Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Η μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαΐου 1821) θεωρείται ως μία από τις πιο αποφασιστικές μάχες της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, που οδήγησε στην Άλωση της Τριπολιτσάς.
Προετοιμασίες για τη μάχη
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Τριπολιτσάς, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης οργάνωσε στρατόπεδα στα υψώματα γύρω από την πόλη. Έτσι στις 16 Απριλίου 1821 διέταξε την οχύρωση τεσσάρων λόφων δίπλα στο χωριό Βαλτέτσι.
Ταυτόχρονα, οι Τούρκοι, που ήταν κλεισμένοι στην Τριπολιτσά, με αγωνία περίμεναν βοήθεια από τον Χουρσίτ, που βρισκόταν στα Γιάννενα και πολεμούσε τον Αλή Πασά. Ο Χουρσίτ έστειλε ισχυρό στράτευμα με επικεφαλής τον Κιοσέ Μεχμέτ, ο οποίος το χώρισε σε δύο τμήματα. Στο πρώτο ηγήθηκε ο ίδιος με τον Ομέρ Βρυώνη, με 14.000 στρατό[1] και κατευθύνθηκε ανατολικά. Το δεύτερο, που αποτελείτο από 3.500 Αλβανούς,[2] κατευθύνθηκε προς τη δυτική Ελλάδα, υπό την ηγεσία του Κεχαγιάμπεη Μουσταφά.
Ο στρατός του Κεχαγιάμπεη πέρασε το Αντίρριο χωρίς απώλειες. Πέρασε από την Πάτρα, πυρπόλησε τη Βοστίτσα[2] (Αίγιο) και στη συνέχεια έλυσε τις ελληνικές πολιορκίες σε Κόρινθο[3] και Άργος[4], για να μπει,τελικά,στην Τριπολιτσά[5]
Η πρώτη μάχη, 24 Απριλίου 1821
Ο Αναγνωσταράς πολεμά τους Τούρκους στο Βαλτέτσι
Στις 24 Απριλίου, ο Κεχαγιάμπεης βγήκε από την Τρίπολη με 4.000 άνδρες και επιτέθηκε στο Βαλτέτσι. Οι ολιγάριθμοι υπερασπιστές του υποχώρησαν, χάνοντας ζώα και προμήθειες. Η μάχη συνεχίστηκε βόρεια του χωριού όπου ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης είχε βρεθεί σε πολύ δύσκολη θέση. Σε βοήθειά του έσπευσε ο Δημήτρης Πλαπούτας χτυπώντας τους Τούρκους από τα νώτα. Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν σε υποχώρηση και ο Κολοκοτρώνης τους κυνήγησε μέχρι το χωριό Μάκρη.
Μετά τη μάχη, το στρατόπεδο ανασυγκροτήθηκε ταχύτατα με φρουρά 1.000 ανδρών και επικεφαλής τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Δημιουργήθηκαν εκ νέου ταμπούρια και κατέφθασαν ενισχύσεις. Στο πρώτο ταμπούρι βρέθηκαν ο Ηλίας και ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης με όλους τους Μανιάτες. Στο δεύτερο ο Μητροπέτροβας, ο Παπατσώνης, ο Κεφάλας, ο Γιάννης Μαυρομιχάλης, ο Παναγιώτης Κατριβάνος από το Ίσαρι Μεγαλόπολης και ο Θανάσης Δαγρές από τη Βρωμόβρυση Μεσσηνίας, με τους στρατιώτες τους. Στο τρίτο ο Ηλίας και ο Νικήτας Φλέσσας, ο Σιώρης, ο Νικηταράς και πολλοί Λιονταρίτες και Γορτύνιοι.
Η δεύτερη μάχη, 12-13 Μαΐου 1821
Τα χαράματα της 12ης Μαΐου, ο Κεχαγιάμπεης βγήκε από την Τρίπολη με 10.000 Τουρκαλβανούς με προορισμό την Καλαμάτα. Κάποιοι Βαρδουνιώτες,με σκοπό τη λαφυραγωγία και με αρχηγό τον Βαρδουνιώτη Ρουμπή, αντιλήφθηκαν την παρουσία Ελλήνων στο Βαλτέτσι, άρχισαν τις αψιμαχίες μαζί τους, για να προστεθούν στη συνέχεια και οι άλλοι.[6] Τότε κατέφθασε ο Κολοκοτρώνης, αφού ειδοποιηθηκε, με 700 άνδρες. Ο Ρουμπής, που βρέθηκε πλέον περικυκλωμένος, ζήτησε ενίσχυση από τον κεχαγιάμπεη που μέχρι τότε παρακολουθούσε τη μάχη επικεφαλής 3.000 ιππέων.
Το απόγευμα έφτασε ο Δημήτρης Πλαπούτας και ο Κανέλλος Δεληγιάννης με 700 άνδρες[6]. Η μάχη συνεχίστηκε μέχρι τη νύχτα χωρίς να υποχωρεί καμία πλευρά. Τα ξημερώματα της 13ης Μαΐου, οι Τούρκοι ξεκίνησαν νέα επίθεση[6].
Το τέλος της μάχης
Μετά από 4 ώρες μάχης[7] και ενώ ο Ρουμπής κινδύνευε, ο Κεχαγιάμπεης διέταξε υποχώρηση. Βλέποντας αυτήν την κίνηση, ο Κολοκοτρώνης ξεκίνησε γενική αντεπίθεση. Έτσι οι Τούρκοι τράπηκαν σε άτακτη φυγή, πετώντας τα όπλα τους.
Συνολικά οι Τούρκοι είχαν 300 νεκρούς και πάνω από 500 τραυματίες[7][8] ενώ οι Έλληνες μόλις 2[7]. Ανάμεσα στα λάφυρα των επαναστατών ήταν πολλά τουφέκια, 1 πυροβόλο και 8 σημαίες[7]. Η μάχη υπήρξε καθοριστική για το ηθικό των αντιμαχομένων. Οι Έλληνες, οι οποίοι πολέμησαν για πρώτη φορά κάτω από σωστή οργάνωση, πήραν θάρρος συνειδητοποιώντας την ανωτερότητά τους έναντι των Τούρκων, ενώ οι δεύτεροι κατάλαβαν ότι η επανάσταση ήταν κάτι σοβαρότερο από μία απλή εξέγερση ολιγάριθμων Ελλήνων.[8] Ο Κανέλλος Δεληγιάννης περιγράφει τη μάχη με τα παρακάτω λόγια:
Αυτή η ένδοξος νίκη ήταν η κρίσις της Ελληνικής Επαναστάσεως και εις αυτήν χρεωστείται η ανεξαρτησία της πατρίδος καθ’ ότι ενεθάρρυνε και εμψύχωσε τους Έλληνας.
Η μάχη του Βαλτετσίου περιγράφεται και στο παρακάτω δημοτικό τραγούδι:
“Τι έχεις, καημένε κόρακα, που σκούζεις και φωνάζεις;
Μήπως διψάς για αίματα, για τούρκικα κεφάλια;
Πέρασε από τα Τρίκορφα και σύρε στο Βαλτέτσι,
όπου είν’ ο τόπος δυνατός και δυνατά ταμπούρια,
εκεί θα βρεις τα αίματα, τα τούρκικα κεφάλια,
Τρία μπαϊράκια κίνησαν από μέσα από τη χώρα,
το ένα πάει στα Τρίκορφα, τ’ άλλο στους Αραχαμίτες,
κι αυτός ο Κεχαγιάμπεης πηγαίνει στο Βαλτέτσι.
Ο Κυριακούλης του μιλάει κι ο Μπεζαντές του λέει:
“Πού πας, βρε Κεχαγιάμπεη, τ’ Αλή πασά κοπέλι;
Εδώ δεν είναι Κόρινθος, δεν είναι Πέρα Χώρα,
δεν είναι τ’ αργίτικα κρασιά, του Μπέλεση τα κριάρια.
Εδώ είν’ ορδή Καρύταινας, μανιάτικο ντουφέκι,
Κολοκοτρώνης αρχηγός με το Μαυρομιχάλη”.
Αφήστε τα ντουφέκια σας και βγάλτε τα σπαθιά σας
βάλτε τους Τούρκους εμπροστά, σαν πρόβατα, σαν γίδια”.
Παραπομπές
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 133.
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 133.
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 134.
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 135.
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 137.
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 145.
- Σπηλιάδης, Νικόλαος (1851). Απομνημονεύματα. Αθήνα: Χ.Ν.Φιλαδελφέως, σελ. 146.
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΑ΄, σ.119.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Η μάχη στο Βαλτέτσι, του ιστορικού Τάσου Γριτσόπουλου
- Εορτασμός της επετείου της μάχης του Βαλτετσίου στην Αθήνα 12/05/1968 – 13/05/1968
ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/wiki/Μάχη_του_Βαλτετσίου
ΑΔΕΙΑ : https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.el#