(άρθρο του Αμερικανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών, AIER, σε μετάφραση του Κωστή Ανετάκη*)
Το επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine, (ΣτΜ: ένα από τα πλέον έγκυρα παγκοσμίως) δημοσίευσε μία μελέτη που χτυπάει στην καρδιά του ζητήματος των λοκντάουν. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν και κατά πόσον ένα λοκντάουν, όσο ακραίο και αν είναι, αποδεικνύεται ικανό να περιορίσει τον ιό. Εάν αυτό ισχύει, μπορεί κανείς να προβάλει το επιχείρημα ότι τα λοκντάουν, παρά το αστρονομικό πολιτικο-οικονομικό τους κόστος, τουλάχιστον επιτυγχάνουν κάτι. Εάν όχι, τα έθνη παγκοσμίως συμμετέχουν σε ένα καταστρεπτικό πείραμα που ρημάζει δισεκατομμύρια ζωές και κάθε προσδοκία για ανθρώπινα δικαιώματα και ελευθερίες, με απολύτως κανένα όφελος.
Το AIER έχει φέρει στο φως μελέτες οι οποίες δείχνουν ότι δεν υπάρχει κανένα κέρδος από τα λοκντάουν, ως προς τη διαχείριση του ιού. Ακόμη και πολύ νωρίς, τον Απρίλιο, ένας σημαντικός μαθηματικός-αναλυτής δεδομένων είπε ότι ο συγκεκριμένος ιός καθίσταται ενδημικός εντός 70 ημερών κατόπιν του πρώτου γύρου μόλυνσης, ασχέτως των πολιτικών που ακολουθούνται. Η μεγαλύτερη παγκοσμίως μελέτη των λοκντάουν σε σύγκριση με τους θανάτους, όπως δημοσιεύθηκε στο Lancet, δεν βρήκε καμία συσχέτιση μεταξύ των καταναγκαστικών περιορισμών και των θανάτων ανά εκατομμύριο.
Ήδη, μετά από αυτά, η περαιτέρω έρευνα φαντάζει περιττή, όμως, για κάποιον λόγο, οι κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και των ΗΠΑ, διατηρούν ακόμη την εντύπωση ότι μπορούν να επηρεάσουν τη μετάδοση του ιού μέσω μίας γκάμας “μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων” (nonpharmaceutical interventions, NPI), όπως υποχρεωτική χρήση μάσκας, επιβολή απομάκρυνσης των ανθρώπων, εντολές παραμονής κατ’ οίκον, απαγορεύσεις συναθροίσεων, κλείσιμο σχολείων και επιχειρήσεων και ακραίων ταξιδιωτικών περιορισμών. Σε ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία, δεν υπάρχει κανένα προηγούμενο, σε παρόμοια κλίμακα, επομένως θα μπορούσε κανείς να υποθέσει πως η βεβαιότητα όσων λαμβάνουν τις αποφάσεις, ότι αυτά τα μέτρα προσφέρουν οτιδήποτε, έχει κάποια βάση.
Μία μελέτη που διεξήχθη από την Ιατρική Σχολή Icahn του νοσοκομείου Όρος Σινά της Νέας Υόρκης, σε συνεργασία με το Ιατρικό Ερευνητικό Κέντρο του Ναυτικού, επιχείρησε να ελέγξει την ιδέα των λοκντάουν. Τον Μάιο, σε 3.143 νεοσύλλεκτους Πεζοναύτες δόθηκε η επιλογή να συμμετάσχουν ή όχι σε μία μελέτη ακραίας καραντίνας, με αυστηρότατα αντιιικά μέτρα. Η μελέτη ονομάσθηκε CHARM (Covid-19 Health Action Response for Marines). Από τους νεοσύλλεκτους αυτούς, συνολικά 1.848 νεαροί συμφώνησαν να γίνουν τα πειραματόζωα σε αυτήν τη μελέτη. Οι υπόλοιποι συνέχισαν κανονικά τη συνήθη τους βασική εκπαίδευση.
Τι έπρεπε να κάνουν οι συμμετέχοντες στη μελέτη CHARM; Η μελέτη το εξηγεί και, όπως θα δείτε, οι νεαροί αντιμετώπισαν ένα πολύ πιο αυστηρό καθεστώς από όσα γνώρισαν στον πολιτικό τους βίο, στις περισσότερες περιπτώσεις.
Όλοι οι συμμετέχοντες φορούσαν διπλή πάνινη μάσκα, σε κλειστούς και σε ανοιχτούς χώρους, καθ’ όλες τις ώρες, εκτός από αυτές του ύπνου και του φαγητού. Τηρούσαν αυστηρά αποστάσεις τουλάχιστον δύο μέτρων, δεν τους επιτρεπόταν να βγουν από το στρατόπεδο, δεν είχαν πρόσβαση σε προσωπικές ηλεκτρονικές συσκευές και άλλα αντικείμενα που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη μετάδοση μέσω μολυσμένων επιφανειών και έπλεναν τακτικά τα χέρια τους. Κοιμούνταν σε δωμάτια των δύο ατόμων με νιπτήρες, έτρωγαν σε τραπεζαρίες και χρησιμοποιούσαν κοινές τουαλέτες. Όλοι οι συμμετέχοντες καθάριζαν καθημερινά τα δωμάτιά τους, απολύμαιναν τις τουαλέτες με χλωρίνη μετά από κάθε χρήση και έτρωγαν προσερβιρισμένα γεύματα, σε τραπεζαρίες που απολυμαίνονταν με χλωρίνη αφότου κάθε διμοιρία ολοκλήρωνε το γεύμα της. Το μεγαλύτερο τμήμα της εκπαίδευσης διεξαγόταν σε υπαίθριους χώρους του στρατοπέδου. Κάθε τους κίνηση εποπτευόταν και τους επιβλήθηκε κίνηση μίας κατεύθυνσης, με καθορισμένες εισόδους και εξόδους, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η επαφή μεταξύ ατόμων. Όλοι οι νεοσύλλεκτοι, ασχέτως της συμμετοχής τους στο πείραμα, εξετάζονταν καθημερινά για συμπτώματα και θερμομετρούνταν. Κάθε διμοιρία είχε ανατεθεί σε έξι εκπαιδευτές, οι οποίοι εργάζονταν σε οκτάωρες βάρδιες και επέβαλλαν τα μέτρα της καραντίνας. Εάν κάποιος νεοσύλλεκτος ανέφερε κάποιο σημείο ή σύμπτωμα συμβατό με την Covid-19, αναφερόταν στην καταμέτρηση ασθενών, περνούσε από εξέταση qPCR για SARS-CoV-2 και τοποθετείτο στην απομόνωση, κατά την αναμονή για το αποτέλεσμα της εξέτασης.
Οι εκπαιδευτές ήταν επίσης περιορισμένοι στο στρατόπεδο, φορούσαν υποχρεωτικά μάσκες, έτρωγαν προσερβιρισμένα γεύματα και εξετάζονταν καθημερινά για συμπτώματα ή πυρετό, όπως και οι νεοσύλλεκτοι. Εάν σε κάποια διμοιρία γινόταν διάγνωση θετικού κρούσματος, όλοι οι εκπαιδευτές εξετάζονταν με qPCR για SARS-CoV-2 και, αν αυτή απέβαινε θετική, απαλλάσσονταν από τα καθήκοντά τους. Οι νεοσύλλεκτοι και οι εκπαιδευτές τους απαγορευόταν να αλληλεπιδρούν με το βοηθητικό προσωπικό του στρατοπέδου, όπως καθαριστές, τραπεζοκόμους κ.λπ. Αφότου κάθε τάξη ολοκλήρωνε την καραντίνα, διεξαγόταν βαθύς καθαρισμός των επιφανειών με χλωρίνη, στις τουαλέτες, στις ντουζιέρες, στα υπνοδωμάτια και τους διαδρόμους των κοιτώνων, οι οποίοι παρέμεναν αχρησιμοποίητοι για τουλάχιστον 72 ώρες πριν την επόμενη χρήση τους.
Η φήμη που συνοδεύει τη βασική εκπαίδευση των Πεζοναυτών είναι πως πρόκειται για μία πολύ σκληρή διαδικασία, όμως τα παραπάνω έθεσαν τα πράγματα σε άλλο επίπεδο. Βγάζουμε το καπέλο σε όσους προσφέρθηκαν εθελοντικά για κάτι τέτοιο! Επίσης, σε εκείνο το περιβάλλον, οι υπεύθυνοι δεν αστειεύονται. Σίγουρα η συμμόρφωση στα μέτρα άγγιξε το 100%, σε σύγκριση, για παράδειγμα, με την πανεπιστημιούπολη ενός κολεγίου.
Και ποια ήταν τα αποτελέσματα; Παραδόξως, 2,8% των συμμετεχόντων στη μελέτη CHARM και πάλι κόλλησαν τον ιό, παρότι όλοι εκτός ενός παρέμειναν ασυμπτωματικοί. “Η μελέτη μας δείχνει ότι σε μία ομάδα κυρίως νέων ανδρών νεοσυλλέκτων περίπου 2,8% θετικοποιήθηκαν για SARS-Cov-2, όπως προσδιορίσθηκε με την εξέταση qPCR, εντός δύο εβδομάδων στυγνής καραντίνας”, αναφέρει η μελέτη.
Και πώς συγκρίνεται αυτό με την ομάδα των μαρτύρων, εκείνων δηλαδή που ακολούθησαν τη συνήθη βασική εκπαίδευση και όχι το στυγνό καθεστώς της καραντίνας; Ας ρίξουμε μια ματιά στον παρακάτω πίνακα, που προέρχεται από τη μελέτη:
Δηλαδή, οι μη συμμετέχοντες στο πείραμα στην πραγματικότητα κόλλησαν τον ιό σε ελαφρώς χαμηλότερο ποσοστό (1,7%) από αυτούς που υπέστησαν το στυγνό καθεστώς. Αντιστρόφως, η ακραία επιβολή μέτρων NPI συσχετίσθηκε με υψηλότερο βαθμό μόλυνσης (ΣτΜ: διαφορά στατιστικώς σημαντική, αν και με πολύ ασθενή συσχέτιση).
Είμαι ευγνώμων στον Don Wolt που μου επέστησε την προσοχή σε αυτήν τη μελέτη, στην οποία, εξ όσων γνωρίζω, ελάχιστη σημασία έχει δοθεί από οποιοδήποτε ΜΜΕ, παρότι έχει δημοσιευθεί στο New England Journal of Medicine από τις 11 Νοεμβρίου 2020. Εδώ βλέπουμε τους τίτλους των ΜΜΕ σχετικά με αυτήν τη μελέτη, οι οποίοι χάνουν εντελώς την ουσία της:
CNN: “Πολλά κρούσματα Covid-19 είναι ασυμπτωματικά, δείχνουν οι μελέτες”.
SciTech Daily: “Ασυμπτωματική μετάδοση Covid-19 αποκαλύφθηκε μέσω μελέτης σε 2.000 πεζοναύτες¨.
ABC: “Ευρεία μελέτη σε νεοσύλλεκτους πεζοναύτες δείχνει τα όρια της εξέτασης για συμπτώματα Covid-19”.
US Navy: “Τα ευρήματα της μελέτης Covid-19 στα σώματα των Ναυτών/Πεζοναυτών δημοσιεύθηκαν στη New England Journal of Medicine”.
Κανένα ρεπορτάζ από όσα έχω δει δεν υπογράμμισε το πιο σημαντικό απ’ όλα τα ευρήματα: η ακραία καραντίνα μεταξύ στρατιωτών δεν προσέφερε το παραμικρό στον περιορισμό του ιού, σε σύγκριση με την ομάδα που δεν υποβλήθηκε σε καραντίνα. Αυτή η μελέτη είναι σημαντική, λόγω της κοινωνικής δομής του ελέγχου που επέτυχε. Ένα θέμα είναι να μην παρατηρείς κανένα όφελος από τα πανεθνικά λοκντάουν. Υπάρχουν αμέτρητες μεταβλητές που θα μπορούσαν να επικληθούν ως αιτιολογικοί παράγοντες: Δημογραφικά ζητήματα, πυκνότητα πληθυσμού, προϋπάρχουσα ανοσία, βαθμός συμμόρφωσης κ.ο.κ. Όμως με αυτήν τη μελέτη του Ναυτικού, έχουμε μία σχεδόν ομοιογενή ομάδα ως προς την ηλικία, την κατάσταση υγείας και την πυκνότητα διαβίωσης. Ακόμα και σε αυτήν την περίπτωση, βλέπουμε να επιβεβαιώνεται αυτό που τόσες μελέτες έχουν αποδείξει: Τα λοκντάουν είναι άσκοπα και καταστροφικά. Δεν διαχειρίζονται τη νόσο. Συντρίβουν την ανθρώπινη ελευθερία και παράγουν απίστευτο κόστος, όπως τα 5,53 εκατομμύρια χρόνια χαμένης ζωής μόνο από το κλείσιμο των σχολείων.
Οι θιασώτες των λοκντάουν επιμένουν ότι θα πρέπει να ακούσουμε την επιστήμη. Αυτό ακριβώς κάνουμε. Όταν όμως τα αποτελέσματα καταρρίπτουν το καταπιεστικό τους αφήγημα, υποκρίνονται ότι οι μελέτες δεν υπάρχουν καν και συνεχίζουν ακάθεκτοι τα τρομαχτικά τους σχέδια για διάλυση κάθε κοινωνικής λειτουργίας, λόγω της παρουσίας ενός ιού. Τα λοκντάουν δεν είναι επιστήμη ούτε ήταν ποτέ. Πρόκειται για ένα πείραμα κοινωνικο-πολιτικού κατακόρυφου ελέγχου, που δεν έχει προηγούμενο, ως προς το κόστος σε ζωές και ελευθερίες.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: Μετά από επικοινωνία με τον καθηγητή κύριο Κωνσταντίνο Φαρσαλινό, διαπιστώσαμε ότι υπάρχει μία λεπτή πλην σημαντική παρανόηση στο άρθρο το οποίο μετέφρασα, ως προς το περιεχόμενο της επιστημονικής μελέτης. Συγκεκριμένα, και σε αντίθεση με όσα αναγράφονται εδώ, οι δύο ομάδες της εργασίας δεν είχαν καμία διαφορά ως προς το είδος της καραντίνας που υπέστησαν, παρά μόνο ως προς τους χρόνους εξέτασης με qPCR, πράγμα που δεν είναι στ’ αλήθεια εύκολο να διακρίνει κανείς, παρά μόνο αν διαβάσει με μεγάλη προσοχή τις διατυπώσεις του επιστημονικού κειμένου. Οι στυγνές περιοριστικές διαδικασίες τις οποίες περιγράφουμε παραπάνω δεν τέθηκαν από τους μελετητές επιστήμονες, αλλά ήταν στάνταρ διαδικασία του αμερικανικού Ναυτικού, κατ’ αυτήν την περίοδο.
Έτσι, αλλάζει ελαφρώς η εικόνα, σύμφωνα με όσα μου είπε ο κύριος Φαρσαλινός: “Το ότι ούτε η καραντίνα μπορεί να εξαφανίσει τον ιό δεν είναι λάθος, απλά δεν έγινε σύγκριση με τη μη καραντίνα ή με διαφορετικής έκτασης καραντίνα“. Όπως και να ‘χει το πράγμα, ο ιός κατάφερε να σπάσει ακόμη και τον τόσο σκληρό αποκλεισμό και αυτό θα πρέπει να μας μείνει από αυτήν την ιστορία, ιδίως μετά από άλλη μία λεπτομέρεια που δεν περιείχε το άρθρο του AIER, ότι δηλαδή όλοι οι υποψήφιοι νεοσύλλεκτοι, πριν παρουσιαστούν, διατάχθηκαν να περάσουν άλλες δύο εβδομάδες καραντίνας, κατ’ οίκον!
* Ο Κωστής Ανετάκης είναι βιολόγος, με μεταπτυχιακό στη Νανοτεχνολογία και διδακτορικό στην Ιατρική. Εργάζεται ως Ακαδημαϊκός Υπότροφος στο τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών του ΔΙΠΑΕ στη Θεσσαλονίκη, διδάσκοντας εργαστηριακές ασκήσεις Ιολογίας και Κλινικής Χημείας στους φοιτητές. Πρόσφατα, επιμελήθηκε τη μετάφραση του βιβλίου ιολογίας Introduction to Modern Virology των N. J. Dimmock, A. J. Easton και K. N. Leppard, για λογαριασμό του εκδοτικού οίκου University Press, το οποίο θα διατεθεί στα πανεπιστημιακά τμήματα Βιοϊατρικών Επιστημών Αθήνας και Θεσσαλονίκης ως διδακτικό σύγγραμμα, από το ακαδημαϊκό έτος 2020-21.
