Ἀρχιμανδρίτου Παντελεήμονος Καραλάζου
Ἱεροκήρυκος Ἱ. Μητροπόλεως
Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας
Εἶναι γνωστὸ ὅτι ὅλος ὁ προχριστιανικὸς κόσμος ἦταν γεμάτος ἀπὸ κάθε εἴδους θυσίες καὶ προσφορὲς πρὸς τὸ θεῖο. Ὅπως παρατηρεῖ ὁ μακαριστὸς Ἀρχιμανδρίτης Ἰωὴλ Γιαννακόπουλος, ἂν μελετήσουμε τὴν Ἁγία Γραφὴ διεξοδικά, θὰ διαπιστώσουμε ὅτι ἡ ἐντολὴ τῆς θυσίας εἶχε δοθεῖ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεὸ στοὺς ἀνθρώπους ἤδη ἀπὸ τὸν πρῶτο καιρὸ μετὰ τὴν ἔκπτωση τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὸν παράδεισο. Ἀρκεῖ νὰ θυμηθοῦμε τὴν θυσία ποὺ πρόσφεραν στὸν Θεὸ τὰ παιδιὰ τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας, ὁ Κάιν καὶ ὁ δίκαιος Ἄβελ. Τὴν ἀνανέωση τῆς ἐντολῆς τῆς θυσίας τὴν βρίσκουμε στὸν Νῶε, ὅταν τὸν κράτησε ὁ Θεὸς μόνον αὐτὸν καὶ τὴν οἰκογένειά του, ὀκτὼ ἄτομα ὅλα καὶ ὅλα, τὸν καιρὸ τοῦ παγκοσμίου κατακλυσμοῦ, προκειμένου νὰ ἀποτελέσουν μιὰ νέα ἀρχὴ γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος. Κατ’ ἐντολὴ Θεοῦ ὁ Νῶε διέσωσε ἀπὸ ὅλα τὰ εἴδη ζώων ἀπὸ ἕνα ζεῦγος, ἀπὸ αὐτὰ ὅμως ποὺ χρειάζονταν γιὰ θυσίες διέσωσε ἀπὸ ἑπτὰ ζεύγη. Ἡ ἐντολὴ τῆς θυσίας καὶ προσφορᾶς δίδεται καὶ ἐμπνέεται ἀπὸ τὸν Θεὸ στὸν γενάρχη Ἀβραάμ, τὸν Ἰσαὰκ καὶ τὸν Ἰακώβ. Μὲ τὸν πλέον ὀργανωμένο καὶ περίπλοκο τρόπο δίδεται ἀπὸ τὸν Θεὸ στὸν ἅγιο λαό Του Ἰσραὴλ διὰ μέσου τοῦ προφήτου Μωυσέως στὸν ὄρος Σινᾶ. Ἐκεῖ ὁ λαὸς τοῦ Θεοῦ ἔλαβε θεόθεν τὸ πολύπλοκο τελετουργικὸ τῶν θυσιῶν καὶ προσφορῶν, διὰ τῶν ὁποίων ἐκφραζόταν ἡ πίστη, λατρεία καὶ ἀφοσίωσή του πρὸς τὸν Θεὸ τῶν Πατέρων του.
Τὸ νόημα τῶν θυσιῶν βρισκόταν στὴν ἀνάγκη ἐκ μέρους τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, νὰ προσφέρει κάποια προσφορὰ καὶ θυσία πρὸς τὸν Θεό του, τόσο σπουδαία καὶ μεγάλη, ποὺ νὰ πετύχει τὴν ἐξιλέωση καὶ τὴν εἰρήνευση μὲ Αὐτόν. Παρόλες ὅμως τὶς ἀναρίθμητες θυσίες ποὺ πρόσφεραν οἱ ἀνθρωποι πρὸ Χριστοῦ ἡ ἐξιλέωση καὶ ἡ δικαίωση τῶν ἀνθρώπων ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ σωτηρία τους δὲν πραγματοποιόταν. Οἱ ἄνθρωποι ἦταν δεσμῶτες τῆς τυραννικῆς ἐξουσίας τῆς ἁμαρτίας, τῆς πλάνης, τοῦ διαβόλου, τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ἅδου.
Ἀνάμεσα στὸ πλῆθος τῶν διατάξεων περὶ θυσιῶν καὶ προσφορῶν ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στὸν λαό Του διὰ τοῦ πιστοῦ δούλου Του Μωυσέως, ἦταν καὶ ἡ ἑξῆς διάταξη, ποὺ εἶχε προφητικὸ χαρακτῆρα. Κάθε πρωτότοκο ἀρσενικὸ τέκνο ποὺ θὰ διανοίγει τὴν μήτρα τῆς μητέρας του, θὰ εἶναι ἅγιο, ξεχωρισμένο δηλαδὴ καὶ ἀφιερωμένο στὸν Θεό. Σαράντα ἡμέρες μετὰ τὴν γέννησή του, οἱ γονεῖς του θὰ πρέπει νὰ τὸ παίρνουν καὶ νὰ μεταβαίνουν στὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ. Ἐκεῖ θὰ προσφέρουν στὸν Θεὸ θυσία ὡς λύτρο πρὸς τὸν Κύριο γιὰ τὸν πρωτότοκο υἱό τους. Τὴν ἐντολὴ αὐτὴ τὴν ἔδωσε ὁ Θεός, ἐπειδὴ οἱ Ἰσραηλῖτες εἶχαν σωθεῖ ἀπὸ τὴν δουλεία τῶν Αἰγυπτίων μὲ τὴν δεκάτη πληγὴ τοῦ Φαραώ, δηλαδὴ τὸν θάνατο τῶν πρωτοτόκων τέκνων τῶν Αἰγυπτίων. Γιὰ νὰ θυμοῦνται λοιπὸν τὴν εὐεργεσία αὐτὴ τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ μὴν ξεχάσουν καὶ ἐγκαταλείψουν ποτὲ τὸν ἀληθινὸ Θεό, προστάζονταν οἱ Ἰσραηλῖτες νὰ προσφέρουν ἀντὶ γιὰ τοὺς πρωτότοκους υἱούς τους, πρόβατα ὡς θυσίες πρὸς τὸν Θεό, ἐνῶ ἂν ἦταν πτωχότεροι, ἡ προσφορὰ θὰ ἦταν δύο νεοσσοὶ τρυγόνων ἢ περιστερῶν.
Ὅλα αὐτὰ ἦταν τύποι καὶ σύμβολα καὶ προφητικὲς πράξεις, οἱ ὁποῖες ἔλαβαν τὴν ἐκπλήρωσή τους, ὅταν ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ σαρκώθηκε ἀπὸ τὴν Πανάχραντο Παρθένο Μαρία καὶ χρημάτισε ὡς ἄνθρωπος πρωτότοκος καὶ μονογενὴς Υἱός της. Αὐτὸς εἶναι ὁ ὄντως ἅγιος, τοῦ ὁποίου ἡ προσφορὰ καὶ θυσία ἐξιλέωσε τὸν Θεὸ Πατέρα καὶ ἔφερε τὴν σωτηρία καὶ λύτρωση τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὴν δουλεία στὸν νοητὸ φαραώ, τὸν διάβολο, καὶ ἀπελευθέρωσε τὴν ἀνθρωπότητα ἀπὸ τὰ αἰώνια δεσμὰ τῆς ἁμαρτίας καὶ τὴν ἔβγαλε ἀπὸ τὴν σκοτεινὴ χώρα τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ἅδου καὶ τὴν ὁδήγησε θαυμαστῶς στὴν χώρα τοῦ παραδείσου καὶ τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Στὸ πρόσωπο λοιπὸν τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία πρόσφερε τὸ θεῖο βρέφος στὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ, ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα πρόσφερε στὸν Θεὸ Πατέρα ἐκείνη τὴν προσφορὰ ποὺ ἔγινε πλήρως ἀποδεκτὴ ἀπὸ Αὐτόν, καὶ ἡ ὁποία εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὴν εἰρήνευση τῶν ἀνθρώπων μὲ τὸν Θεό. Πιστοποιῶντας τὴν ἀλήθεια αὐτὴ ὁ δίκαιος Συμεὼν καὶ ἡ προφήτισσα Ἄννα προϋπάντησαν μὲ χαρὰ τὸ θεῖο βρέφος καὶ τὴν Μητέρα Του, ποὺ τὸ κρατοῦσε στὴν ἀγκαλιά της, στὸν Ναὸ τοῦ Θεοῦ. Ὁ δίκαιος Συμεὼν ἀπὸ πολὺ καιρὸ εἶχε λάβει τὴν πληροφορία ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ὅτι δὲν θὰ γευθεῖ τὸν θάνατο πρὶν δεῖ τὸν Μεσσία, τὸν Χριστὸ Κυρίου. Ὅταν λοιπὸν ἡ Παναγία μὲ τὸν μνήστορα Ἰωσὴφ κρατῶντας τὸ θεῖο βρέφος ἦλθε στὸν Ναό, γιὰ νὰ προσφέρει τὴν καθορισμένη θυσία, ὁ δίκαιος Συμεὼν καθοδηγούμενος ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα τοὺς προϋπάντησε, πῆρε στὴν ἀγκαλιά του τὸν Ἰησοῦ καὶ τὸν ἀνακήρυξε ὡς τὸν Σωτῆρα καὶ τὸ φῶς ὅλων τῶν λαῶν. Ὁμοίως τοὺς προϋπάντησε καὶ ἡ προφήτιδα Ἄννα, γραῖα 84 ἐτῶν, ἀναπέμποντας δοξολογία στὸν Θεὸ καὶ παρουσιάζοντας τὸ θεῖο βρέφος ὡς Σωτῆρα τοῦ κόσμου σὲ ὅλους τοὺς πιστοὺς ποὺ παρευρίσκονταν τότε ἐκεῖ. Ἐπίσης, προαναγγέλλοντας τὴν θυσία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ πάνω στὸν Σταυρό, ὁ θεοδόχος Συμεὼν προφήτευσε στὴν Παναγία ὅτι κάποτε θὰ διέλθει ρομφαία τὴν ψυχή της ἐξ αἰτίας τοῦ τέκνου της.
Ὁ Χριστὸς λοιπὸν εἶναι ἡ προσφορὰ καὶ θυσία ἐκείνη ποὺ πρόσφερε ἡ ἀνθρωπότητα στὸν Θεὸ Πατέρα καὶ βρῆκε τὴν λύτρωση καὶ τὴν ἐξιλέωσή της. Στὸ ἑξῆς δὲν χρειάζεται πλέον καμιὰ ἄλλη προσφορὰ καὶ θυσία πρὸς τὸν Θεό. Ἔπαυσαν ὅλες οἱ θυσίες. Ἡ μία καὶ μοναδικὴ προσφορὰ καὶ θυσία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἀρκεῖ γιὰ τὴν σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου. Ἐμεῖς σὲ αὐτὴ τὴν μοναδικὴ θυσία καὶ προσφορὰ μετέχουμε καὶ αὐτὴν ἐπιτελοῦμε σὲ κάθε Θεία Λειτουργία. Κοινωνώντας τὸ σφαγιασθὲν καὶ ἀναστηθὲν σῶμα τοῦ Κυρίου γινόμαστε ἕνα μὲ αὐτὸ καὶ λαμβάνουμε δωρεὰν τὴν σωτηρία καὶ τὴν δικαίωσή μας ἀπὸ τὸν Θεό.
Στὸ σημεῖο αὐτό, γιὰ νὰ συνδεθεῖ ἀμεσότερα ἡ παροῦσα εἰσήγηση μὲ τὸ θέμα τῆς σημερινῆς ἐκδηλώσεως, δηλαδὴ τὸν θεσμὸ τῆς οἰκογένειας, εἶναι ἀναγκαῖο νὰ γίνει ἡ ἑξῆς ἐπισήμανση. Ἀπὸ τὴν ἐντολὴ τῆς προσφορᾶς τοῦ πρωτότοκου υἱοῦ στὸν Θεό, μπορεῖ νὰ δεῖ κανεὶς τὸν ὑπερφυσικὸ χαρακτῆρα ποὺ ὀφείλει νὰ φέρει ἡ οἰκογένεια. Τὰ ὅσα συντελοῦνται μέσα στὸν γάμο καὶ τὴν οἰκογένεια δὲν θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἁπλὲς σαρκικὲς ἢ συναισθηματικὲς καὶ γενικότερα ἀνθρώπινες πράξεις. Τὸ νόημα τῆς οἰκογενείας βρίσκεται στὴν ἄμεση σύνδεση τῶν γονέων καὶ τῶν τέκνων μὲ τὸν ὑπὲρ φύσιν Θεὸ τῶν ἁπάντων. Γάμος μέσα στὴν Ἐκκλησία δὲν νοεῖται δίχως τὴν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ εὐλογεῖ καὶ ἑνώνει τοὺς συζύγους. Ἡ δημιουργία καὶ γέννηση ἀνθρώπων μέσα στὴν οἰκογένεια σκοπὸ ἔχει τὴν αἰώνιο ζωή. Γιατί οἱ γονεῖς φέρνουν παιδιὰ στὸν κόσμο; Γιὰ νὰ τὰ καταστήσουν κατὰ χάριν θεοὺς ἀθανάτους κατ’ εἰκόνα καὶ καθ’ ὁμοίωση τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ συμβεῖ, ἂν δὲν βιώνεται ὁ γάμος καὶ ἡ οἰκογένεια ὡς μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας.
Ὅλες οἱ πράξεις τῶν συζύγων καὶ τῶν τέκνων ὀφείλουν οὐσιαστικὰ νὰ ἀποβλέπουν στὴν εὐαρέστηση τοῦ Θεοῦ, στὴν ἕνωση μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὴν σωτηρία καὶ ἁγιασμὸ ὅλων τῶν μελῶν τῆς οἰκογενείας. Ὅσο ὁ γάμος καὶ ἡ οἰκογένεια ξεκλίνουν ἀπὸ αὐτὸν τὸν σκοπό, τόσο περισσότερο λαθεύουν στὸν προορισμό τους καὶ χάνουν τὸ ἀληθινὸ νόημά τους. Καταντοῦν ἁπλῶς ἀνθρώπινη, βιολογική, συναισθηματικὴ καὶ σαρκικὴ πράξη καὶ ὁμάδα, ὑποταγμένη στὴν φθορὰ καὶ τὸν θάνατο. «Οὐ μὴ καταμείνῃ τὸ πνεῦμά μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις εἰς τὸν αἰῶνα διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας», λέγει ὁ Θεὸς γι’ αὐτὲς τὶς οἰκογένειες.
Ἐμεῖς ὅμως ἀγαπητοί μου, ἔχοντας λάβει τὴν ἀνωτέρα καὶ θειοτέρα γέννηση, ἐννοῶ τὸ θεῖο βάπτισμα, διὰ τῆς ὁποίας καλούμαστε νὰ ζήσουμε ὡς υἱοὶ καὶ θυγατέρες Θεοῦ ἂς μὴν παρασυρόμαστε ἀπὸ τὸ ἐν πολλοῖς ἀθεϊστικὸ φρόνημα τοῦ κόσμου. Ὡς χριστιανοὶ φέρουμε μέσα μας τὸν Χριστό. Ὅλα τὰ ἔργα μας ὀφείλουν νὰ εἶναι τέτοια, ποὺ νὰ μὴν διαρρηγνύουν τὴν ἑνότητά μας μὲ τὸν Χριστό, ἀλλὰ συνεχῶς νὰ τὴν σφυρηλατοῦν καὶ νὰ τὴν καθιστοῦν βαθύτερη καὶ αἰσθητότερη. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ ζωή μας, καὶ χάνοντας τὴν ἕνωσή μας μαζί Του χάνουμε τὴν ζωή, χάνουμε τὰ πάντα.
Ἑπομένως καὶ στὸν γάμο καὶ μέσα στὴν οἰκογένεια αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ μᾶς συνέχει εἶναι νὰ μὴν χωρισθοῦμε ἀπὸ τὸν Χριστό. Τὰ μυστήρια αὐτὰ τότε ἐπιτελοῦν τὸ ἀληθινὸ νόημά τους καὶ μᾶς ὀφελοῦν καὶ ἁγιάζουν, ὅταν νοοῦνται ὡς προσφορά μας στὸν Θεό. «Ἑαυτοὺς καὶ ἀλλήλους καὶ πᾶσαν τὴν ζωὴν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα». Ἂς μὴν κάνουμε τὸ λιμάνι ὑδατόστρωτο τάφο προκρίνοντας τὰ θελήματα τῆς σαρκὸς καὶ τῶν προσκαίρων καὶ ἐπιγείων ἐπιδιώξεων. Ὡς χριστοφόροι ὀφείλουν οἱ νέοι νὰ ἀναζητοῦν σύντροφο γιὰ τὴν ζωὴ καὶ ποτὲ νὰ μὴν καταστήσουν τὰ μέλη τους, ποὺ εἶναι μέλη τοῦ Χριστοῦ, πόρνης μέλη, προκειμένου νὰ κερδίσουν τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο πρόσωπο. Ὅλες οἱ σχέσεις καὶ πράξεις μέσα στὸν γάμο ὀφείλουν νὰ εἶναι μιὰ κοινὴ πράξη καὶ ἀγώνας, ὥστε νὰ πληρωθεῖ καὶ τῶν δύο ἡ ὕπαρξη ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ γέννηση καὶ ἡ ἀνατροφὴ τέκνων ὀφείλουν νὰ ἀποτελοῦν μετοχὴ στὸ δημιουργικὸ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Στόχος ἡ δημιουργία υἱῶν καὶ θυγατέρων Θεοῦ, προορισμένων γιὰ τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Σὲ μιὰ τέτοια οἰκογένεια ἤδη ἀπὸ τὴν κοιλιὰ τῆς μητέρας τους τὰ παιδιὰ θὰ εἶναι ἀφιερωμένα στὸν Θεό, διότι ἀπὸ τότε θὰ βιώνουν τὴν χριστιανικὴ ζωή τῶν γονέων τους, τὶς προσευχές τους, τὴν ἐν Χριστῷ ἀγάπη τους, τὴν θεία χάρη, τὴν ἀόρατη παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Κύριο μέλημα τῆς ἀνατροφῆς τους θὰ εἶναι ἡ ἐπένδυσή τους μὲ τὴν θεία χάρη. Γι’ αὐτὸ ἀπὸ τὶς πρῶτες ἡμέρες ποὺ μποροῦν οἱ μητέρες νὰ ἐκκλησιάζονται ὀφείλουν νὰ φροντίσουν νὰ βαπτίσουν τὸ βρέφος τους, νὰ τὸ ἐπενδύσουν μὲ τὴν αἰώνιο ζωή, νὰ τὸ καταστήσουν χριστοφόρο, θεὸ κατὰ χάριν. Καὶ ἐν συνεχείᾳ ἕπεται ἡ μετάδοση τῆς βαθιᾶς πίστεως, τῆς ἀγάπης πρὸς τὴν προσευχή, ἡ παιδαγωγία στὴν τήρηση τῶν εὐαγγελικῶν ἐντολῶν, ἡ μύηση στὴν μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ ὅλων τῶν βιβλίων τῶν ἁγίων τῆς Ἐκκλησίας.
Ὅσο περισσότερο ζοῦμε ἔτσι, τόσο ἐναργέστερα κατανοοῦμε ὅτι ἡ χριστιανικὴ οἰκογένεια δὲν εἶναι μιὰ ἁπλὴ ἀνθρώπινη ὁμάδα, ἁπλῶς ἕνα κύτταρο τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας, ἀλλὰ θεανθρώπινη σύναξη προσώπων, θεοκίνητος καὶ θεόπνευστος σύλλογος, θεάρεστη ζῶσα προσφορὰ πρὸς τὸν Κύριο, ἀφοῦ ὁ ἴδιος βεβαίωσε ὅτι «οὗ γάρ εἰσιν δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν».
Μιὰ τέτοια οἰκογένεια εἶναι πραγματικὰ πολύτιμη προσφορὰ ἐκ μέρους τῆς ἀνθρωπότητος πρὸς τὸν Θεό, χάρη στὴν ὁποία διασώζεται ὁ κόσμος ἀπὸ τὴν φθορὰ καὶ καταστροφή, καὶ διὰ μέσου τῆς ὁποίας ὁ Θεὸς σὰν μὲ προζύμι γεμάτο θεία χάρη μπορεῖ νὰ ζυμώσει καὶ μεταβάλει καὶ ἁγιάσει ὁλόκληρες κοινωνίες καὶ ἔθνη. Τέτοια προσφορὰ καὶ τέτοιο θεῖο προζύμι ἦταν καὶ ἡ οἰκογένεια τοῦ Ζαχαρίου καὶ τῆς Ἐλισάβετ, τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἄννης καὶ πρὸ πάντων τῆς Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας μετὰ τοῦ μνήστορος Ἰωσήφ, τοῦ προστάτου της καὶ ὄχι βέβαια συζύγου της, ὥστε νὰ ἔλθει τὸ σωτήριον ὅλων τῶν λαῶν, ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, καὶ νὰ ἁγιάσει τὰ σύμπαντα. Σὲ Αὐτὸν ἀνήκει κάθε δόξα τιμὴ καὶ προσκύνηση μαζὶ μὲ τὸν Πατέρα Του καὶ τὸ Πανάγιο Πνεῦμα εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.
*Ἔδεσσα, 03.02.2013
Ἐκδήλωση τῆς ΕΝΩΜΕΝΗΣ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ, μὲ θέμα «Οἰκογένεια: Ἡ πρώτη πηγὴ ἀξιῶν γιὰ τὸν ἄνθρωπο».