τάφου, ὅσο καὶ τὸ ἀναστάσιμο φῶς ἐκ τῆς κανδήλας τῆς Ἁγίας Τραπέζης τῶν ναῶν μας. Νὰ ἐπισημάνω καὶ τὴν στάση τῆς κυβερνήσεως ἔναντί του τόπου ὅπου διακονῶ, τῆς Κέρκυρας. Κανένας σεβασμὸς στὰ ἰδιαίτερα ἔθιμα τοῦ λαοῦ μας, στὸν σύνδεσμό του μὲ τὸν Ἅγιο Σπυρίδωνα.
Προσπαθήσαμε νὰ τελέσουμε τὴν λιτανεία τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, ἡ ὁποία εἶναι ἀνεξάρτητή της θείας λειτουργίας καὶ τοῦ προγράμματος ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Καὶ ὁδηγηθήκαμε στὸν Εἰσαγγελέα ὡσὰν νὰ τελέσαμε ἔγκλημα.
Διασυρθήκαμε ἀπὸ μεγάλη μερίδα τῶν ΜΜΕ, γιατί θελήσαμε νὰ κρατήσουμε ζωντανὴ τὴν παράδοση τοῦ νησιοῦ μας τὴν εὐλάβεια τοῦ λαοῦ μας στὸν Ἅγιο Σπυρίδωνα καὶ μάλιστα μὲ τὴν τέλεση ἐντός του ναοῦ, κεκλεισμένων τῶν θυρῶν, μίας λιτανείας σὲ ἀνάμνηση διασώσεως τοῦ νησιοῦ μας ἀπὸ τὴν πανώλη, λοιμώδη ἀσθένεια, ἀντίστοιχη μὲ τὸν σημερινὸ κορωνοϊό.
Καὶ βέβαια, ἐνορχηστρωτὴς ὅλων αὐτῶν τῶν γεγονότων, ἄμεσα ἢ ἔμμεσα, ὑπῆρξε ὁ Ὑφυπουργὸς Προστασίας τοῦ Πολίτη, ὁ ὁποῖος ἔδωσε τὸ σύνθημα καὶ ἔκανε καὶ μετρήσεις πίστεως μὲ τὶς δηλώσεις του. Ἂς εἶναι καλὰ ὅμως ὅλοι. Μᾶς ἔδωσαν τὴν δυνατότητα νὰ ζήσουμε, κατ’ ἐλάχιστον βεβαίως, στὴν καρδιὰ καὶ στὴν σκέψη, τὴν σύλληψη τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν προσαγωγή του στὸ συνέδριο, νὰ περάσουμε μία πιὸ αὐθεντικὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα.
Περιμένατε κάποια δήλωση ὑποστήριξης ἀπὸ τὴν Ἱεραρχία;
Στὴν Ἱεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος εἴμαστε ἐλεύθεροι ὁ καθένας Μητροπολίτης νὰ διαχειρίζεται τὰ τῆς Μητροπόλεώς του. Αὐτὸ εἶναι τὸ Συνοδικό μας σύστημα καὶ ἡ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἑπομένως, δὲν θὰ περίμενα ἡ Ἱεραρχία ὡς Σῶμα νὰ ὑποστηρίξει ἢ νὰ διαφωνήσει μὲ κάτι ποὺ ἔκανα ἀναφορικὰ μὲ τὸν λαό μου. Ἀρκετοὶ Μητροπολίτες βεβαίως καὶ μοῦ τηλεφώνησαν καὶ μὲ στήριξαν στὴν μικρὴ αὐτὴ περιπέτεια καὶ τοὺς εὐχαριστῶ. Ἔδειξαν τὸ φιλάδελφο, καθὼς καὶ τὴν δική τους ἀγωνία γιὰ τὴν κατάσταση.
Ὡστόσο, γιὰ νὰ εἶμαι εἰλικρινής, θὰ περίμενα ἡ Ἱεραρχία νὰ ἐφιστήσει τὴν προσοχὴ τόσο στὴν κυβέρνηση ὅσο καὶ στὰ ΜΜΕ, μὲ κάθε δυνατὸ τρόπο καὶ ὄχι μόνο λεκτικὰ καὶ τυπικά, τοῦ ζητήματος τῆς Θείας Κοινωνίας, ἀλλὰ καὶ τῆς ὑπεράσπισης τοῦ πιστοῦ λαοῦ μας ὁ ὁποῖος ὑφίσταται ἕνα ἄνευ προηγουμένου bullying γιατί θέλει νὰ κοινωνᾶ, γιατί θέλει νὰ ἀνάβει τὸ κερί του στὴν Ἐκκλησία, γιατί θέλει νὰ προσκυνήσει τὸν Ἐσταυρωμένο καὶ τὸν Ἐπιτάφιο, γιατί θέλει νὰ προσκυνήσει τὸν Ἅγιό Του. Θὰ περίμενα ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος καὶ ὁ ἐκπρόσωπός της νὰ καταδικάσουν τὴν ἀστυνομοκρατία ἔξω ἀπὸ τοὺς ναούς. Δὲν ἔγινε.
Θὰ περίμενα νὰ ποῦνε μία κουβέντα συμπάθειας πρὸς τὸν λαό μας, στήριξης, ἀγάπης, ἴσως καὶ κατανόησης σὲ ὅσους, ἀκόμη καὶ ἂν ὁ νόμος δὲν τὸ ἐπέτρεπε, θέλησαν νὰ ἐφαρμόσουν τὰ τοῦ Καίσαρος τῷ Καίσαρι καὶ τὰ τοῦ Θεοῦ τῷ Θεῶ. Νὰ ποῦνε σὲ ὅσους θέλησαν νὰ παραμείνουν στὰ σπίτια τους ὅτι αὐτὸ γίνεται ἀπὸ ἀνάγκη, ἀλλὰ δὲν εἶναι αὐτὴ ἡ κανονική μας κατάσταση. Ὅτι Ἐκκλησία χωρὶς Θεία Κοινωνία δὲν ἔχει νόημα. Χωρὶς μετοχή μας στὸ σῶμα καὶ τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ γινόμαστε μία λέσχη ἰδεῶν. Χρησιμοποιήθηκαν πολλὰ παραδείγματα, κατὰ τὴ γνώμη μου ἐσφαλμένα, ὅπως αὐτὸ τῆς Ἁγίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας.
Ἡ Ἁγία Μαρία, μὲ τὴν σύμφωνη γνώμη τοῦ πνευματικοῦ της, ἔβαλε κανόνα στὸν ἑαυτό της νὰ μείνει στὴν ἔρημο μετανοοῦσα καὶ ἀθλούμενη πνευματικὰ γιὰ τὴν ζωὴ ποὺ ἔκανε πρὸς τὴν μετάνοιά της. Τώρα μᾶς ἐπεβλήθη ἕνα ἐπιτίμιο ἀκοινωνησίας ἀπὸ τὸ κράτος καὶ ἡ Ἐκκλησία τὸ ἀποδέχθηκε καὶ τὸ ὡραιοποίησε.
Θὰ περίμενα μία ἄλλη στάση καί, ἂν θέλετε, μία ἄλλη διεκδίκηση, μὲ τὴν ἀξιοποίηση τοῦ νομικοῦ πλαισίου, μὲ τὴν θεία κοινωνία ἐκτός της λειτουργίας, μὲ τὴν τήρηση φυσικὰ ὅλων τῶν ἀναγκαίων μέτρων, ὅπως ἔγινε στὰ super market καὶ στὶς ἄλλες ὑπηρεσίες. Καὶ ἂς μὴ μᾶς λένε ὁρισμένοι ὅτι ἐξισώνουμε τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ μὲ τὴν ζωὴ τῆς ἐπιβίωσης. Εἶναι ἀτυχέστατο τὸ ἐπιχείρημα.
Ἡ ἀγάπη τῶν πιστῶν πρὸς τὸ σύνολο θὰ φαινόταν ἀπὸ τὸ ὅτι ἀποδέχτηκαν νὰ μὴν συμμετέχουν στὴν θεία λειτουργία μὲ τὴν φυσική τους παρουσία. Ἀποδέχτηκαν νὰ μὴν εἶναι στοὺς ναοὺς τὴν ὥρα τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν. Τὸ νὰ μποροῦν ὅμως οἱ πιστοὶ νὰ λαμβάνουν αὐτὸ ποὺ εἶναι ζωὴ γι’ αὐτοὺς δὲν ἦταν τόσο δύσκολο καὶ θὰ μποροῦσε νὰ γίνει μὲ σεβασμὸ στὰ μέτρα καὶ μὲ τρόπο ποὺ δὲν θὰ προκαλοῦσε συνωστισμό.
Σὲ ὁρισμένους ποῦ ζήτησαν τή… Σταύρωσή σας, τί ἀπαντᾶτε;
«Πάτερ ἅφες αὐτοῖς….». Ἀλλὰ καὶ «εἰ κακῶς ἐλάλησα, μαρτύρησον περὶ τοῦ κακοῦ, εἰ δὲ καλῶς τί μὲ δέρεις;».
Ἡ διαφοροποίησή σας καὶ ἡ γενναία σας στάση ἔδωσε θάρρος σὲ πολλοὺς πιστούς. Σὲ ἐσᾶς ἔφτασαν τέτοιες ἀναφορές;
Εἶναι τιμὴ γιὰ τὴν ταπεινότητά μου ἡ ἀγάπη καὶ ἡ ἐπιδοκιμασία τῶν ἀνθρώπων, ἰδιαιτέρως τῶν πιστῶν. Εἶναι πλῆθος τὰ μηνύματα συμπαράστασης καὶ ἐπιδοκιμασίας. Εὐχαριστῶ τοὺς ἀνθρώπους διότι ἔδειξαν ὅτι τὸ αἰσθητήριο τοὺς ἀντιλαμβάνεται τὴν ἀνάγκη ἡ Ἐκκλησία νὰ στηρίξει τὴν δοκιμασία τους ποὺ εἶναι καὶ δική μας δοκιμασία.
Ὁρισμένοι ὑποστηρίζουν ὅτι ὑπάρχει σχέδιο κατὰ τῆς πίστεως, ποὺ ἐκφράζεται καὶ μέσω τῶν αὐστηρῶν μέτρων μὲ στόχο τὴν Ἐκκλησία. Τὸ συμμερίζεστε;
Δὲν θέλω νὰ πιστέψω κάτι τέτοιο, ἀλλὰ δὲν μπορῶ παρὰ νὰ προβληματίζομαι. Ἰδίως μὲ στενοχώρησε ἡ δημόσια σιωπὴ τῆς ὑπουργοῦ Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, ἡ ὁποία δὲν αἰσθάνθηκε τὴν ἀνάγκη, ὡς ἡ καθ’ ὕλην ἁρμόδια, νὰ πεῖ ἕναν λόγο ἐξηγητικό, ἕναν λόγο παρηγορητικό, νὰ δώσει μία ἐλπίδα ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς πολιτείας, ὡσὰν ἡ πίστη νὰ μὴν ἀφορᾶ κανέναν στὸν δημόσιο χῶρο. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἀστυνομοκρατία μᾶς κάνει νὰ αἰσθανόμαστε ἐν διωγμῶ.
Ἐπειδὴ ἡ πατρίδα μας καὶ συνταγματικά, ἀλλὰ καὶ ὡς μέλος τῆς παγκόσμιας κοινότητας, ὀφείλει νὰ προστατεύει τὸ δικαίωμα στὴν θρησκευτικὴ λατρεία, κάτι ποὺ παραβίασε πάντως κατὰ τὴ γνώμη ἔγκριτων νομικῶν μὲ τὴν ΚΥΑ, θέλω νὰ ἐλπίζω ὅτι θὰ πρυτανεύσουν πιὸ σώφρονες σκέψεις στὸ ἐπιτελεῖο τοῦ πρωθυπουργοῦ καὶ θὰ ἀναστοχαστοῦμε ὅλοι μας τὰ λάθη ποὺ ἔγιναν. Ἐλπίζω νὰ βγοῦμε σοφότεροι.
Ἡ Ἐκκλησία κατὰ πολλοὺς βρίσκεται σὲ τέλμα. Ἀκούγονται ὅλο καὶ συχνότερα φωνὲς γιὰ ἀνάγκη ἀλλαγῆς ρότας. Ἐσεῖς βλέπετε νὰ ὑπάρχει ἀδιέξοδο;
Κατὰ Θεὸν δὲν ὑπάρχει ποτὲ ἀδιέξοδο στὴν Ἐκκλησία. «Πύλαι Ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς». Κατὰ ἄνθρωπον ἡ κρίση τῆς πανδημίας ἔθεσε μὲ ἐπιτακτικὸ τρόπο πλέον τὸ ἐρώτημα τῆς θέσεώς μας στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία. Καλούμαστε νὰ ξαναδοῦμε τὴν συλλογική μας αὐτοσυνειδησία. Προφανῶς καὶ ἔπρεπε νὰ ἀκολουθήσουμε τὰ μέτρα τῆς πολιτείας σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ τὶς προφυλάξεις καὶ τὴν ὑπευθυνότητα καὶ τὸ πράξαμε ἐξ ἀρχῆς, χωρὶς καν νὰ χρειαστεῖ νὰ τὸ συζητήσουμε.
Ἀπὸ τὴν ἄλλη, εἶναι γεγονὸς ὅτι μέσα στὴν ἐπικοινωνιακὴ προσπάθεια τῆς πολιτείας γιὰ νὰ πεισθοῦν οἱ ἄνθρωποι νὰ μείνουν σπίτι, ἀγνοήθηκε ὅτι ὁ πολὺς θόρυβος ἔχει ἐπιτυχία, ἀλλὰ γεννᾶ φόβο καὶ δὲν ἐπιτρέπει νὰ τεθοῦν κάποια ὅρια, μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἐμεῖς ὡς Ἐκκλησία βλέπουμε τὴν ἔννοια τῆς «διακρίσεως». Δὲν ἐννοῶ τὰ προνόμια ἢ τὴν κακὴ μεταχείριση εἰς βάρος κάποιων ἀνθρώπων ἢ κοινωνικῶν ὁμάδων. Ἐννοῶ τὸ νὰ συζητήσουμε τί εἶναι σημαντικὸ γιὰ τὴν ζωή μας.
Εἶναι ἀρκετὸ γιὰ νὰ ἐπιβιώσουμε ἡ ἀποκλειστικὴ στήριξη τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη ἢ μᾶς χρειάζονται καὶ ἄλλοι παράγοντες, ὅπως ἡ πίστη στὸν Θεό, ἡ ἀλληλεγγύη στὴν πράξη στοὺς συνανθρώπους μας, κάποια δυνατότητα ἐπικοινωνίας πέρα ἀπὸ τὴν εἰκονικὴ καὶ τὴν τηλεφωνική, ἡ ἐργασία ποὺ ἔχει καὶ κοινωνικὸ περιεχόμενο; Ἐπειδὴ δὲν τέθηκαν αὐτὰ τὰ ὅρια ἐξ ἀρχῆς, φτάσαμε στὸ σημεῖο νὰ ἐμφανιστοῦν φαινόμενα «καταδόσεως», «ρουφιανιᾶς» ὅπως λέει ὁ λαός μας.
Νὰ βγεῖ δηλαδὴ ἕνας κακὸς ἐαυτὸς εἰς βάρος τοῦ πλησίον, νὰ γίνει ἡ δική μας σκέψη κριτήριο μοναδικὸ ἀλήθειας καὶ νὰ μὴν λαμβάνουμε ὑπόψιν τὶς ἰδιαιτερότητες τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Ἡ πολιτεία ὀφείλει νὰ θέσει μία «κόκκινη γραμμή». Αὐτὴ ἦταν τὰ μέτρα. Ὀφείλει ὅμως νὰ διασώσει καὶ τὸν παράγοντα τῆς προσωπικότητας τοῦ ἀνθρώπου, δίνοντας εὐκαιρίες, ποὺ νὰ μὴν ὑπερβαίνουν τὴν «κόκκινη γραμμή», ἀλλὰ νὰ προσαρμόζονται σ’ αὐτήν. Μᾶς κατηγοροῦσαν ὡς Ἐκκλησία ὅτι δὲν ἀποδεχόμαστε τὴν διαφορετικότητα τῶν ἀνθρώπων σὲ ἠθικὸ ἐπίπεδο.
Σήμερα φτάσαμε νὰ μὴν σέβονται τὴν διαφορετικότητα τῶν ἀνθρώπων ὡς πρὸς τὸν πυρήνα τῆς προσωπικότητάς τους, στοιχεῖο τοῦ ὁποίου εἶναι ἡ ἔκφραση τῆς θρησκευτικῆς τους πίστης. Ἑπομένως, ἔρχεται ἐπίμονο τὸ ἐρώτημα: τί ἐκφράζουμε ὡς Ἐκκλησία στὴν ἑλληνικὴ κοινωνία; Σὲ τί θεωρεῖ ἡ πολιτεία ὅτι ἔχουμε λόγο καὶ παρουσία ἐντός της κοινωνίας; Ἂν εἴμαστε μόνο γιὰ νὰ λειτουργοῦμε ὡς φιλανθρωπικὸς ὀργανισμός, ἂς μᾶς τὸ ποῦνε. Ἂν εἴμαστε μόνο ΝΠΔΔ, ἂς μᾶς τὸ ποῦνε. Ἐμεῖς ὅμως δὲν ἔχουμε αὐτὴ τὴν ἀντίληψη καὶ θεωρῶ ὅτι οὔτε καὶ ὁ λαὸς τὸ δέχεται.
Ἡ σημερινὴ κρίση ποὺ ἀγγίζει καὶ τὴν Ἐκκλησία μπορεῖ νὰ ξεπεραστεῖ μὲ ἀλλαγὲς προσώπων; Μήπως τὰ πρόσωπα εἶναι τὸ πρόβλημα;
Γιὰ τὴν Ἐκκλησία ἰσχύει ἡ ἰσοβιότητα. Εἶναι ὅμως βέβαιο ὅτι οὐδεὶς μᾶς μπορεῖ νὰ σταθεῖ στὴν συνείδηση τοῦ πιστοῦ λαοῦ ὅταν δὲν τὸν ὑπερασπίζεται, ὅταν δὲν ἀναγνωρίζει τὰ δίκαιά του, ὅταν δὲν βοηθᾶ ὥστε ἡ πίστη τοῦ λαοῦ νὰ παραμένει ἰσχυρή.
Ποιοὶ εἶναι οἱ ἥρωες αὐτῆς τῆς περιόδου κατὰ τὴ γνώμη σας;
Θέλω νὰ ἐπαινέσω ὅλους ὅσοι μὲ αὐταπάρνηση ἐργάζονται καὶ προσφέρουν αὐτὸ τὸ διάστημα. Τοὺς γιατροὺς καὶ τὸ νοσηλευτικὸ καὶ ἄλλο προσωπικό. Νὰ πῶ ὅτι ἀναγνωρίζουμε τὸ ἔργο καὶ τὴν προσφορά τους. Νὰ ἐπαινέσω ὅσους γονεῖς κάνουν ἀγώνα κλεισμένοι στὸ σπίτι μὲ τὰ παιδιά τους νὰ μὴν τὰ ἀφήσουν νὰ παραδίδονται μόνο στὴν εἰκονικὴ πραγματικότητα, ἀλλὰ νὰ τὰ ἐνισχύουν νὰ ἔχουν ποιότητα σκέψης καὶ δραστηριότητας.
Νὰ ἐπαινέσω ὅσους χριστιανοὺς ἀγωνίζονται ἐν τὴ οἰκία τους μὲ προσευχή, ἀγάπη, δάκρυα, ὑπομονὴ νὰ μὴν ἐκλείψει ἡ πίστη τους. Νὰ ἐπαινέσω ὅσους παλεύουν γιὰ τὴν ἀλήθεια καὶ θέλουν ἐλεύθερη σκέψη, ἔχοντας δικαίωμα καὶ νὰ σφάλλουν. Νὰ ἐπαινέσω τοὺς ἱερεῖς ποὺ μὲ κάθε τρόπο στηρίζουν τὸν λαό μας.
Νὰ ζητήσω ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ πολιτεία νὰ λαμβάνει ὑπόψιν τῆς ὅτι ἡ πίστη στὸν Χριστὸ δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα στοιχεῖο ἐθίμου καὶ παράδοσης, ἀλλὰ αὐτὴ ποὺ δίνει ζωὴ καὶ δὲν πρέπει νὰ περιθωριοποιεῖται. Νὰ παρακαλέσω τὸν Θεὸ νὰ βοηθήσει ὥστε νὰ βγοῦμε μὲ τὶς λιγότερο δυνατὲς ἀπώλειες ἀπὸ τὴν κρίση αὐτή, κυρίως ὅμως μὲ ἐπίγνωση τῶν ὁρίων μας. Καὶ εἶμαι βέβαιος ὅτι Ἐκεῖνος ποὺ προνοεῖ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, δὲν θὰ ἀφήσει.
«Ὁ Χριστόδουλος δὲν θὰ σιωποῦσε»
Ἀλήθεια, Σεβασμιώτατε, ἂν ζοῦσε ὁ μακαριστὸς Χριστόδουλος, τί στάση θὰ κρατοῦσε ἄραγε γιὰ τὶς σημερινὲς ἀπαγορεύσεις;
Αὐτὸ ποὺ γνωρίζω εἶναι ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος θὰ εἶχε ἄποψη καὶ θὰ τὴν ἔλεγε δημοσίως ἐξ ἀρχῆς. Δὲν θὰ κρυβόταν.
Ἡ πανδημία ἀνοίγει μία σειρὰ ἀπὸ ἠθικὰ ζητήματα ποὺ θὰ βροῦμε μπροστὰ μας ὡς κοινωνία. Ἡ ἑπόμενη ἡμέρα σᾶς προβληματίζει;
Πολύ. Μὲ προβληματίζει τὸ ὅτι στήθηκε ἕνας μηχανισμὸς ἐρήμην της Ἐκκλησίας, ποὺ μᾶς θέτει στὸ περιθώριο. Ὅτι ἀνεχτήκαμε μία δημόσια ἔκφραση μίσους ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ἀνεχτήκαμε νὰ θίγεται ἡ θεία κοινωνία. Δὲν σημαίνει ὅτι δὲν συγχωροῦμε, ὅτι δὲν σεβόμαστε τὶς διαφορετικὲς ἀπόψεις. Ὅμως βγαίνουμε φοβισμένοι, διχασμένοι, κάποτε περιθωριοποιημένοι. Τί θὰ γίνει ἂν τὸ φθινόπωρο ἔχουμε δεύτερο κύμα πανδημίας;
Δὲν θὰ κάνουμε οὔτε Χριστούγεννα στὶς ἐκκλησίες; Πόσο παντοδύναμη εἶναι τελικὰ ἡ ἐπιστήμη; Γιατί ἀφήνουμε τὴν δύναμη τῆς πίστης στὸ περιθώριο; Πόσο πρέπει ὡς κοινωνία νὰ ἐπιβραβεύουμε τὴν «καταδίδειν» εἰς βάρος τῶν συνανθρώπων μας; Στήνουμε ἕναν κόσμο στὸν ὁποῖο ὁ θάνατος θὰ εἶναι ὁ μόνιμος φόβος καὶ τὸ μοναδικὸ κριτήριο γιὰ τὴν πορεία μας; Οἱ συνταγματικὲς ἐλευθερίες μέχρι ποῦ μποροῦν νὰ περιορίζονται καὶ κάθε πότε; Πόσες ψεύτικες εἰδήσεις διεσπάρησαν αὐτὸ τὸ διάστημα; Γιατί δὲν ἀκούγονται καὶ φωνὲς ποῦ βλέπουν ἀλλιώτικα τὴν κρίση, ἀλλὰ ὑπάρχει μονομέρεια; Αὐτὰ καὶ σίγουρα καὶ ἄλλα ἐρωτήματα θὰ ἀνακύψουν τὴν ἑπόμενη ἡμέρα.