Ιωάννης Κων. Νεονάκης
Η Ορθοδοξία δεν είναι θρησκεία. Δεν είναι ηθικό πλαίσιο, δεν έχει καμία σχέση με νοησιαρχικές δομές, φιλοσοφικές ερμηνείες, ανθρωπιστικά φληναφήματα, εκλεπτυσμένες εμβαθύνσεις. Η Ορθοδοξία δεν είναι λογική, είναι Λόγος. Ο Λόγος. Ο σαρκωμένος Λόγος. Ο σαρκωμένος Λόγος ο ενωμένος με μας. Εμείς ενωμένοι με τον σαρκωμένο Λόγο. Αεί. Θεανθρωπότητα, ασυγχήτως και αδιαιρέτως. Αεί. Οντολογικό σώμα πορευόμενο από δόξα είς δόξα. Σάρκα και οστά και πνοή και φώς. Φως διευρυνούμενο, περικλείον, θεραπεύον. Όλοι κλητοί. Όλοι προσκεκλημένοι. Χέρια ανοιχτά. Αγκαλιά σφικτή. Με τραύματα που αιμορραγούν. Οίνος και άρτος. Το απερινόητο. Εν σιγή βιούμενο. Η εμπειρία.
Ορθοδοξία το ζωντανό, ιστορικό Θεανθρώπινο σώμα, το μελιζόμενο και μη διαιρούμενο. Το μόνο καινό στην ιστορία. Ο νέος τρόπος ύπαρξης. Με αίτημα βίωσης εδώ και τώρα και παντού. Εν πλήρη ελευθερία. Αυτό ήταν οι πρώτες αγάπες, αυτό ήταν οι κοινότητες στις κατακόμβες, και μετά, όταν πλέον ο λαός ήταν έτοιμος να αντέξει την χαρά, ήρθε αναπάντεχα και το Έδικτο. Και οι ενορίες βγήκαν από τις σπηλιές, έχτισαν περικαλλείς ναούς, και σήμαναν δυνατά τις καμπάνες να ακούσει ο θάνατος να φοβηθεί, να ακούσουν και όλες οι ψυχές πως ήρθε η ανάσταση. Και έφτιαξε κι άλλες ενορίες ο λαός και έφτιαξε μοναστήρια. Το φώς παντού να απλωθεί, σκιά καμιά μη μείνει. Και το αίτημα της μέθεξης του φωτός φυσικά και αβίαστα μετετέθη ορθώς και ως όφειλε και στον επόμενο κύκλο, από την ολότητα της ενορίας, στην ολότητα της ευρύτερης θεσμισμένης πολιτειακής συλλογικότητας, σ’ αυτήν την όλη Ρωμανία. Από τη μεταμόρφωση του λαού στο θεσμό. Έχοντας πάντα στο βάθος ορατό τον ορίζοντα των δύο επόμενων κύκλων του τέλους, του σκοπού, της επαγγελίας: την ολότητα του οικουμενικού νυν και την από Αδάμ και Εύας ολότητα του σύμπαντος κόσμου εις το αεί.
Από την εποχή του Σαμουήλ του Προφήτου το πλαίσιο κληρονομείται στρεβλό και λίγο. Παρόλα αυτά ο Θεός και στην περίπτωση της Ρωμανίας συγκαταβαίνει στο αίτημα του λαού και επιτρέπει την εμπειρία. Και πάλι από αγάπη στα όρια της αντοχής του πεπτωκότος. Στα όρια της αντοχής που θεμελιώνει η άσκηση και ο ησυχασμός. Στα όρια που ο λαός νίπτει, στα όρια που ο κλήρος δεν εκκοσμικεύεται και στα όρια που ο αυτοκράτορας πλαγιάζει περιζωσμένος στο πάτωμα το βράδυ. Και παρά τα στίγματα, η εμπειρία υπήρξε. Προϊούσα και εκτυπώτερη. Και εγχαράχτηκε στο σώμα, τύπος ανεξίτηλος αναμένων να ψαυτεί.
Δεν ήταν εύκολο στον Πέτρο να περπατήσει στα κύματα. Τα κύματα πολλά κι η πίστη λίγη. Δεν ήταν εύκολο στη Ρωμανία να μείνει όρθια, δεν ήταν εύκολο στον λαό του Θεού να «σταθεί καλώς». Τα κύματα μεγάλα και αλλεπάλληλα. Τα πάθη, η δόξα, ο σκοτασμός, οι αιρέσεις, οι εισβολείς και αργότερα οι ξηροί, ψυχροί, εσπέριοι άνεμοι των «-ισμών» του ματαίου και της διαχείρισης της φθοράς με μόνη επιδίωξη και φυσικά ου πώποτε επιτευξόμενη τη διασφάλιση της ματαιότητας του σαρκίου.
Και σήμερα; Σήμερα η εποχή των παγετώνων. Οι ψυχροί εσπέριοι άνεμοι επικράτησαν παντού. Και ο νούς και η καρδιά όλων μας έχουν παγώσει πλήρως. Χάσαμε πλέον τα κλειδιά της ερμηνείας, αδυνατούμε έστω να διαισθανθούμε τις εστίν αλήθεια (sic). Εθιστήκαμε και ήδη ανεχόμαστε με αδημονία την επί 24ώρου βάσεως πανταχόθεν επιβαλλόμενη συνθήκη του σκότους. Νινευή. Παραδομένοι όλοι. Ο πλήρης κατακερματισμός κάθε συλλογικότητας και κάθε ατόμου, η ολοκληρωτική κυριαρχία του τεχνοσυστήματος, η ενσωμάτωση, το σαρκίο, το εφήμερο, η πλήρης χειραγώγηση, το ξεθώριασμα των γραμμών κάθε προσώπου, η ανυπαρξία. Και οι εκλογές; Πικρό αστείο σε μουδιασμένα χείλη. Παγετός παντού, σα σε άγρια νύχτα του Δεκέμβρη. Μόνο εδώ και κει σε κάποιες φάτνες των σπηλαίων, σε κάποιες μικρές παρέες, σε κάποιες αφανείς ενορίες και μοναστήρια να σιγοκαίει το καντηλάκι του εκκλησιαστικού γεγονότος.
Από τη σκληρή εκείνη νύκτα του Δεκέμβρη, τη νύχτα της Γεννήσεως μέχρι τη μέρα της Εδίκτου πέρασαν τρεις αιώνες. Όμως η ζύμωση έγινε. Η αλλαγή επήλθε. Ο λαός μετεμορφώθη και οι θεσμοί ακολούθησαν. Το κομβικό σημείο ήταν και είναι πάντα η αβίαστη μεταμόρφωση του λαού. Οι μαθητές μεταμορφώνονται, ο λαός μεταμορφώνεται. Και γεύεται την αναλλοίωτη δόξα του Ώντος κατά τα μέτρα της μεταμορφώσεως. Και αυτή η μεταμόρφωση έγινε και ήταν φυσικό να γίνει αφού τα στεγανά και τα θεμέλια του κόσμου τούτου είχαν πλέον θραυσθεί οριστικά από το φως του σπηλαίου.
Κάποτε πίστευα στα κόμματα (και δη με «χριστιανικές αρχές») ότι θα φέρουν την ανατροπή. Όμως είναι λίγο και εφήμερο. Κάποτε πίστευα πως αν άλλαζε το πλαίσιο εκπροσώπησης προς την κατεύθυνση της ανάδειξης του προσώπου, θα έρθει η σωτηρία. Όμως είναι απλώς ανθρώπινο και ανεπαρκές. Τώρα πιστεύω μόνο στα καντηλάκια. Εκείνα τα μικρά Τριαδολογικά και Χριστολογικά καντηλάκια που σιγοκαίνε σταθερά και αταλάντευτα. Και όταν τα δω ελπίζω. Κατά τα λοιπά, πάντες κλητοί και πάντες προσκεκλημένοι.