Στην εκπομπή του καναλιού ΣΚΑΪ «Οι αταίριαστοι» στις 31/12/2020, ο δημοσιογράφος Χρήστος Κούτρας σε μια αποστροφή του λόγου του για το εμβόλιο εναντίον του Sars-Cov-2 ένιωσε την ανάγκη να διορθώσει τον εαυτό του, γιατί εν τη ρύμη του λόγου ανάφερε το γνωστό: «πρώτα ο Θεός». Είπε: «όπως έχουν τα πράγματα τώρα» η σωστή σειρά είναι «πρώτα η επιστήμη και μετά ο Θεός».
Η θέση αυτή, βέβαια, είναι εγγενώς παράλογη ως πεποίθηση. Εάν κάποιος είναι άθεος η πρόταση δεν έχει νόημα, αφού εμπεριέχει αξιολογική κατάταξη δύο πραγμάτων εκ των οποίων το ένα – υποκειμενικά – δεν υφίσταται. Εάν πάλι πιστεύει στον Θεό, είναι ανυπόστατη εκ των πραγμάτων, αφού εξορισμού ο Θεός σε κάθε θρησκεία είναι ανώτερος από τον άνθρωπο και τα επιτεύγματά του.
Η πρόταση «πρώτα η επιστήμη και μετά ο Θεός», λοιπόν, έχει λογικό νόημα μόνο σε μία περίπτωση: όταν εκφέρεται από κάποιον άθεο ή αντίθεο ως προτροπή, σύσταση ή ακόμα και εντολή προς κάποιους άλλους που πιστεύουν στον Θεό. Με άλλα λόγια, δηλαδή, λέει ο άθεος ή ο αντίθεος στους πιστούς: «Ακούστε, αυτά που πιστεύετε να τα ξεχάσετε. Έτσι έχει το πράγμα: πρώτα ο άνθρωπος και τα επιτεύγματά του και ύστερα ο Θεός σας».
Από την εποχή του λεγόμενου «διαφωτισμού» έως τις μέρες μας, αυτό προπαγανδίζεται ως κάτι προοδευτικό. Ουσιαστικά, βέβαια, μας γυρίζει πίσω. Πόσο πίσω όμως; Προ Χριστού, οπωσδήποτε, αφού ακυρώνει, για παράδειγμα, τη ρήση των Αποστόλων μπροστά στο συνέδριο των Αρχιερέων: «αποκριθείς δε Πέτρος και οι απόστολοι είπον· πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις» (Πραξ. 5,29). Μήπως, όμως, μας πάει πίσω κι από αυτόν τον Σωκράτη; Στην περίφημη απολογία του το ίδιο είπε κι αυτός: «Εγώ υμάς, ω άνδρες Αθηναίοι, ασπάζομαι μεν και φιλώ, πείσομαι δε μάλλον τω θεώ ή υμίν» (Πλάτων, Απολογία Σωκράτους 29d). Μήπως ακόμα πιο πίσω; Πριν κι από την Παλαιά Διαθήκη και τους ψαλμούς του Δαβίδ; Γράφει ο Προφητάνακτας: «αγαθόν πεποιθέναι επί Κύριον ή πεποιθέναι επ᾿ άνθρωπον· αγαθόν ελπίζειν επί Κύριον ή ελπίζειν επ᾿ άρχουσι» (Ψαλ. 117,8-9).
Μα πόσο πίσω πάμε τελικά; Νομίζω φτάνουμε έως το προπατορικό αμάρτημα. Παρασυρμένοι από τον Εωσφόρο, επιδιώκουμε τη διάκριση της γνώσεως του καλού και του κακού όχι μέσω της δωρεάν μετοχής στη Σοφία του Τριαδικού Θεού και Δημιουργού, αλλά εμπιστευόμενοι τις πεπερασμένες μας δυνάμεις. Επιλέγουμε, λοιπόν, την οδό του εξαποδώ, ο οποίος δεν είπε, βέβαια, πως δεν υπάρχει Θεός. Πώς να το έλεγε αυτό; Αφού γνώριζε καλά ότι Θεός υπάρχει. Να τι είπε, γεμάτος έπαρση και εξέπεσε: «έσομαι όμοιος τω Υψίστῳ» (Ησ. 14,14).
Στο δύσκολο ερώτημα που μας έθεσε η πανδημία, δοκιμάζοντας και την επιστήμη αλλά και την πίστη μας, βάλαμε τον Θεό στην άκρη.
Κλειστοί Ναοί, απαγόρευση συμμετοχής των πιστών στη Λειτουργική ζωή και τα μυστήρια, μασκοφορία εντός του Ναού. Κάνε πέρα Θεέ, δεν εμπιστευόμαστε την Πρόνοιά σου· δεν σε χρειαζόμαστε. Θα λύσουμε το θέμα μόνοι μας. Κάνε πέρα Θεέ, ήρθε το εμβόλιο! Κι έτσι, αποτυγχάνουμε και ως προς την πίστη στο Θεό, αλλά και ως προς τη σωστή τοποθέτηση απέναντι στην επιστήμη ταυτόχρονα.
Η επιστήμη δεν μπορεί να ειδωλοποιείται, ούτε να προσεγγίζεται με θρησκευτικού τύπου νοοτροπία. Κατά τον Απόστολο Παύλο: «Έστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων» (Εβρ. 11,1). Ο ορισμός προφανώς αναφέρεται στην πίστη μας στο Θεό. Εμείς, όμως, δείχνουμε εμπράκτως πως δεν εμπιστευόμαστε με τέτοιον τρόπο τον Θεό. Αντίθετα, κάποιοι πιστεύουν – με αυτήν ακριβώς τη θρησκευτικού τύπου πίστη – σε μια θεϊκή και αψεγάδιαστη αποτελεσματικότητα και ασφάλεια του εμβολίου για τον Sars-Cov-2. Τέτοιου είδους τοποθετήσεις, όμως, όταν αναφέρονται σε ζητήματα έρευνας αιχμής, είναι αδόκιμες και επισφαλείς. Θεέ μου, τι μπέρδεμα!
Η σύγχυση γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, γιατί ο εμβολιασμός διαφημίζεται με ζέση και συστήνεται ανεπιφύλακτα από Ιεράρχες. Οι Μακαριότατοι Αρχιεπίσκοποι Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος και Κύπρου Χρυσόστομος, αλλά και αρκετοί Μητροπολίτες όπως οι Σεβασμιότατοι Αργολίδος Νεκτάριος, Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος, Δημητριάδος και Αλμυρού Ιγνάτιος, Ναυπάκτου Ιερόθεος και Σερβίων και Κοζάνης Παύλος εκθειάζουν με δημόσιες δηλώσεις τους την επιλογή του εμβολιασμού. Οι Σεβασμιότατοι Αργολίδος και Κοζάνης, ως διάπυροι προς εμβολιασμόν ευχέτες, εκτοξεύουν και κάποιους βαρείς χαρακτηρισμούς για τους αντιφρονούντες πάνω σ’ αυτήν την κουβέντα.
Από την άλλη, ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος δηλώνει δημόσια ότι ο ίδιος επιλέγει να μην εμβολιαστεί.
«Εσείς να κάνετε ό,τι σας φωτίσει», λέει. Αναφέρεται, μάλιστα, και σε πληροφορίες για το θέμα από εν ζωή Αγίους που γνωρίζει. Ο Ιερομόναχος Ευθύμιος της Καλύβης Αναστάσεως στην Καψάλα του Αγίου Όρους σε ανοιχτή επιστολή του από τον Απρίλιο του 2020 γράφει: «Εμείς αρνούμαστε να κάνομε το εμβόλιο. Όποιος φοβάται, ας κάνει όσα εμβόλια θέλει, αλλά να γνωρίζει ότι μπορεί να έχει απρόβλεπτες βαριές παρενέργειες…».
Προσωπικά, λοιπόν, όχι ως επιστήμονας, αλλά ως απλός πολίτης καλούμαι να πάρω – ελεύθερα ελπίζω – μία απόφαση για το μέλλον, χωρίς να έχω τα πλήρη δεδομένα του προβλήματος στα χέρια μου. Συμβαίνουν κι αυτά ξέρετε στη ζωή…
Ζυγίζοντας, λοιπόν, τα πράγματα, συντάσσομαι με την άποψη του Πανιερώτατου Μόρφου και του γέροντα Ευθύμιου. Συμμερίζομαι τις επιφυλάξεις του προέδρου της Γαλλίας Μακρόν αλλά και του νομπελίστα ιολόγου Μοντανιέ, όπως τις εξέφρασαν σε συνεντεύξεις τους στις 4/2/2020 και 17/12/2020, αντίστοιχα. Ο καθένας, βέβαια, ας κάνει ό,τι νομίζει με τη δέουσα περίσκεψη και προσοχή, ότι αυτά τα πράγματα είναι σοβαρά και η απόφαση για τον καθένα επιβάλλεται να είναι αυστηρά προσωπική.
Σε όλους, ανεξάρτητα από τις απόψεις τους, πάντως, στέλνω την αγάπη μου και θερμές ευχές για τη νέα χρονιά.