Περσυνάκη Ἐμμανουήλ
καθηγητοῦ-ἱεροψάλτου
Οἱ «προβεβηκότες τῇ ἡλικίᾳ» Θεοπατέρες Ἰωακεὶμ καὶ Ἄννα μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴ νηστεία ἐξανάγκασαν τοὺς φυσικοὺς νόμους νὰ λειτουργήσουν κατὰ ὑπερφυσικὸ τρόπο καὶ νὰ ἐξαλειφθῇ ἔτσι τὸ «ὄνειδος» ποὺ τοὺς συνόδευε λόγῳ τῆς ἀτεκνίας. Ἄθελά τους ὅμως συμμετεῖχαν στὸ μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου.
Καρπὸς λοιπὸν νηστείας καὶ προσευχῆς τοῦ Ἰωακεὶμ καὶ τῆς Ἄννας εἶναι ἡ Παναγία. Ἑπτὰ ἡμέρες μετὰ τὴ γέννηση τοῦ «παιδιοῦ» κάλεσαν τοὺς ἱερεῖς καὶ κατὰ τὴν ἑβραϊκὴ συνήθεια ἔδωσαν στὸ «νεογέννητο κοράσιο» τὸ ὄνομα Μαριάμ, ποὺ ἑλληνικὰ λέγεται Μαρία. Τὸ ὄνομα αὐτὸ ἦταν γνωστὸ στοὺς Ἑβραίους, διότι ἔτσι ὀνομαζόντουσαν πολλὲς γυναικεῖες μορφὲς ποὺ διαδραμάτισαν σπουδαῖο ρόλο στὴν ἱστορικὴ διαδρομὴ τοῦ Ἰσραὴλ καὶ ἀποτέλεσαν τὸν τύπον τῆς Παναγίας. Αὐτὴ ἡ ἐνέργεια τῶν γονέων τῆς Παναγίας δὲν ἦταν τυχαία, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν Θεὸ καθοδηγούμενη,διότι τὸ «γεννηθὲν κοράσιον» ἔμελλε νὰ γίνῃ Μητέρα τοῦ Θεοῦ. Κατὰ τὸν Ἅγιο Ἱερώνυμο τὸ ὄνομα Μαρία ἐδόθη στὴν Παναγία «κατὰ πρόγνωσιν καὶ βουλὴν τοῦ Θεοῦ». Ἔτσι τὸ περιεχόμενο τοῦ ὀνόματος Μαριὰμ (Μαρία) ἔπρεπε νὰ συνάδῃ μὲ τὸ «καινὸ» ἔργον τῆς Ἐνανθρωπήσεως στὸ ὁποῖο ἡ Μαριὰμ ἀποτέλεσε τὴ βάση. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο ἀπὸ πολὺ νωρὶς ἀπασχόλησε τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας τὸ περιεχόμενο καὶ οἱ συμβολισμοὶ ποὺ περικλείονται στὸ ὄνομα Μαρία.
Γιὰ νὰ πραγματοποιηθῇ τὸ ἔργο τῆς Ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, ἔπρεπε νὰ συνυπάρξουν ἡ Παντοδυναμία,ἡ ὁποία θὰ ἕνωνε τὰ δύο ἄκρα· τὸν Θεὸν καὶ τὸν ἄνθρωπο, ἡ Σοφία, ἡ ὁποία θὰ εὕρισκε τὸν τρόπο, ὥστε νὰ ἑνώσῃ τὴ θεϊκὴ καὶ τὴν ἀνθρώπινη φύση χωρὶς νὰ συγχέῃ τὰ ἰδιώματα τῶν φύσεων, καὶ ἡ Ἀγαθότης, δηλαδὴ ἡ χάρις ποὺ θεοποίησε καὶ ἀνύψωσε τὸν ἄνθρωπο ἐπάνω ἀπὸ τὶς οὐράνιες δυνάμεις. Ὅλα τὰ παραπάνω περιέχονται
στὸ ὄνομα Μαρία κατὰ τὸν ἅγιο Νικόδημο Ἁγιορείτη. Τὸ ὄνομα Μαρία παράγεται ἀπὸ τὸ ἑβραϊκὸ ὄνομα Ἀϊὰ ποὺ σημαίνει Κύριος, ἑρμηνεύεται Κυρία, διότι ὡς Μητέρα τοῦ Θεοῦ κυριεύει καὶ ἐξουσιάζει πάντων τῶν οὐρανίων καὶ ἐπιγείων κτισμάτων. Ἐπειδὴ προϋπόθεση τῆς κυριότητας εἶναι ἡ δύναμης καὶ ἐπειδὴ ὅπου εἶναι ἡ κυριότης καὶ ἡ ἐξουσία εἶναι καὶ ἡ δύναμις ἀποδεικνύεται ὅτι τὸ ὄνομα Μαρία περιέχει τὴν Παντοδυναμία γιὰ νὰ μπορῇ νὰ ἑνώσῃ τὸν Θεὸ μὲ τὸν ἄνθρωπο. Κατὰ τὸ ἅγιο Γρηγόριον Νεοκαισαρείας «Μαρία γὰρ ἐκλεκτή, ὅπερ δὴ φωτισμὸς ἑρμηνεύεται», ἐπειδὴ Σοφία σημαίνει «σῶον φῶς» ποὺ εἶναι κατὰ τὸν Σολομῶντα «ἀπαύγασμα φωτὸς ἀϊδίου», γι΄ αὐτὸ τὸ ὄνομα Μαρία περιέχει τὴν τελειότητα τῆς Σοφίας καὶ συνεπῶς ἡ Παναγία μπορεῖ νὰ βρῇ τὸν τρόπο γιὰ νὰ ἑνώσῃ τὸν Θεὸ μὲ τὸν ἄνθρωπο χωρὶς νὰ συγχύσῃ τὰ ἰδιώματα τῶν δύο φύσεων.
«Πέλαγος Ἑβραϊστὶ Μαριὰμ ἑρμηνεύεται» μᾶς λέγει ὁ θεῖος Ἀμβρόσιος. Τὸ πέλαγος καὶ ἡ θάλασσα συμβολίζουν τὴν ἀγαθότητα καὶ τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ.Ὅπως λοιπὸν τὸ πέλαγος καὶ ἡ θάλασσα δέχονται πλῆθος ποταμῶν καὶ περιέχουν πλῆθος ὑδάτων ἔτσι καὶ ἡ Παναγία περιέχει πλῆθος χαρίτων ποὺ δέχεται ἀπὸ τοὺς ποταμοὺς τῶν δωρεῶν ποὺ προέρχονται ἀπὸ ὅλα τὰ ἐπίγεια καὶ οὐράνια κτίσματα, τοὺς Ἀγγέλους καὶ τὸν ἄνθρωπο. Ἔτσι ἡ Παναγία ἔχει τὴ χάρη νὰ θεοποιήσῃ τὴν ἀνθρώπινη φύση. Ὀνομαζόμενη λοιπὸν ἡ Παναγία Μαρία «κατὰ πρόγνωσιν καὶ βουλὴν τοῦ Θεοῦ» ἔλαβε μυστηριωδῶς συγχρόνως καὶ τὰ συμβολιζόμενα ἀπὸ τὸ ὄνομα. Ἀπὸ τὸν Πατέρα ἔλαβε τὴν δύναμην νὰ κάνῃ στὴ γῆ ἐκεῖνο ποὺ ὁ Πατὴρ κάνει στὸν οὐρανό. Ἀπὸ τὸν Υἱὸ ἔλαβε τὴ Σοφία γιὰ νὰ συμφιλιώσῃ τὸν ἄνθρωπο μὲ τὸν Θεό. Ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔλαβε τὴν Ἀγαθότητα καὶ τὴν χάριν γιὰ νὰ μεταδίδῃ σὲ ὅλα τὰ κτίσματα τὶς δωρεὲς τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ.
Στὰ πέντε στοιχεῖα τοῦ ὀνόματος Μαρία μερικοὶ δίδουν τὴν ἑξῆς σημασία: τὸ «μ» σημαίνει Μέλισσα τὸ «α» σημαίνει Αὐγή, τὸ «ρ» σημαίνει ρόδον, τὸ «ι» σημαίνει Ἴριν καὶ τὸ «α» σημαίνει Ἄμπελος. Καθὼς λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης τὸ «μ», Μαριὰμ τὴν ἀδελφὴν τὸν Μωυσέως ποὺ ἦταν τύπος τῆς Θεοτόκου κατὰ τὴν παρθενίαν, σημαίνει, τὸ «α» Ἄννα τὴν προφήτιδα μητέρα τοῦ Σαμουήλ, τὸ «ρ» Ραχὴλ τὴν ὡραιοτάτην, τὸ «ι» Ἰουδὴθ τὴν ἀνδρειότατην καὶ τὸ «α» Ἀβιγαίαν τὴν φρονιμοτάτην.«Μόνη αὐτὴ ῥύσεται ἰοῦ μισοκάλου» εἶναι μία φράση ἡ ὁποία περιέχεται κατ’ ἄλλους στὸ ὄνομα τῆς Παναγίας. Αὐτοὶ θέλουν νὰ ὑποδηλώνει τὸ «μ» μονή, τὸ «α» αὐτή, τὸ «ρ» ρύσεται, τὸ «ι» ἰοῦ τὸ «μ» μισοκάλου.
Ὅπως φαίνεται ἀπὸ τὰ παραπάνω μόνο ἡ Θεοτόκος ποὺ μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπὸ τὰ δίχτυα τοῦ διαβόλου καὶ μόνη αὐτὴ εἶχε τόσες πολλὲς ἀρετὲς τόσο σπουδαίων γυναικῶν, γι’ αὐτὸ τὸ ὄνομα Μαρία «κατὰ πρόγνωσιν καὶ βουλὴν τοῦ Θεοῦ» τῆς ἐδόθη.