Το παρασκήνιο, οι κόντρες, ο εκνευρισμός του Πεκίνου για την αναβλητικότητα της ελληνικής κυβέρνησης να δώσει έγκριση για τις κινεζικές επενδύσεις
Μία από τις μεγαλύτερες με εμπορική και γεωστρατηγική σημασία επενδύσεις της Κίνας στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στο λιμάνι του Πειραιά κινδυνεύει να εξελιχθεί σε διπλωματικό, σε πρώτη φάση, επεισόδιο πριν πάρει επίσημη διακρατική διάσταση.
Η κινεζικών κρατικών συμφερόντων Cosco Shipping έχει ως προτεραιότητα την κατασκευή της προβλήτας IV και σε δεύτερο πλάνο την παραχώρηση από το ΤΑΙΠΕΔ ενός δεύτερου πακέτου μετοχών που ανέρχεται στο 16% πέρα από το πλειοψηφικό που έχει δοθεί με την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης.
Το σχέδιο για τη νέα προβλήτα που θα εκτοξεύσει στην κορυφή της Ευρώπης το λιμάνι του Πειραιά δεν έχει εγκριθεί από την κυβέρνηση η οποία επικαλέστηκε πέρσι ότι οι συνθήκες δεν ήταν ώριμες.
Στο παιχνίδι μπήκε η πρέσβης της Κίνας στην Αθήνα με αλλεπάλληλες συναντήσεις σε όλα τα επίπεδα. Εισέπραξε λόγια, υποσχέσεις αόριστες και ένα ζεστό κτύπημα στην πλάτη για την μεγάλη επένδυση της χώρας της στην Ελλάδα καθώς και για την πολιτιστική κληρονομιά των δύο λαών που χάνεται στο βάθος του χρόνου.
Στο Πεκίνο κράτησαν στάση αναμονής. Όμως ο χρόνος κυλούσε και αποτέλεσμα δεν υπήρχε. Η κινεζική κυβέρνηση άρχισε να βλέπει τις ΗΠΑ και τη Γερμανία πίσω από την αναβλητικότητα της Ελλάδας στο θέμα αυτό, την ίδια ώρα που ο εμπορικός Πόλεμος Τραμπ – Κίνας φούντωνε.
Αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου στέλνει στην Αθήνα τον Yang Jiechi, μέλος του Πολιτικού Γραφείου και διευθυντή της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας ο οποίος συναντήθηκε με τον με τον Έλληνα πρωθυπουργό. Ο συγκεκριμένος αξιωματούχος θεωρείται ισχυρότερος και από τον υπουργό Εξωτερικών για αυτό και συναντήθηκε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Το ότι έκανε τέτοιο ταξίδι σε καιρό πανδημίας δείχνει το ενδιαφέρον για τον Πειραιά» επεσήμαναν τότε στο Νewmoney διπλωματικοί κύκλοι.
Ο Πειραιάς είναι πολύ σημαντικός για τους Κινέζους στο σχέδιο για το «one belt one road». Είναι σχεδόν στον εμπορικό άξονα Σουέζ-Γιβραλτάρ. Το ότι δεν είναι ακριβώς επάνω σε αυτή τη ρότα, το εξισορροπεί με το γεγονός ότι έχει σιδηροδρομική και οδική σύνδεση με τα Βαλκάνια, την ανατολική και Κεντρο-δυτική Ευρώπη κάτι που δεν έχει για παράδειγμα η Μάλτα που βρίσκεται πάνω στην συγκεκριμένη εμπορική διαδρομή όμως είναι νησί.
Οι μέρες κυλούσαν μετά τη συνάντηση και αποτέλεσμα κανένα.
Τότε αποφάσισαν τα στελέχη της Cosco να ρίξουν στο τραπέζι ένα ακόμη επικοινωνιακό χαρτί τους. Ζήτησαν ατύπως, μέσω διαρροών, την παρέμβαση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη προκειμένου να προχωρήσουν οι επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά και ειδικά η κατασκευή της προβλήτας IV. Ήταν μήνυμα-υπενθύμιση μετά την συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Yang Jiechi.
«Όπως πολύ σωστά έκανε ο πρωθυπουργός και παρέμβει για την υλοποίηση της πολύ καλής επένδυσης της Microsoft στην Ελλάδα το ίδιο ζητούμε να κάνει και την προβλήτα IV η κατασκευή της οποίας καθυστερεί. Επένδυση η οποία θα δημιουργήσει σε πρώτη φάση 650 νέες θέσεις εργασίας και σε δεύτερο χρόνο 800 συνολικά» επεσήμαναν κινεζικοί κύκλοι και προσέθεταν: «Επίσης εκκρεμεί και η διεκπεραίωση του 16% της ΟΛΠ ΑΕ για το οποίο έχει καταβάλει το αντίτιμο πληρώσει η Cosco και ακόμη δεν έχει μεταβιβαστεί».
Παράλληλα χρησιμοποίησαν και το γεωπολιτικό χαρτί τονίζοντας, ανεπισήμως, ότι «η Κίνα αποτελεί ένα από τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με αυξημένη επιρροή σε έναν μεγάλο αριθμό χωρών, τη στιγμή που η Ελλάδα επιδιώκει να προασπίσει τα συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσόγειο».
Δεν υπήρξε ανταπόκριση.
Ώσπου φάνηκε μία ακτίδα ελπίδας για την κινεζική πλευρά στις αρχές Νοεμβρίου όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στην 5th EU-Arab World Summit που διεξάγεται 9-10 Νοεμβρίου δήλωσε:
«Θα το λύσουμε το θέμα. Έχουν μείνει πίσω κάποιες επενδύσεις, αλλά θα το λύσουμε το θέμα. Θέλουμε ο Πειραιάς να καταστεί logistics hub. Είναι εννέα ημέρες λιγότερος χρόνος για να ένα πλοίο να φθάσει στην Ευρώπη από την Ασία. Δεν θα χάσουμε αυτή την ευκαιρία. Είναι ένα σχέδιο win-win».
Όμως η μηχανή παρέμεινε στο «κράτει».
Δύο εβδομάδες αργότερα, Παρασκευή 20 Νοεμβρίου οι Κινέζοι δέχθηκαν ένα κτύπημα από εκεί που δεν το περίμεναν. Ο πλοιοκτήτης και ισχυρός οικονομικός παράγοντας, Βαγγέλης Μαρινάκης, πρώτος σε ψήφους δημοτικός σύμβουλος του δήμου Πειραιά κατακεραύνωσε την κινεζική πλευρά λέγοντας:
«Καλό δεν έχουμε δει ούτε πρόκειται να δούμε από τους Κινέζους και τη Cosco» είπε στη διάρκεια τηλεδιάσκεψης των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου και προσέθεσε: «Όσο περνούν τα χρόνια φαίνεται ότι δικαιώνομαι, γιατί παρά την δήλωση των Κινέζων ότι πρόκειται για την καλύτερη επένδυσή τους στην Ευρώπη τόσο ο Πειραιάς όσο και οι υπόλοιποι παραλιμένιοι δήμοι δεν έχουν έχουν κανένα απολύτως όφελος. Το μονοπώλιο αυτό δεν ήταν ευθύνη του Δήμου, καθώς η σύμβαση αυτή είχε υπογραφεί από την προηγούμενη κυβέρνηση».
Αφορμή της παρέμβασής του ήταν το θέμα που έχει προκύψει για το μεγάλο λιμάνι και το οποίο έχει να κάνει με τη διέλευση φορτηγών που μεταφέρουν τα μπάζα από τις εργασίες επέκτασης της νέας βάσης κρουαζιέρας μέσα από τους δρόμους της πόλης. Μετά από την παρέμβαση του κ. Μαρινάκη, το Δημοτικό Συμβούλιο προχώρησε σε ψήφισμα μέσω του οποίου απαιτεί την άμεση διακοπή της διέλευσης βαρέων οχημάτων της Cosco από την πόλη. Ταυτόχρονα κάλεσε το υπουργείο Περιβάλλοντος να προχωρήσει στις απαραίτητες ενέργειες για την προστασία της δημόσιας υγείας στον Πειραιά.
Τρεις ημέρες μετά, Δευτέρα 23 Νοεμβρίου το «παιχνίδι» άλλαξε επίπεδο. Ανέλαβαν τα κεντρικά της Cosco από το Χονγκ Κόνγκ. Η Cosco Shipping με επιστολή της στους αρμόδιους υπουργούς της ελληνικής κυβέρνησης επιρρίπτει ευθύνες στο Ελληνικό Δημόσιο για την μέχρι σήμερα αποτυχία υλοποίησης των Υποχρεωτικών Επενδύσεων, τις οποίες η κινέζικη εταιρεία είναι υποχρεωμένη να ολοκληρώσει το αργότερο μέχρι τον Αύγουστο 2021.
Οι Κινέζοι έδωσαν στο Ελληνικό Δημόσιο προθεσμία δύο μηνών για να συμφωνήσει ότι οι υπολειπόμενες μετοχές θα μεταβιβαστούν και επιφυλάσσονται επί παντός νομίμου δικαιώματος τους. Στους κόλπους των Κινέζων υπήρξε έντονη δυσαρέσκεια γιατί διέρρευσε η επιστολή τους για ένα τόσο σημαντικό θέμα.
Αρχικώς, μεταβιβάστηκε από το ΤΑΙΠΕΔ ποσοστό 51% των μετοχών και μετά την υλοποίηση των επενδύσεων θα γινόταν και η μεταβίβαση του υπόλοιπου 16%.
Η COSCO SHIPPING επισημαίνει ότι τα έργα δεν έχουν ολοκληρωθεί όχι με δική της υπαιτιότητα.
Ειδικότερα τα έργα για την κατασκευή δύο νέων θέσεων κρουαζιεροπλοίων έχουν καθυστερήσει λόγω των αντιδράσεων των κατοίκων για την επέκταση του λιμανιού στην Πειραϊκή.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στις διαπραγματεύσεις που είχε με τον δήμαρχο Γιάννη Μώραλη.
Γεωπολιτικά σενάρια
Όλα τα μάτια των «μεγάλων» γεωστρατηγικών παικτών της περιοχής είναι στραμμένα πάνω στην Cosco που έχει δυναμώσει στην ανατολική Μεσόγειο, στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης.
Σενάρια φέρνουν τους Αμερικάνους να μην θέλουν άλλους στα πόδια τους και μάλιστα μια υπερδύναμη με την οποία υπάρχει σκληρή εμπορική κόντρα λόγω Τραμπ.
Όμως σύμφωνα με πληροφορίες του Νewmoney οι Κινέζοι θεωρούν ότι το πρόβλημα ίσως δεν είναι οι Αμερικάνοι:
«Τα λιμάνια ΟΛΠ και ΟΛΘ δεν βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ» εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι: «Έχουν τα ναυπηγεία της Σύρου στο κέντρο του Αιγαίου και προσεχώς της Ελευσίνας που είναι μεγάλη υπόθεση. Θα πάρουν από ό,τι φαίνεται, τα λιμάνια Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, ίσως και του Βόλου όπου ήδη δραστηριοποιούνται» και κάνουν μια εκτίμηση που ίσως για πρώτη βάζει στο κάδρο τους Γερμανούς με το λιμάνι του Αμβούργου.
Η κινεζική πλευρά θεωρεί ότι η υλοποίηση σημαντικών επενδύσεών της καθυστερεί λόγω γραφειοκρατικών μηχανισμών αλλά φωτογραφίζει και «αντίπαλα» συμφέροντα.
Οι Κινέζοι θέλουν να δοθεί το πράσινο φως για την κατασκευή της προβλήτας αφού το λιμάνι έχει πιάσει οροφή στη δυνατότητα εξυπηρέτησης εμπορευματοκιβωτίων και αν δεν επεκταθεί όχι μόνο θα σταματήσει η ανάπτυξή του αλλά θα αρχίσει να οπισθοχωρεί στην ευρωπαϊκή κατάταξη λιμένων όπου σήμερα κατέχει την 4η θέση.
Η νέα προβλήτα θα δώσει τη δυνατότητα στο λιμάνι του Πειραιά να διακινεί ετησίως 11 εκατομμύρια «κουτιά» σκληρύνοντας τον ανταγωνισμό. Οι Κινέζοι έχουν τα φορτία, έχουν καλές επαφές με τις μεγάλες διεθνείς συμμαχίες των εταιρειών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, άρα εξασφαλισμένη την άνοδο. Το μόνο που δεν έχουν είναι περισσότερο χώρο στο λιμάνι. Είναι προφανές ποιός δεν θέλει την τέταρτη προβλήτα».
Κινεζικοί και ελληνικοί κύκλοι προσθέτουν: «Με τη προβλήτα IV ο Πειραιάς θα εκτιναχθεί. Ήδη έχει περάσει το φράγμα των πέντε εκατομμυρίων εμπορευματοκιβωτίων αλλά έχει βρει «ταβάνι» στην απόδοσή του λόγω έλλειψης χώρου. Με την κατασκευή της νέας προβλήτας θα προστεθούν, σχεδόν άλλα δύο εκατομμύρια «κουτιά». Όμως ο χρόνος κυλάει. Τα έργα θα χρειαστούν δύο χρόνια να ολοκληρωθούν συν ένας χρόνος για να εκδοθούν οι άδειες πάμε στα τρία. Η κλεψύδρα αδειάζει» και συνεχίζουν:
«Αν αυξηθεί η εμπορική κίνηση του λιμανιού θα έχει μεγαλύτερα έσοδα και το δημόσιο αλλά και οι παράκτιοι Δήμοι που εισπράττουν το 5 % του τζίρου από την Cosco ενώ όταν ο ΟΛΠ ανήκε στο Δημόσιο έπαιρναν 3% και όποτε τα έπαιρναν αφού πήγαιναν στον κρατικό κορβανά».
Για όσους υποστηρίζουν ότι θα πνιγεί η περιοχή στο τσιμέντο απαντούν:
«Η IV θα γίνει στην Γ1 εκεί που βρίσκεται σήμερα το car terminal. Θα ανασκευαστεί δεν θα επεκταθεί. Και ο τερματικός σταθμός οχημάτων θα πάει στη Γ2 η οποία θα επεκταθεί λίγα μέτρα. Είναι μη οχλούσα δραστηριότητα. Εκεί που τώρα «αποθηκεύονται» οχήματα θα τοποθετούνται εμπορευματοκιβώτια».
Το έργο για την προβλήτα IV κρίθηκε τον περασμένο Οκτώβριο μη ώριμο από την Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ) να απορρίψει την πρότασή του ΟΛΠ.
«Τώρα πια ωρίμασε και πρέπει να γίνει» απαντούν οι Κινέζοι.
Από την πλευρά του ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της ΟΛΠ Α.Ε Άγγελος Καρακώστας επεσήμανε σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου:
«Αν εγκριθεί έως τον Μάρτιο του 2021 η κατασκευή της προβλήτας IV θα χρειαστεί τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί η κατασκευή της. Το 2024 το λιμάνι του Πειραιά με τις τέσσερις προβλήτες θα έχει ικανότητα εξυπηρέτησης 11 εκατομμυρίων εμπορευματοκιβωτίων».
Εξέλιξη που θα τον φέρει στην κορυφή των ευρωπαϊκών λιμένων. Σήμερα ο Πειραιάς είναι στην 26η θέση παγκοσμίως, στην 1η θέση στη Μεσόγειο και στην 4η στην Ευρώπη πίσω από το Ρότερνταμ, το Αμβούργο και την Αμβέρσα.
Στο μεταξύ η Cosco θα επενδύσει συνολικά 70 εκατομμύρια ευρώ για την αναβάθμιση των υποδομών στις προβλήτες Ι του ΟΛΠ και του ανατολικού κομματιού της II της ΣΕΠ. Η αναβάθμιση θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2021 και προβλέπει καινούργιες γερανογέφυρες, μία στον ΟΛΠ που έχει ήδη επτά και τρεις στην προβλήτα ΙΙ αφού πουληθούν τρεις παλιές.
Με την αναβάθμιση αυτή ο Πειραιάς θα ανέβει στα οκτώ εκατομμύρια εμπορευματοκιβώτια” και προσέθεσε:
«Έχουν συμπληρωθεί 10 χρόνια από την έναρξη της μεγάλης επένδυσης στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά, που άλλαξε την ιστορία του λιμένος και το ανέδειξε στο μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσογείου. Πρόκειται για μία επένδυση που ξεκίνησε σχεδόν ταυτόχρονα με την κρίση χρέους στην Ελλάδα και γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Συνέβαλε στη δημιουργία πάνω από 2.500 άμεσων, νέων, ποιοτικών θέσεων εργασίας που σύμφωνα με εκτιμήσεις τροφοδοτούν πάνω από τις τριπλάσιες δουλειές σε συμπληρωματικές υπηρεσίες. Ενίσχυσε τα κρατικά έσοδα με πάνω από μισό δισ. ευρώ που προήλθαν από άμεσους, έμμεσους φόρους και άλλες εισφορές. Και επίσης έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και στην αναβάθμιση της ευρύτερης περιοχής του Πειραιά».