Ἰωάννου Γαϊτάνογλου
ὁμογενής ἐκ Γερμανίας
Ἡ Βόρειος Ρηνανία ― Βεστφαλία εἶναι μέ 18,8 ἑκτ. πληθυσμό, τό πολυπληθέστερο ἀπό τά 16 κρατίδια τῆς Γερμανίας. Ἔτσι προκύπτει πώς τό κρατίδιο αὐτό φιλοξενεῖ ἐδῶ καί πάνω ἀπό 60 χρόνια καί τήν μεγαλύτερη Ἑλληνική Κοινότητα μέ περισσοτέρους ἀπό 130.000 Ἕλληνες.
Οἱ πιό γνωστές πόλεις τοῦ κρατιδίου εἶναι τό Düsseldorf, ὅπου ἑδρεύει ἡ τοπική κυβέρνηση, ἡ λεγομένη κοιλάδα τοῦ Ruhr (Ruhrgebiet), μέ τό Dortmund, Bochum, Essen καί Duisburg, τό βιομηχανικό κέντρο τῆς Εὐρώπης, ἡ Βόννη, ἡ παλιά πρωτεύουσα τῆς Δυτ. Γερμανίας καί ταυτόχρονα ἡ ἕδρα τῆς Μητροπόλεως Γερμανίας, καί ἡ Κολωνία, ἡ μεγαλύτερη καί ἱστορικά πιό σημαντική πόλη. Οἱ Ἕλληνες τῆς Γερμανίας καί ἰδιαίτερα τῆς Βορείου Ρηνανίας ― Βεστφαλίας ἦρθαν στήν Γερμανία τό 1960 μετά ἀπό τήν σύμβαση πού ὑπογράφηκε μεταξύ τῆς τότε γερμανικῆς κυβερνήσεως μέ καγκελλάριο τόν Konrad Adenauer καί τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως μέ πρωθυπουργό τόν Κωνσταντῖνο Καραμανλῆ. Οἱ δύο χῶρες συμφώνησαν στήν ὀργανωμένη μετανάστευση Ἑλλήνων ἐργατῶν στήν Γερμανία.
Κολωνία. Ἁγιασμός τοῦ Ρήνου ποταμοῦ.
Οἱ λεγόμενοι Gastarbeiter θά ἐλάμβαναν ἀπεριόριστη ἄδεια παραμονῆς πού θά τούς ἔδινε τήν δυνατότητα νά ἐργαστοῦν στά ἐργοστάσια τῆς Γερμανίας. Ἔτσι τό πρῶτο ρεῦμα μεταναστεύσεως ξεκίνησε τό 1961. Κυρίως ὁ πληθυσμός ἀπό τήν ἀγροτική ὕπαιθρο, ὅπως τήν Μακεδονία καί τήν Θράκη πῆραν τήν ἀπόφαση νά μεταναστεύσουν. Ἡ μετανάστευση γινόταν μετά ἀπό πρόσκληση κάποιου ἐργοστασίου. Μέ τήν πρόσκληση αὐτή ξεκινοῦσε στήν οὐσία ἡ μετανάστευση. Οἱ Ἕλληνες πού καλέστηκαν, ἑτοίμαζαν τήν πραγματεία τους, ἀποχαιρετοῦσαν τούς δικούς τους καί τό χωριό τους καί ἔπαιρναν τόν δρόμο γιά τήν ξενιτειά. Συγκεκριμένα ὅλες οἱ μετακινήσεις γινόταν μέσα ἀπό τόν σιδηροδρομικό σταθμό τῆς Θεσσαλονίκης.
Ἐκεῖ ἀποχαιρετοῦσαν οἱ οἰκογένειες τούς δικούς τους γιά τό μακρινό ταξίδι. Τό ταξίδι αὐτό ἦταν, ἄν ἤσουν τυχερός μονάχα τριῶν ἡμερῶν, ἐνῶ ἄν τό τραῖνο εἶχε προβλήματα, τό ταξίδι διαρκοῦσε μία ἑβδομάδα. Ἡ διαδρομή ἦταν μέσα ἀπό τήν Γιουγκοσλαβία καί Αὐστρία καί ὁ πρῶτος σταθμός ἦταν τό Μόναχο καί συνέχιζε μέχρι τό Dortmund, ἀπ᾿ ὅπου μετά οἱ μετανάστες μοιράζονταν στούς περαιτέρω προορισμούς τους. Γιά ἐμᾶς πού ζοῦμε στήν σημερινή ἐποχή, ὅπου ἡ τεχνολογία ἔχει προχωρήσει ἀρκετά, ἕνα τέτοιο βῆμα φαίνεται πιό ἁπλό, καθώς ἡ ἀπόσταση μεταξύ τῶν δύο χωρῶν εἶναι μόνο 2,5 ὧρες. Γιά τούς παπποῦδες μας ὅμως ἕνα τέτοιο ταξίδι συνοδευόταν ἀπό μεγάλη ταλαιπωρία. Φτάνοντας στόν τελικό προορισμό τους, τούς περίμενε κάποιος ἐκπρόσωπος τοῦ ἐργοστασίου, ὅπου θά ἔπιαναν δουλειά. Οἱ περισσότεροι Ἕλληνες συναντοῦσαν γιά πρώτη φορά κάποιον ξένο καί ἡ γλῶσσα ἦταν σίγουρα ἕνα μεγάλο πρόβλημα. Ἀρκετά παντρεμένα ζευγάρια σέ αὐτήν τήν πρώτη φάση χωρίστηκαν μέ διαφορετικό προορισμό ὁ καθένας, ἐπειδή δέν εἶχαν λάβει ἀπό τόν ἴδιο ἐργοδότη πρόσκληση. Φανταστεῖτε, λοιπόν, μιά νεαρή κοπέλλα πού γιά πρώτη φορά ἀφήνει τό χωριό της, νά συναντᾶ κάποιον ξένο ὑπάλληλο, ὁ ὁποῖος προσπαθεῖ νά τήν ἐξηγήση μέ νοήματα πώς δέν χρειάζεται νά φοβᾶται καί πώς θά πρέπη νά τόν ἐμπιστευθῆ, καθώς εἶναι ἐκεῖνος τόν ὁποῖο ἀπέστειλε ἡ Ἑταιρεία γιά νά τήν τακτοποιήση ἀπό δουλειά καί στέγη.
Ἀκολουθώντας τόν ὑπάλληλο, λοιπόν, ἐγκαταστάθηκαν οἱ περισσότεροι Ἕλληνες σέ σπίτια τῶν ἐργοστασίων, ὑπό ἀρκετά δύσκολες συνθῆκες. Ἐκεῖ ὅμως συναντοῦσαν καί ἄλλους Ἕλληνες κάτι τό ὁποῖο ἦταν πολύ παρήγορο. Ἡ ἐπικοινωνία μέ τήν Πατρίδα καί τούς συγγενεῖς σέ αὐτή τήν πρώϊμη φάση τῆς μεταναστεύσεως πολύ δύσκολη, καθώς γινόταν κυρίως μέσῳ ἐπιστολῶν. Τήν ἐποχή ἐκείνη ἡ ἀποστολή τους μπορεῖ νά διαρκοῦσε μία ἕως δύο ἑβδομάδες. Στιγμές ἀναμονῆς γιά τούς συγγενεῖς στήν Ἑλλάδα πού λαχταροῦσαν νά ἀκούσουν εὐχάριστα νέα. Ἀντίστροφα καί οἱ ὁμογενεῖς δέν εἶχαν ἄμεση ἐνημέρωση γιά κάποιο θάνατο ἤ ἀρρώστεια στήν πατρίδα τους. Σπάνια ὑπῆρχε ἐκείνη τήν ἐποχή ἡ δυνατότητα ἑνός τηλεφωνήματος. Ἀμέσως οἱ Ἕλληνες πρόσφεραν τά μέγιστα στήν βιομηχανία τῆς Γερμανίας. Τήν ἐποχή ἐκείνη οἱ δουλειές ἦταν πολύ σκληρές καί εἶχαν νά κάνουν κυρίως μέ τό σίδερο καί τό ἀτσάλι. Οἱ πόλεις τῆς Γερμανίας μετά τόν Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο εἶχαν καταστραφῆ σχεδόν ἐξ ὁλοκλήρου καί ὁ ἀνδρικός πληθυσμός δέν ἐπαρκοῦσε γιά τήν ἐπανεκκίνηση τῆς βαρειᾶς βιομηχανίας.
Ἡ κοιλάδα τοῦ Ruhr, ἡ ὁποία ἔπαιξε στόν Β΄ Παγκόσμιο ἕναν σημαντικό ρόλο στήν πορεία τοῦ πολέμου, καθώς φιλοξενοῦσε τά ἐργοστάσια παραγωγῆς μαζικῶν ὅπλων ἦταν καί πάλι στό ἐπίκεντρο τῆς ἀναπτύξεως τῆς Γερμανίας. Οἱ Ἕλληνες δούλευαν στά χυτήρια αὐτῆς τῆς βιομηχανικῆς περιοχῆς γιά νά παράγουν τό ἀτσάλι γιά τήν ἀνοικοδόμηση τῆς χώρας. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος γιά τό κρατίδιο τῆς Βορείου Ρηνανίας ― Βεστφαλίας φιλοξενεῖ ἀκόμα καί σήμερα τούς περισσοτέρους Ἕλληνες. Σιγά ― σιγά οἱ ὁμογενεῖς τῆς Γερμανίας μέ σκληρή δουλειά ἀποκτοῦσαν τίς δικές τους περιουσίες καί πρῶτο μέλημά τους ἦταν πάντοτε ἡ ἀπόκτηση κάποιου ἰδιόκτητου χώρου γιά τήν ἀνέγερση Ὀρθοδόξου Ναοῦ. Στήν προσπάθεια αὐτήν πρωτοπορεῖ ἀπό τίς ἀρχές ἡ Ἱερά Μητρόπολη Γερμανίας.
Ἡ ἑλληνορθόδοξη Μητρόπολη Γερμανίας ἱδρύθηκε πρίν 54 χρόνια, στίς 4 Φεβρουαρίου τοῦ 1963, ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο. Πρῶτος Μητροπολίτης Γερμανίας ἦταν ὁ μακαριστός Πολύευκτος Φινφίνης (1963 ― 1968), τόν ὁποῖο ἀκολούθησε ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἰάκωβος Τζαναβάρης (1968 ― 1971), ὁ ὁποῖος ἀπεβίωσε σέ τραγικό αὐτοκινητιστικό ἀτύχημα. Προηγούμενος τοῦ νῦν Μητροπολίτη Γερμανίας ὑπῆρξε ἀπό τό 1971 ― 1980 ὁ μακαριστός Μητροπολίτης καί μετέπειτα Ἐπίσκοπος Κισσάμου καί Σελίνου, Εἰρηναῖος Γαλανάκης.
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἀναγνωρίστηκε κατά τήν ποιμαντορία του ὡς τρίτη ἐπίσημη Ἐκκλησία μετά τήν Ρωμαιοκαθολική καί Εὐαγγελική. Στό πλευρό τοῦ πρώην Μητροπολίτου Γερμανίας Εἰρηναῖο Γαλανάκη ἦταν ἐξ ἀρχῆς ὁ νῦν Μητροπολίτης Σεβασμιώτατος Αὐγουστῖνος Λαμπαρδάκης, ὁ ὁποῖος ἀπό τό 1980 ἕως σήμερα, ποιμαίνει ὄχι μόνο τήν ἑλληνορθόδοξη Μητρόπολη Γερμανίας, ἀλλά ἐκπροσωπεύει καί ὡς πρόεδρος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐπισκοπικῆς Συνελεύσεως ὅλους τούς Ὀρθοδόξους τῆς Γερμανίας, τῶν ὁποίων ὁ ἀριθμός ἀνέρχεται στούς 1,2 ἑκ. πιστούς. Οἱ Ἕλληνες μετανάστες τῆς πρώτης γενιᾶς ἀσκοῦσαν τά θρησκευτικά τους καθήκοντα σέ αἴθουσες καί σέ λιγοστές περιπτώσεις σέ Ναούς, οἱ ὁποῖοι παραχωροῦντο ἀπό τούς Γερμανούς. Οἱ ἀποστάσεις γιά τούς ἱερεῖς πολύ μεγάλες. Ὁ σεβαστός πρωτοπρεσβύτερος Πολύευκτος Γεωργακάκης, ἱερατικός προϊστάμενος τῶν Ἱερῶν Ναῶν Ἁγίου Νεκταρίου Lüdenscheid καί Ἁγίας Εἰρήνης Χρυσοβαλάντου Hagen, καί ἱερέας ἐπί 50 ἐτῶν στήν Γερμανία, ἐξιστορεῖ μέ γλαφυρό τρόπο αὐτές τίς πρῶτες στιγμές, θυμίζοντας πώς οἱ πρῶτοι ἱερεῖς ἦταν μονίμως μέ μιά βαλίτσα στό χέρι, ἡ ὁποία περιελάμβανε τά ἱερά σκεύη καί ἄμφια.
Μέ αὐτά καί ὁ καθένας μέ μιά κολυμβήθρα γύριζαν στήν περιφέρειά τους, ἡ ὁποία μπορεῖ νά εἶχε διάμετρο 200 χλμ. καί μετέδιδαν τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Μέ τήν ἀπόφαση τῆς γερμανικῆς Κυβερνήσεως νά ἀναγνωρίση τήν Ἱερά Μητρόπολη Γερμανίας ὡς Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου καί τήν ἀνέγερση τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ στήν Βόννη, ἀφιερωμένο στήν Ἁγία Τριάδα, τό 1974 ἡ τότε ἐκκλησιαστική διοίκηση ἔθεσε τό θεμέλιο τῆς μετέπειτα πορείας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στήν Γερμανία. Ἡ ἐνορία γιά τόν Ἕλληνα τοῦ ἐξωτερικοῦ εἶναι τό κέντρο τῆς ζωῆς του. Ὅπως συνηθίζει νά λέη ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Γερμανίας Αὐγουστῖνος, ὁ στόχος τῆς Ἐκκλησίας ἦταν καί εἶναι νά δημιουργήση Μικρές Πατρίδες. Ἐπί ποιμαντορίας του οἱ μετανάστες Ἕλληνες τοῦ ᾿60 ρίζωσαν ἐδῶ στήν Γερμανία χτίζοντας ἐκ θεμελίου Ἱερούς Ναούς, πολιτιστικά κέντρα καί παρέχοντας στούς Ἕλληνες κοινωνική φροντίδα. Χαρακτηριστικά γράφει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αὐγουστῖνος Λαμπαρδάκης: «Ἡ θεία Λειτουργία καί τά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας τελοῦνται σχεδόν παντοῦ, ὅπου ὑπάρχουν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Δημιουργήσαμε, ὅπως συνηθίζω νά λέω, Μικρές Πατρίδες. Ἄν ἀναλογιστοῦμε μάλιστα τίς δυσκολίες τόσο τοῦ παρελθόντος, ὅσο καί τοῦ παρόντος, δέν θά εἶναι ὑπερβολή νά ἰσχυριστοῦμε πώς πρόκειται γιά ἕνα θαῦμα. Ἕνα θαῦμα πού ὀφείλεται στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πού μᾶς χάρισε τά πάντα, ἀλλά καί στήν ἀγάπη μυριάδων ἀνθρώπων, ἐπωνύμων καί ἀνωνύμων πού συνέβαλαν μέ ἀνιδιοτέλεια καί αὐτοθυσία στό ἐκκλησιαστικό ἔργο».
Σύλλογος Ποντίων Μονάχου
Στόν αὐτό Μητροπολίτη ὀφείλεται καί ἡ δυνατότητα ἐπιλογῆς τοῦ μαθήματος τῶν ὀρθοδόξων Θρησκευτικῶν στά γερμανικά σχολεῖα, ἀλλά καί ἡ ἐκτίμηση τῶν γερμανικῶν ἀρχῶν ἀπέναντι στούς Ἕλληνες. Ἡ σημερινή γενιά ἀπολαμβάνει τούς κόπους ὅλων αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων πού κοπίασαν. Πλέον φαίνεται αὐτονόητο, κάθε μεγάλη πόλη νά παρέχη τήν δυνατότητα ἐκκλησιασμοῦ. Ὅπως καί τότε ἔτσι καί σήμερα, γιά τά νέα παιδιά πού ἀφήνουν τήν Ἑλλάδα γιά τούς γνωστούς οἰκονομικούς λόγους, ἡ ἐνορία ἀποτελεῖ τίς περισσότερες φορές τό πρῶτο σημεῖο ἀναφορᾶς. Ἰδιαίτερα στήν Βόρειο Ρηνανία ― Βεστφαλία, ὅπου φιλοξενεῖται ἡ μεγαλύτερη ἑλληνική Κοινότητα, οἱ δομές τῶν ἐνοριῶν εἶναι ἐκεῖνες πού βοηθοῦν στήν εὕρεση ἐργασίας καί σπιτιοῦ. Περαιτέρω παρηγοροῦν τούς ταλαιπωρημένους συμπατριῶτες καί βοηθοῦν στήν πνευματική τους πρόοδο. Οἱ σχέσεις μέ τήν Μητροπολιτική Ἑλλάδα εἶναι ἐξαιρετικές. Ἡ Μητρόπολη Γερμανίας κατά τήν οἰκονομική κρίση πού μαστιγώνει τήν τελευταία δεκαετία τήν Ἑλλάδα, βοήθησε πέρα ἀπό τήν ἠθική ὑποστήριξη καί οἰκονομικά.
Γερμανία. Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας.
Ἱερός Ναός Ἁγίου Δημητρίου Herten
Οἱ διαφορετικοί ἑλληνικοί Σύλλογοι πού ὑπάρχουν στό κρατίδιο ἀνέκαθεν βοηθοῦσαν τήν ἑλληνική Πολιτεία μέ τήν παραχώρηση ἀσθενοφόρων, πυροσβεστικῶν ὀχημάτων καί ἰατροφαρμακευτικοῦ ὑλικοῦ. Οἱ δραστηριότητες αὐτές δείχνουν πώς, ὅπως στήν Ἐπανάσταση τοῦ 1821, ἡ σωτηρία τῆς Μητέρας Ἑλλάδος θά ἔρθη ἀπό ἔξω. Οἱ Ἕλληνες τῆς ὁμογενείας ξέρουν νά ἀγαποῦν τήν πατρίδα τους καί τό πράττουν αὐτό ἀνιδιοτελῶς. Δέν ἔχουν κάποιο οἰκονομικό ὄφελος πέρα ἀπό τήν σωτηρία τῆς Πατρίδος καί μέ εὐλάβεια προσεγγίζουν τά προβλήματα τῆς πατρίδος, ἀσκώντας μέ τά μέσα πού ἔχουν τίς ἀνάλογες πιέσεις πρός ὄφελός της.
Ἐθνική ἑορτή
Οἱ Ἕλληνες τῆς Γερμανίας εἶναι δέκτες σεβασμοῦ καί ἐκτιμήσεως ἀπό τίς γερμανικές ἀρχές. Ἡ κοινωνική τους ἰσχύ ὅλο καί μεγαλώνει. Σέ αὐτό συμβάλλει καί τό νέο κῦμα Ἑλλήνων μεταναστῶν. Ἄνθρωποι μέ σπουδαίους τίτλους σπουδῶν καί ἰδιαίτερη εὐφυΐα, τούς ὁποίους ἡ γερμανική ἀγορά ἐργασίας ἀπορροφᾶ μέ μιᾶς. Ἐνδεικτικό εἶναι τό γεγονός, πώς πλέον σέ κάθε Νοσοκομεῖο στό κρατίδιό μας ὑπάρχει ἔστω καί ἕνας Ἕλληνας γιατρός. Ὁ Σύλλογος Ἑλλήνων γιατρῶν τῆς Βορείου Ρηνανίας ― Βεστφαλίας ἔχει σχεδόν 1.000 μέλη.
Οἱ προκλήσεις γιά τήν ὁμογένεια στό μέλλον εἶναι ἡ συμμετοχή στά πολιτικά δρώμενα τῆς Γερμανίας καί ἡ περαιτέρω ἐνσωμάτωσή της στά κοινά, καταλαμβάνοντας σημαντικές θέσεις σέ ὅλους τούς τομεῖς τοῦ γερμανικοῦ κράτους, ὅπως στήν Ἀστυνομία, Σχολεῖα, στά Ὑπουργεῖα καί Νοσοκομεῖα. Λόγῳ τοῦ ὑψηλοῦ μορφωτικοῦ ἐπιπέδου καί τῆς ἐργατικότητος τῶν Ἑλλήνων τοῦ ἐξωτερικοῦ, ἡ ἑλληνική Ὁμογένεια μπορεῖ νά κατακτήση σημαντικές πολιτικές θέσεις διαμορφώνοντας ἔτσι τήν γερμανική, ἀλλά κυρίως εὐρωπαϊκή πραγματικότητα. Ἑνωτικός κρίκος καί πολλαπλασιαστής δυνάμεως σέ κάθε προσπάθεια πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση εἶναι πάντοτε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Γερμανίας. Ἄν καί τά παιδιά μας σέ κάποιες δεκαετίες θά ἔχουν ξεχάση ἴσως τήν μητρική τους γλῶσσα, ἡ Ἑλληνικότητα θά ζῆ μέσα ἀπό τόν Ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό, τήν Ρωμηοσύνη!
Στό http://www.orthodoxie.net θά βρῆτε πολλές πληροφορίες γιά τήν Μητρόπολή μας!
Ἑλληνική ποδοσφαιρική ὁμάδα, δεκαετία 1970.