Μνημόνια: η μετατροπή της Ελλάδας σε χρεοδουλοπαροικία
Παράμετροι του Δημοσίου Χρέους πριν την κρίση
Η ύφεση του 2009 βρίσκει την Ελλάδα μας με ένα συσσωρευμένο δημόσιο χρέος. Το ύψος του χρέους [1] το 2008 ανερχόταν σε 262,3 δις ευρώ ή 108,7% του Α.Ε.Π. ενώ το 2009 ανήλθε στα 298,8 δις ή 125,8% του Α.Ε.Π.
Εν αντιθέσει με την συστημική προπαγάνδα των μ.μ.ε. ότι το κύριο αίτιο της εκτόξευσης του χρέους ήταν η κραιπάλη, οι αθρόες κομματικές προσλήψεις δημοσίων υπαλλήλων, μίζες εξοπλιστικών κλπ – που σίγουρα έχουν μέρος συμμετοχής στην αύξηση του χρέους- το κύριο αίτιο ήταν το πολλαπλασιαστικό φαινόμενο (“snowball effect”). Το πολλαπλασιαστικό φαινόμενο παρατηρείται όταν το ‘’υπονοούμενο’’ επιτόκιο εξυπηρέτησης του χρέους υπερβαίνει την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ. Ιδιαίτερα την περίοδο 1980-1993 το πολλαπλασιαστικό φαινόμενο πυροδοτήθηκε από τα υψηλά επιτόκια δανεισμού σε συνάρτηση με τις διαδοχικές υποτιμήσεις της δραχμής [2].
Σημειωτέο ότι το 2007 το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 103% σε σχέση με το ΑΕΠ ενώ το 2009 διαμορφώθηκε στο 113%. Το ότι παραπάνω αναφέρουμε ότι το 2009 το δημόσιο χρέος εκτοξεύθηκε στο 127% είναι γιατί αυτό μας παρουσίασε η αμφισβητούμενη στατιστική αναθεώρηση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Ένας ακόμη βασικός λόγος –μετά το πολλαπλασιαστικό φαινόμενο, όχι όμως δεύτερο στην ιεράρχηση- ήταν η έκνομη εκροή κεφαλαίων με συνέπεια την απώλεια υψηλών φορολογικών εσόδων. Μεγάλες εταιρείες στην Ελλάδα, κυρίως πολυεθνικές αλλά και συστημικές τράπεζες επωφελήθηκαν από τον τρόπο αυτό φοροαπαλλαγής. Υπάρχουν [3] λεπτομερή στοιχεία [4] για την Ελλάδα που δείχνουν μεταξύ 2003-2009 σωρευτική εκροή κεφαλαίων ύψους 200 δις ευρώ. Με ένα μέτριο συντελεστή φορολόγησης π.χ. 15% (μισό του ισχύοντος) προκύπτει υστέρηση δημοσίων εσόδων ποσού 30 δις ευρώ. Οι κυβερνώντες τις τελευταίες δεκαετίες την Ελλάδα, δεν φρόντισαν να υπάρξει αντίστοιχη νομοθεσία αποτροπής εκροής κεφαλαίων και δίκαιης φορολόγησης.
Πίνακας: Έκνομες ροές κεφαλαίων [5] από την Ελλάδα (σε δις ευρώ)
Τα ανοίγματα –χωρίς περίσκεψη- των ξένων και ελληνικών τραπεζών
Μετά το 2001 ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ήταν υψηλότερος από τον πληθωρισμό στην Ευρώπη. Αποτέλεσμα ήταν ότι οι δανειολήπτες του ελληνικού δημοσίου και ιδιωτικού τομέα μπορούσαν να προσφέρουν ελκυστικά (υψηλά) επιτόκια σε ξένους χρηματοοικονομικούς πιστωτές. Ξεκίνησε έτσι η εισροή ξένων κεφαλαίων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Μεγάλες ευρωπαϊκές ιδιωτικές τράπεζες, κυρίως της Γαλλίας και Γερμανίας, συνέβαλαν ενεργά στην απότομη αύξηση των ιδιωτικών δανείων στην Ελλάδα συμμετέχοντας επίσης άμεσα στον τραπεζικό τομέα είτε με εξαγορές τραπεζών είτε συνεργασίες π.χ. η Γενική και η Εμπορική τράπεζα.
Οι ευρωπαϊκές και ελληνικές τράπεζες δεν αξιολόγησαν με την δέουσα προσοχή τον κίνδυνο ότι μια τέτοια υπερβολική έκθεση ενδεχομένως να δημιουργήσει ‘’φούσκα’’. Αποτέλεσμα ήταν ο λόγος ιδιωτικού χρέους προς ΑΕΠ να αυξηθεί απότομα από 74,1% το 2001 σε 129,1% το 2009 [6].
Οι τράπεζες, κυρίως των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είχαν το 2009, όταν ξέσπασε η οικονομική κρίση ιδιαίτερα μεγάλη έκθεση στην Ελλάδα η οποία ανήρχετο στα 140 δις ευρώ. Από αυτά τα 140 δις, το 45% αφορούσε έκθεση στον δημόσιο τομέα, το 16% τις τράπεζες και το 39% τον μη χρηματοπιστωτικό ιδιωτικό τομέα [7].
***
Η… γέννηση του Α’ μνημονίου
Βρισκόμαστε στο 2008. Το συνολικό χρέος των ΗΠΑ (δημόσιο και ιδιωτικό) έχει ήδη εκτοξευθεί στο 350% του ΑΕΠ. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας των ΗΠΑ έχει πλημυρίσει με –πολλαπλών μορφών- χρηματοπιστωτικά παράγωγα. Το πιο διαδεδομένο από τα παράγωγα αυτά, τα γνωστά CDO (Collateralized Default Obligation), πρόκειται για ένα συμβόλαιο, έναν χάρτινο τίτλο, που είναι χτισμένος πάνω σε άλλους χάρτινους τίτλους [8] (π.χ. όταν ένα στεγαστικό δάνειο ‘’τεμαχίζεται’’ (slices) σε κομμάτια και μετά αυτό το κομμάτι μαζί με δεκάδες άλλα πωλείται ως χρηματοπιστωτικό προϊόν με τους οίκους αξιολόγησης να το αξιολογούν με ΑΑΑ). Κάθε κομμάτι (slices) του CDO φέρει και τον δικό του βαθμό ρίσκου. Και όσο μεγαλύτερο το ρίσκο τόσο υψηλότερο το επιτόκιο-απόδοση για τον επενδυτή. Η υπόθεση εργασίας με την οποία τιμολογήθηκαν τα CDO ήταν ότι μια οικονομική κρίση δεν θα συμβεί… ποτέ!
Όταν όμως στις ΗΠΑ, οι δανειολήπτες που είχαν πάρει στεγαστικά δάνεια δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις δόσεις, τα κομμάτια (slices) αυτά χρέους που εμπεριέχονταν πλέον στα CDO άρχιζαν να ‘’σκάνε’’. Έτσι οι τράπεζες και χρηματοπιστωτικοί όμιλοι –που παρότι ήταν οι ίδιοι εκδότες- είχαν επενδύσει σε αυτά τα παράγωγα, όπως η Lehman Brothers, η Merril Lynch και πολλές άλλες ευρωπαϊκές τράπεζες βρέθηκαν να είναι πνιγμένες από αυτά τα άχρηστα ‘’χαρτιά’’.
Μόνον μεταξύ 2005-2007 οι αμερικανικές τράπεζες είχαν εκδώσει CDO αξίας 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων. Το 2008 η ‘’παραγωγή’’ των CDO ξεπέρασε τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια [9]. Με χρονική υστέρηση, ήταν φυσικό, η ‘’κρίση’’ αυτή να μεταφερθεί και στα χαρτοφυλάκια των μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών και ομίλων της Ευρώπης (ειδικότερα της Ε.Ε. και της Ευρωζώνης) που είχαν και αυτοί επενδύσει στα CDO.
Άγιος Γρηγόριος Νύσσης (335-395μ.Χ.): ”…αυτός που συνάπτει δάνειο με τόκο παίρνει προκαταβολή της φτώχειας, με πρόσχημα την προσωρινή διευκόλυνση βάζει την καταστροφή μέσα στο σπίτι του.. Κάθε μέρα ο τοκιστής μετράει τα κέρδη του, αλλά δεν χορταίνει την επιθυμία του…”
Το 2009 λοιπόν η οικονομική ύφεση έπληξε και την ελληνική οικονομία. Οι ιδιωτικές ελληνικές κα ξένες τράπεζες άρχισαν να αντιμετωπίζουν αυξανομένους κινδύνους και από τα μη εξυπηρετούμενα ιδιωτικά δάνεια. Οι τράπεζες αυτές αντιμετώπισαν μεγαλύτερους κινδύνους απ’ ότι η Ελλάδα με το δημόσιο χρέος της [10]. Άρα ποιος ήταν ο τρόπος οι τράπεζες να αντιμετωπίσουν τα ‘’ανοίγματά τους’’ σε δάνεια που δώσανε χωρίς σοβαρό έλεγχο των δανειοληπτών καθώς και την κατάρρευση των χαρτοφυλακίων τους (οι ευρωπαϊκές τράπεζες) από την επένδυση στα CDO;
Την απάντηση έδωσε η πρώτη μνημονιακή κυβέρνηση η οποία –αντίθετα με τα όσα υπαγόρευε η οικονομική επιστήμη, η κοινή λογική και το περί δικαίου αίσθημα- επέλεξε και υπέγραψε την… ‘’διάσωση’’ της ελληνικής οικονομίας (βλέπε ευρωπαϊκών και ελληνικών τραπεζών) με δημόσιο χρήμα και χωρίς αναδιάρθρωση του χρέους, που ήταν λύση ευνοϊκή για τις ξένες τράπεζες.
Η πρώτη μνημονιακή κυβέρνηση ‘’στρώνει’’ τον δρόμο για το Α’ μνημόνιο
Το 2008 –όπως είδαμε ανωτέρω- το τραπεζικό σύστημα (ελληνικών και ευρωπαϊκών τραπεζών) στην Ελλάδα βρέθηκε σε κρίση φερεγγυότητας. Το 2009 το τραπεζικό σύστημα στην χώρα μας διέθετε καθαρά κεφάλαια – μετοχικό κεφάλαιο περί τα 30 δις ευρώ ενώ το ποσό των πιστώσεών τους ξεπερνούσε τα 500 δις ευρώ. Σύμφωνα με σχετική έκθεση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών [11]: ‘’Το συνολικό ενεργητικό των πιστωτικών ιδρυμάτων που λειτουργούσαν στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 2009, ανέρχονταν στα 489 δις ευρώ, αυξημένο κατά 6% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2008. Η ποσοστιαία συμμετοχή των πιστωτικών ιδρυμάτων στο συνολικό ενεργητικό του χρηματοπιστωτικού συστήματος (563,3 δις ευρώ) ανήλθε στο 86,8%’’. Το υπόλοιπο 13,2% ήταν η έκθεση των τραπεζών σε χώρες των Βαλκανίων μέσω θυγατρικών και δίκτυο 3.400 υποκαταστημάτων [12].
Η πρώτη μνημονιακή κυβέρνηση λοιπόν, του γνωστού μοιραίου πρωθυπουργού, με όχημα την στατιστική διόγκωση του δημοσιονομικού ελλείματος και του δημοσίου χρέους οδήγησε στο να παρουσιασθεί μια τραπεζική κρίση ως κρίση δημοσίου χρέους. Κι ενώ η Ελ.Στάτ. του κ. Ανδρέα Γεωργίου [13] (ο οποίος ενώ ήταν ήδη Πρόεδρος της Ελ.Στατ. διατήρησε [14] μέχρι και την 9.11.2010 την θέση του στο Δ.Ν.Τ.) ανακοινώνει ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2009 θα ανέλθει στο 12,7% (πάνω από δυο φορές τον αριθμό που είχε προηγουμένως ανακοινωθεί) η Eurostat αναθεωρεί το έλλειμμα του 2009 στο 13,6%. Δηλαδή σε μια χρονιά μόνον και σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρουσίαζαν το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξήθηκε κατά 36,1 δις ευρώ.
Η πραγματικότητα όμως ήταν τελείως διαφορετική.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Οικονομετρίας κα Ζωή Γεωργαντά [15] και πρώην μέλος του επταμελούς συμβουλίου της Ελ.Στάτ. επί ηγεσίας κ. Ανδρέα Γεωργίου το δημοσιονομικό έλλειμμα διογκώθηκε με το ποσό των 27,914 δις ευρώ. Αυτό το πέτυχαν: α. μεταφέροντας με καθ’ ολοκληρία αυθαίρετο-ανεξέλεγκτο τρόπο κονδύλια από τον τομέα των μη χρηματοπιστωτικών οργανισμών στον τομέα της γενικής κυβέρνησης. Για το 2009 τα κονδύλια αυτά αφορούσαν τις ΔΕΚΟ και άλλες εταιρείες που η ηγεσία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. αποφάσισε ότι είναι ΔΕΚΟ (ποσό 18,21 δις ευρώ) β. καταχωρώντας νοσοκομειακές δαπάνες των 3,8 δις οι οποίες δεν είχαν ελεγχθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο και δεν έπρεπε να καταχωρηθούν γ. καταχωρώντας στο δημόσιο χρέος 5,4 δις ευρώ που αφορούν το SWAP της κυβέρνησης Σημίτη με την Goldman Sachs το 2001 το οποίο όταν υπεγράφη η συμφωνία σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, δεν αποτελούσε επιβάρυνση του δημοσίου χρέους.
Στόχος του Α’ μνημονίου ήταν να… σώσει τις Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες
Κατά συνέπεια, όπως αποδεικνύεται και από τα παραπάνω, πραγματικός στόχος του πρώτου δανείου, της 1ης Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης των 110 δις ευρώ (80 δις ευρώ από τα κράτη της Ε.Ε. της γερμανικής κρατικής τράπεζας KfW και 30 δις ευρώ από το ΔΝΤ) ήταν να προσφέρει ασφαλή έξοδο κινδύνου στους ιδιώτες ομολογιούχους που επιθυμούσαν να μειώσουν την έκθεσή τους στα ελληνικά ομόλογα, καθώς η πιθανότητα επιβολής ‘’κουρέματος’’ στην ονομαστική αξία των ομολόγων ήταν τότε εξαιρετικά υψηλή.
Η έκθεση των ξένων τραπεζών στο ελληνικό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος αναγνωρίζεται ως η βασική αιτία για την απροθυμία των δανειστών να προχωρήσουν νωρίτερα στο ‘’κούρεμα’’ των ομολόγων .
‘’Η έκθεση των γαλλικών τραπεζών στην Ελλάδα ανερχόταν σε 60 δις ευρώ, ενώ των γερμανικών στα 30 δις ευρώ. Εάν τυχόν υποχρεώνονταν σε σοβαρές απώλειες στα ελληνικά τους ομόλογα –καθώς και στα υπόλοιπα ομόλογα χωρών της ευρωζώνης που κατείχαν – η βιωσιμότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα επισκιαζόταν από ένα τεράστιο σύννεφο’’ [16].
Επομένως, είναι φανερό ότι η 1η Σ.Δ.Δ. (Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης) καθώς και το πρώτο μνημόνιο σχεδιάστηκαν για να διασώσουν τους ιδιώτες πιστωτές της χώρας, κυρίως τις τράπεζες και όχι την Ελλάδα.
Πίνακας: Βασικά οικονομικά μεγέθη της Ελληνικής Οικονομίας τα έτη 2010-2017. Προσέξτε την συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 22% από το 2010 στο 2017. πηγή: ΟΔΔΗΧ, http://www.pdma.gr/el/
***
Νομικός σχολιασμός κάποιων άρθρων της Δανειακής Σύμβασης
Το Α’ Μνημόνιο κυρώθηκε με το Νόμο 3845/6.5.2010 όχι όμως με τον απαιτούμενο από το άρθρο 28 παρ.2 του Συντάγματος αριθμού των βουλευτών. Το Μνημόνιο συνεννόησης αποτελείται από: 1. το Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής πολιτικής 2. το Μνημόνιο Συνεννόησης στις συγκεκριμένες προϋποθέσεις οικονομικής πολιτικής 3. το Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης.
Τα ανωτέρω αποτελούν κείμενα συνεννόησης που περιέχουν τους όρους εφαρμογής της Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης (Σ.Δ.Δ.) με 7 Παραρτήματα. Επιπλέον, στο πλαίσιο του Α’ Μνημονίου υπάρχει και: 4. η Συμφωνία Ελλάδας και Δ.Ν.Τ.
Με το Μνημόνιο χορηγούνταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Ε.Κ.Τ. τόσο αρμοδιότητες εποπτείας εφαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας όσο και διάφορες άλλες αρμοδιότητες που ανήκουν στην εκτελεστική εξουσία. Άλλωστε ο ίδιο ο νομοθέτης χαρακτηρίζει τα Μνημόνια ως Διεθνείς Συμβάσεις και στην παρ.4 του Νόμου 3845/6.5.2010 επισημαίνει: ‘’Τα μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις εισάγονται στη Βουλή για κύρωση’’. Όμως το Α’ Μνημόνιο δεν ψηφίστηκε ποτέ στην Ελληνική Βουλή. Αντ’ αυτού πέρασε στην Βουλή ο Νόμος 3845/6.5.2010 ο οποίος δίνει την εξουσία στον Υπουργό Οικονομικών ‘’…να εκπροσωπεί το Ελληνικό Δημόσιο και να υπογράφει κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή σύμβαση δανεισμού…’’ Και σχολιάζει ο πρύτανης των Ελλήνων συνταγματολόγων κ. Γεώργιος Κασιμάτης[17]: ‘’Ήλθε ένας νόμος που καταργεί το Σύνταγμα. Πρόκειται για παραβίαση του Πολιτεύματος”[18].
Κατάλυση της υπόστασης της Ελληνικής Πολιτείας-Παραίτηση από την εθνική κυριαρχία
Το άρθρο 14 παρ.5 της Σ.Δ.Δ. γράφει:
‘’Με την παρούσα ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία, από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς, της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή…’’
Επιπλέον στο σημείο 10 του υποδείγματος της νομικής γνωμοδότησης που εμπεριέχεται ως παράρτημα στη Σ.Δ.Δ. σημειώνεται:
‘’ούτε ο δανειολήπτης ούτε τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας ή διαφορετικά λόγω της δικαιοδοσίας, κατάσχεσης-συντηρητικής ή αναγκαστικής- ή αναγκαστικής εκτέλεσης…’’
Παράλληλα η Σ.Δ.Δ. έχει εφαρμοστέο δίκαιο το Αγγλικό. Ήδη από το 1978 στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει εκδοθεί –σε σχέση με την κυριαρχική ασυλία- η State Immunity Act. Η εν λόγω νομοθετική πράξη ορίζει στο άρθρο 1:
‘’ένα κράτος διαθέτει κυριαρχική ασυλία στο Ηνωμένο Βασίλειο την οποία τα δικαστήριά του οφείλουν να σεβαστούν ακόμη και σε περίπτωση ερημοδικίας του ενδιαφερόμενου κράτους. Βεβαίως σε περίπτωση ρητής παραίτησης του ενδιαφερόμενου κράτους από τη «δικαιοδοτική ασυλία» και την «ασυλία εκτελέσεως» αίρεται νόμιμα η ισχύουσα με βάση την State Immunity Act «κυριαρχική ασυλία»
Οι… αλληλέγγυοι δανειστές μας με λίγα λόγια για να είναι διασφαλισμένοι επισύναψαν τα ανωτέρω άρθρα στα Μνημόνια και έβαλαν τον Υπουργό εκ μέρους της Βουλής να τα υπογράψει ώστε να έχουμε παραιτηθεί εκ των προτέρων από την εθνική μας κυριαρχία. Τα χρόνια που θα ακολουθήσουν το Β’ Μνημόνιο (P.S.I.), πολυνομοσχέδια, Γ’ μνημόνιο κλπ θα έλθουν στην Βουλή με την διαδικασία του κατεπείγοντος και θα ψηφιστούν από τους Βουλευτές πολλοί εκ των οποίων –κατά δήλωσή τους- ούτε καν τα διάβασαν.
Ξενοφών (430-355 π.Χ.): ”…γιατί (ο τύραννος) πιστεύει πως όσο πιο φτωχοί είναι οι άνθρωποι τόσο πιο υποταγμένοι είναι ώστε να τους χρησιμοποιεί…” στο έργο του ”Ιέρων”.
Και σχολιάζει –σε συνέντευξή του- ο συνταγματολόγος κ. Γεώργιος Κασιμάτης:
‘’…Όταν διάβασα τον όρο της Σ.Δ.Δ. περί παραιτήσεως από την εθνική κυριαρχία δεν πίστευα στα μάτια μου καθώς δεν έχει ξαναγίνει ποτέ. Τέτοιος όρος δεν έχει μπει ποτέ σε διεθνή σύμβαση. Ένας τέτοιος όρος δεν υπογράφεται ούτε με το πιστόλι στον κρόταφο…’’ [19] και
‘’…η Ελλάδα με βάση τη ΣΔΔ δεν είναι πλέον ανεξάρτητη. Όχι μόνο δεν είναι ανεξάρτητη στην Εξωτερική πολιτική διότι της δεσμεύεται η εθνική κυριαρχία αλλά και στην οικονομική πολιτική λόγω της δέσμευσης της εθνικής της περιουσίας…’’ [20].
Και συνεχίζει ο κ. Γεώργιος Κασιμάτης:
‘’…Η σύνταξη αυτών των συμβάσεων ανατέθηκε σε αγγλικό δικηγορικό γραφείο. Πρόκειται για το δεύτερο κρούσμα που έχουμε στην ιστορία. Όταν διάβασα πέρυσι το καλοκαίρι τις συμβάσεις είπα πως το ήθος και το ύφος αυτού του είδους της διατύπωσης κάτι μου θυμίζει. Αμέσως θυμήθηκα το Σχέδιο Ανάν το οποίο και παραβίαζε όλες τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Πρόσφατα απεκαλύφθη ότι το ίδιο δικηγορικό γραφείο συνέταξε και τη Σ.Δ.Δ. Είναι πρωτοφανές χώρες με προηγμένο νομικό πολιτισμό να αναθέτουν σε δικηγορικό γραφείο τον σχηματισμό των συμβάσεων λες και δεν είχαν νομικές υπηρεσίες στα Υπ. Εξωτερικών και Οικονομικών τους. Επανειλημμένως έχω ρωτήσει την κυβέρνηση τι κόστος πληρώθηκε στο δικηγορικό γραφείο. Βάσει της Σ.Δ.Δ. όλα τα βάρη της Σ.Δ.Δ., σύμφωνα με ειδικό όρο των Συμβάσεων, τα φέρει η Ελλάδα. Λέγεται ότι το κόστος για το δικηγορικό είναι το 0,4% του αντικειμένου ήτοι των 110 δισ. ευρώ. Δεν μπορούμε βέβαια να ξέρουμε και γι΄ αυτό θα ήταν χρήσιμο να μας ενημερώσει το Υπ. Εξωτερικών πόσο χρεώθηκε…’’ [21]
Και προφητικά σημείωνε:
‘’…δεν υπήρχε λόγος (για την κυβέρνηση) να πάει σε δικηγορικό γραφείο… άρα ήταν και αυτό κόλπο να μπουν όλες αυτές οι παράνομες συμβάσεις… άρα τις ξέρανε τις ακυρότητες που υπάρχουν …αλλά πιστεύουν ότι θα έχουν κυβερνήσεις οι οποίες δεν θα προσφύγουν στα δικαστήρια παρά θα υποκύπτουν συνεχώς τον αυχένα…’’ [22]
Παραίτηση και από το δικαίωμα συμψηφισμού (π.χ. γερμανικών αποζημιώσεων)
Η ελπίδα της διεκδίκησης αποζημιώσεων π.χ. των Γερμανικών, από τα εγκλήματα πολέμου και επομένως η οικονομική ανακούφιση της πατρίδας μας έχει και αυτή προβλεφθεί από τους πιστωτές ώστε να μην γίνει ποτέ πραγματικότητα.
Στη Σύμβαση Δανειακής Διευκόλυνσης έχει εισαχθεί και υπογραφεί ο παρακάτω όρος:
‘’…Όλες οι πληρωμές που θα πραγματοποιηθούν από τον δανειολήπτη καταβάλλονται στο ακέραιο χωρίς μείωση λόγω συμψηφισμού…’’
***
Το βαθύ σκοτάδι της περιόδου των Μνημονίων
Με την υπογραφή του Α’ μνημονίου από την πρώτη μνημονιακή, μοιραία κυβέρνηση ξεκίνησε η οικονομική καταστροφή της πατρίδας μας. Πολύ σύντομα θα ακολουθήσει το Β’ Μνημόνιο με την κύρωσή του από την Βουλή την 13η Φεβρουαρίου 2012 και το Γ’ Μνημόνιο την 14η Αυγούστου 2015.
Διανύουμε ήδη τον 8ο χρόνο των μνημονίων. Οι κυβερνήσεις εξαπάτησαν και συνεχίζουν να εξαπατούν τον λαό προσφέροντας αφειδώς υποσχέσεις για ανάκαμψη, για έξοδο από την λιτότητα, έξοδο από τα μνημόνια πράγμα –από οικονομικής προσέγγισης- ανέφικτο αφού ψηφίζουν ότι η τρόϊκα παραγγέλνει ακριβώς αντίθετο με ότι επιβάλλει η οικονομική επιστήμη και το συμφέρον της πατρίδος μας αλλά συμβατό με τα συμφέροντα της τρόϊκα.
Σε απάντηση των εξαγγελιών μνημονιακής κυβέρνησης ότι τον… Αύγουστο 2018 βγαίνουμε από τα μνημόνια και επανερχόμαστε ομαλά στις αγορές, το παρακάτω επίσημο χρονοδιάγραμμα του χρέους –χωρίς να καταγράφονται τα εκατοντάδες δις ευρώ που δίνονται με την μορφή εγγυήσεων προς τις τράπεζες μας δίνει την απάντηση: …2060 και αν…
Διάγραμμα: χρονοδιάγραμμα λήξης χρέους κεντρικής διοίκησης την 31.3.2018 (ποσά σε εκατομμύρια ευρώ). Πηγή: Δελτίο Δημοσίου Χρέους, Μάρτιος 2018, ΟΔΔΗΧ.
***
Συνέπειες από την εφαρμογή των Μνημονίων και των δανειακών συμβάσεων
Η προπαγάνδα των πολιτικών περί σωτηρίας της χώρας μας από την χρεωκοπία και περί ανάκαμψης κλπ κονιορτοποιείται από την υποστατική τραγική πραγματικότητα που συνεχίζει να γίνεται ακόμη πιο σκληρή μέρα την ημέρα.
-Το ΑΕΠ της χώρας μας κατέρρευσε από 237,5 δις ευρώ το 2009 σε 175 δις ευρώ το 2017. Δηλαδή σε ποσοστό μειώθηκε 27%. Η τραγική αυτή μείωση είναι μοναδική σε ανεπτυγμένο κράτος που δεν έχει εμπλακεί σε πολεμικές επιχειρήσεις.
-Το Δημόσιο Χρέος της Γενικής Κυβέρνησης αυξήθηκε από 298,8 δις ευρώ το 2009 σε 343,7 δις ευρώ τον Μάρτιο του 2018 [23]. Κι αυτό παρότι οι αλληλέγγυοι ευρωπαίοι εταίροι μας και το Δ.Ν.Τ. με την υπογραφή των μνημονιακών κυβερνήσεων μας… ‘’έσωσαν’’ τρείς φορές δίνοντάς μας δάνεια συνολικού ποσού 326 δις ευρώ (1η Σ.Δ.Δ. 110 δις ευρώ, 2η Σ.Δ.Δ. 130 δις και 3η Σ.Δ.Δ. 85 δις ευρώ) για να σωθούμε από την χρεωκοπία.
-Το ποσοστό ανεργίας από 9,6% το 2009 εκτοξεύθηκε στο 21,5% το 2017. Το 35% των ανέργων αφορά σε νέα παιδιά από 15 έως και 29 ετών [24]. Το ποσοστό ανεργίας θα ήταν συντριπτικά μεγαλύτερο εάν δεν είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό περισσότεροι από 700.000 Έλληνες, η πλειοψηφία των οποίων νέοι.
-Το ελληνικό δημόσιο πέραν του δημοσίου χρέους έχει επιβαρυνθεί με εγγυήσεις χρημάτων προς τις τράπεζες προκειμένου να γίνονται οι ανακεφαλαιοποιήσεις συνολικού ποσού 238 δις ευρώ. Το ποσό αυτό είναι ‘’ζεστό’’ χρήμα και επιβαρύνει το δημόσιο χρέος ενώ τυπικά δεν καταγράφεται σε αυτό βάσει του νόμου 3723/2008 [25].
–Ξεπούλημα της Δημόσιας Περιουσίας της χώρας μας –μέσο του ΤΑΙΠΕΔ- για την οποία μόχθησαν γενεές Ελλήνων –περισσότερες από τρεις γενιές- με υψηλή φορολόγηση προκειμένου να κατασκευαστούν οι υποδομές της πατρίδας μας.
Ήδη έχουν ξεπουληθεί [26] –έναντι αστείων τιμημάτων-: ΟΠΑΠ, ΟΛΠ, ΟΛΘ, ΤΡΑΙΝΟΣΕ, Περιφερειακά αεροδρόμια (στην Fraport), ραδιοσυχνότητες, χιλιάδες ακίνητα του δημοσίου, έκταση Ελληνικού, ΔΕΣΦΑ, Airbus αεροσκάφη, κτίρια εξωτερικού (Ρώμη, Ερεβάν, Λουμπλιάνα, Ντίσελτορφ, Βελιγράδι), ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΛΑΡΚΟ, Οργανισμοί Λιμένων (Λαυρίου, Ελευσίνας, Ραφήνας, Κερκύρας κλπ), ΔΕΠΑ, ΕΥΑΘ, ΕΥΔΑΠ. (σημ.: κάποιοι από τους ανωτέρω οργανισμούς βρίσκονται στην τελική φάση πώλησης).
–Πλειστηριασμοί 130.000 ακινήτων [27] από τις τράπεζες εντός των επόμενων τριών ετών. Ήδη οι πλειστηριασμοί βρίσκονται σε εξέλιξη [28] με ταχύτατους ρυθμούς.
-Χιλιάδες αυτοκτονίες συμπολιτών μας
Σε στοιχεία [29], τώρα, τέλους του 2014:
-Από τα 2,8 εκατομμύρια νοικοκυριά, τα 2,3 εκατομμύρια (3,5 εκατομμύρια ΑΦΜ) έχουν κάποια ληξιπρόθεσμη οφειλή προς τις φορολογικές αρχές που αδυνατούν να εξοφλήσουν.
-Ένα εκατομμύριο νοικοκυριά δεν μπορούν να πληρώσουν τον λογαριασμό της ΔΕΗ. Την περίοδο εκείνη (2014) η ΔΕΗ έκοβε το ρεύμα σε 30.000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις μηνιαίως.
-Το 48,6% των οικογενειών ζει κατά κύριο λόγο από συντάξεις ενώ η τρόϊκα απαιτεί… περαιτέρω μείωση των συντάξεων.
-Ο κατώτατος μισθός κατ’ εντολή της τρόϊκα συρρικνώθηκε κατά 40%.
-Από τα 3 εκατομμύρια άτομα που συνιστούν το εργατικό δυναμικό της Ελλάδας, τα 1,4 εκατομμύρια είναι χωρίς δουλειά.
-Από τα 1,4 εκατομμύρια ανέργους, μόνο 10% λαμβάνουν επίδομα ανεργίας.
-Από τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, 500.000 έχουν να πληρωθούν πάνω από τρεις μήνες.
-Το 2013 το 36% του πληθυσμού διέτρεχε τον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Μετά την ύβρη… η Νέμεσις
Οι Έλληνες πολιτικοί και ένα τμήμα του λαού μας εκμαυλίστηκε τις προηγούμενες δεκαετίες στήνοντας έναν κομματικό μηχανισμό -οι πρώτοι- για να διαιωνίζονται στην εξουσία, διαβρώνοντας ηθικά την ελληνική κοινωνία. Δεν ήταν απλά δυο μεγάλα κόμματα (πράσινων και μπλε) αλλά… τρόπος ζωής. Ένας τρόπος ζωής ποταπός, μικρόψυχος και εις βάρος των συμφερόντων του συνόλου του λαού και της πατρίδος μας.
Μα –έστω κι έτσι- ποιος πίστευε ότι οι κυβερνώντες θα έφθαναν σε τέτοιο σημείο ώστε να στρέψουν την ‘’κάνη του όπλου’’ στον απλό ελληνικό λαό υπογράφοντας την εκχώρηση της εθνικής κυριαρχίας μας και την μετατροπή της χώρας μας σε δουλοπαροικία χρέους εσαεί; Κάπου κι εμείς σαν πολίτες, σαν Έλληνες λαθέψαμε. Δεν ήμασταν σε εγρήγορσή να εντοπίσουμε την στραβή πορεία που χάρασσαν οι κυβερνώντες και να την αναχαιτίσουμε πάση θυσία ως οφείλαμε. Η ιστορία μας, οι μάρτυρες μας, οι ήρωες, μάς ελέγχουν γι’ αυτό. Ομοίως και το Σύνταγμά μας.
Άρθρο 120, παρ,2 του Συντάγματος:
‘’Ο σεβασμός στο Σύνταγμα και τους νόμους που συμφωνούν με αυτό και η αφοσίωση στην Πατρίδα και τη Δημοκρατία αποτελούν θεμελιώδη υποχρέωση όλων των Ελλήνων’’
Άρθρο 120, παρ.4 του Συντάγματος:
‘’Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων, που δικαιούνται και υποχρεούνται να αντιστέκονται με κάθε μέσο εναντίον οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει με τη βία’’.
Ας κάνουμε τώρα αυτό που δεν κάναμε τόσα χρόνια.
Αντώνης Καλόγηρος
Οικονομολόγος
[1] ΟΔΔΗΧ, Υπ.Οικονομικών
[2] Βλέπε Έκθεση Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος (2015). Η Επιτροπή Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος συστήθηκε από την τότε Πρόεδρο της Βουλής Ζώη Κωνσταντοπούλου στις 4 Απριλίου 2015. Παρέδωσε την προκαταρκτική έκθεσή της τον Ιούνιο του 2015. Επιστημονικός συντονιστής της Επιτροπής υπήρξε ο Eric Toussaint καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης. Μέλη της Επιτροπής υπήρξαν –μεταξύ άλλων- ο ‘’πρύτανης’’ των Ελλήνων συνταγματολόγων κ. Γεώργιος Κασιμάτης, ο κ.Cephas Lumina (καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και ανεξάρτητος εισηγητής της ύπατης αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο κ.Olivier de Schutter (καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λουβαίνης στο Βέλγιο), ο οικονομολόγος Λεωνίδας Βατικιώτης και άλλοι εξαίρετοι επιστήμονες.
[3] Έκθεση Επιτροπής Αλήθειας για το Δημόσιο Χρέος, Ιούνιος 2015 (Ε.ΕΠ.ΑΛ.Δ.Χ.) Εφεξής στις υποσημειώσεις που ακολουθούν και έχουμε αντλήσει από την εν λόγω Έκθεση θα καταγράφουμε την πρωτογενή πηγή και ακολούθως με τα αρχικά Ε.ΕΠ.ΑΛ.Δ.Χ. εννοώντας ότι την έχουμε εντοπίσει σε αυτή].
[4] GFI, 2015 Global Financial Integrity, Ε.ΕΠ.ΑΛ.Δ.Χ
[5] Βλέπε υποσημείωση 4
[6] OECD Statistics, 2015. Ε.ΕΠ.ΑΛ.Δ.Χ
[7] BIS, 2010. Statistical Annex-June Quarterly Review. Ε.ΕΠ.ΑΛ.Δ.Χ
[8] Κρίσης Λεξιλόγιο, Γιάνης Βαρουφάκης, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα 2011.
[9] Παγκόσμιος Μινώταυρος, Γιάνης Βαρουφάκης, Εκδόσεις ΛΙΒΑΝΗ ΑΒΕ, Αθήνα 2012
[10] Μεταξύ των οποίων η BNP, Societe Generale, Credit Agricole της Γαλλίας (μέσω της συμμετοχής της στην Εμπορική), Commerzbank, Baden Bank, Postbank, DZ Bank της Γερμανίας, Εθνική Τράπεζα Ελλάδας, Αγροτική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς, EFG Eurobank, Hellenic Postbank και Alphabank.
[11] Το Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα το 2009, πρώτη έκδοση, Ελληνική Ένωση Τραπεζών, Ιούνιος 2010
[12] Χρήσιμες επισημάνσεις επί των τραπεζών και δημοσίου χρέους (άρθρο), Σπύρος Λαβδιώτης, Αθήνα 1.11.2017, https://spiros26.wordpress.com/
[13] Στις 9.6.2018 επιβλήθηκε ποινή δυο ετών αμετάκλητα στον πρώην επικεφαλής της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Το Ποινικό τμήμα του Αρείου Πάγου απέρριψε την αίτηση αναίρεσης που είχε ασκήσει ο εν λόγω. Η κατηγορία αφορούσε την παράβαση καθήκοντος στο ότι δεν ενημέρωσε το διοικητικό συμβούλιο της Αρχής πριν αποστείλει τα στοιχεία για το έλλειμμα του 2009 στην Eurostat (πλημμέλημα). Ο κ. Ανδρέας Γεωργίου έχει μια άλλη σοβαρή εκκρεμότητα: θα τεθεί και τρίτη φορά στην κρίση του Συμβουλίου Εφετών, για το κακούργημα της ψευδούς βεβαίωσης, την κατηγορία δηλαδή περί διόγκωσης του ελλείμματος του 2009, με αποτέλεσμα να διευκολυνθεί η υπαγωγή της χώρας σε καθεστώς μνημονίων.
[14] Βλέπε σχετική ειδησεογραφία, ενδεικτικά εδώ https://www.newsbomb.gr/ellada/dikaiosynh/story/795983/skandalo-elstat-o-georgioy-eixe-exartisi-kai-ofelos-apo-to-dnt
[15] ‘’Επανεξέταση του ελλείματος 2009’’ (άρθρο), Ζωή Γεωργαντά, Θεσσαλονίκη 3.9.2012, http://zoe-georganta.co.uk/
[16] Blustein P.2015. LAID LOW THE IMF, The Eurozone and the first rescue of Greece, CIGI PAPERS No.61 April 2015. Ε.ΕΠ.ΑΛ.Δ.Χ
[17] Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Συνταγματολόγων, Επίτιμος Πρόεδρος Διεθνούς Ένωσης Συνταγματικού Δικαίου, Διευθυντής του Νομικού Γραφείου του Πρωθυπουργού 91981-1989).
[18] Η δήλωση του κ.Γεώργιου Κασιμάτη προέρχεται από συνέντευξη με τον Μάνο Κακλαμάνο και τον Δημ.Καζάκη στο Radio 9 (11.5.2011)
[19] Οι δηλώσεις του κ.Γεώργιου Κασιμάτη προέρχονται από συνέντευξη με τον Μάνο Κακλαμάνο και τον Δημ.Καζάκη στο Radio 9 (12.5.2011)
[20] Βλέπε υποσημείωση 18
[21] Βλέπε υποσημείωση 18
[22] Ως ανωτέρω
[23] Δελτίο Δημοσίου Χρέους, Μάρτιος 2018, ΟΔΔΗΧ.
[24] Η Ελληνική Οικονομία, 8 Ιουνίου 2018, Ελληνική Στατιστική Αρχή. http://www.statistics.gr/
[25] Χρήσιμες επισημάνσεις επί των τραπεζών και Δημοσίου Χρέους (άρθρο), Σπύρος Λαβδιώτης,1.12.2017 και Πως βαπτίστηκαν οι ζημιές των τραπεζών Δημόσιο Χρέος, Σπύρος Λαβδιώτης, 15.10.2017, https://spiros26.wordpress.com/
[26] Κρατικός Προϋπολογισμός 2017, Υπουργείο Οικονομικών
[27] Βλέπε κι εδώ http://www.eea.gr/gr/el/articles/130000-pleistiriasmoi-eos-to-2021
[28] Χιλιάδες ακίνητα συμπολιτών μας στο σφυρί από τις συστημικές τράπεζες που ανακεφαλαιώνουμε –ως φορολογούμενοι – με εκατοντάδες δις ευρώ, βλέπε https://www.eauction.gr/Home/HlektronikoiPleistiriasmoi
[29] Ανίκητοι Ηττημένοι, Γιάνης Βαρουφάκης, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα Οκτώβριος 2017.